1946. De oorlog is voorbij en Kyoji werkt ondertussen in het ziekenhuis van zijn vader. Om van de syfilisbesmetting af te geraken gebruikt hij regelmatig een antibioticum dat hij uit de ziekenhuisapotheek ontvreemdt, want hij wil zijn vader niet op de hoogte brengen over zijn medische situatie. Maar de verpleegsters hebben de ontvreemding opgemerkt en zijn vader ingelicht, zij het dat niemand weet wie de dief is. Omdat het vele jaren kan duren vooraleer z’n lichaam weer gezond is, heeft Kyoji bij z’n terugkeer besloten om het geplande huwelijk met z’n vriendin Misao uit te stellen. Het meisje heeft al die jaren op hem gewacht, maar van uitstel is ondertussen afstel gekomen en dat maakt de ondertussen 27-jarige heel erg verdrietig. Hij wil haar niet vertellen wat er eigenlijk aan de hand is, maar voor zijn vader kan hij de waarheid uiteindelijk niet langer verstoppen. Als de man die hem destijds besmet heeft opnieuw opduikt en hem vertelt dat hij zich maar gedurende een korte periode heeft laten behandelen, is Kyoji ontstemd, te meer omdat de man ondertussen een vrouw heeft die zwanger blijkt te zijn…

Met Silent Duel, gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van Kazuo Nikuta, kiest de Japanse grootmeester Akira Kurosawa voor een zeer actueel thema uit het naoorlogse Japan, want terugkerende soldaten waren vaak besmet geraakt met syfilis en voor die geslachtsziekte bestond in de jaren veertig nog geen medische behandeling want penicilline werd pas in 1942 met succes getest in Amerika en er vanaf 1945 op grote schaal geproduceerd. In Japan werden tot op het einde van de jaren 40 oude genezingsmethodes toegepast om de ziekte onder controle te krijgen, maar het kon tot tien jaar duren vooraleer de medicijnen de syfilisbacterie helemaal onder controle kregen. Van de besmetting zelf hadden de getroffen soldaten aanvankelijk overigens weinig last, maar het besmettingsgevaar was zeer groot tijdens het zgn. uitwisselen van lichaamsvochten, via sperma maar ook via speeksel. Voor Kurosawa is deze sociale thematiek de aanleiding voor een aangrijpende film waarin twee mannen voor een tegengestelde optie kiezen, maar niettemin een even groot leed veroorzaken, want zowel voor Kyoji’s vriendinnetje Misao als voor de zwangere echtgenote van de voormalige soldaat Nakada is hun keuze niet minder dan een drama: Misao verliest de liefde van haar leven, mevrouw Nakada verliest haar ongeboren baby.

Toshiro Mifune kruipt in de huid van de jonge chirurg Kyoji Fijisaki en met dit tweede optreden in een Kurosawa-film legde hij de basis voor een jarenlange samenwerking met de Japanse regisseur, die zou resulteren in een indrukwekkende filmcollectie met als hoogtepunt de samoeraiproducties die tot in Hollywood hun invloed zouden laten gelden. In de handen van Mifune wordt Kyoji Fijisaki een stille man die z’n boosheid, maar ook z’n ontgoocheling voor de buitenwereld zo veel mogelijk verborgen houdt. Hij is veranderd, geeft z’n vader in een gesprek met een aspirant-verpleegster toe, maar die verandering wordt aan z’n ervaringen in de oorlog toegeschreven, want Kyoji is pas bereid om over de hem aangedane schande te praten nadat het duidelijk is dat het medicijn tegen syfilis door hem uit de ziekenhuisapotheek is ontvreemd en de verpleegsters er onder elkaar over roddelen en zich heel andere dingen in het hoofd halen dan de mogelijkheid dat hij niet via seksueel contact is besmet. Z’n vader biedt z’n excuses aan, want ook hij was ervan overtuigd dat z’n zoon zich niet netjes had gedragen in het leger, en hij begrijpt dan ook meteen waarom Kyoji niet in het huwelijksbootje wil stappen. Hij beveelt hem aan om Misao – met wie hij ondertussen zeven jaar verloofd is – de waarheid te vertellen, maar daartoe is de jonge chirurg niet in staat en zelfs op het moment dat hij – een hele tijd later – uit Misao’s mond verneemt dat ze op het huwelijksvoorstel van een andere man is ingegaan, houdt hij de lippen stijf op elkaar. Voor ons onbegrijpelijk, in Japan, waar de omgangsregels in die periode – en zelfs nu nog – heel erg strikt waren, niet meer dan de normale gang van zaken, alhoewel uit het gedrag van Misao blijkt dat er al sprake is van een zekere westerse invloed, want zij praat wél heel openhartig over het feit dat ze van hem houdt en haar leven met hem wil delen. Maar Kyoji is een fiere man, misschien een beetje ouderwets voor z’n leeftijd, maar jammer genoeg voor het jonge meisje helemaal in stijl met de Japanse traditie van z’n voorouders.

Met Nakada en z’n zwangere vrouw praat Kyoji wél heel openlijk over het feit dat hij tijdens de operatie de ziekte heeft opgelopen en dat de soldaat onverantwoord te werk is gegaan, maar hij stoot op onwetendheid en angst en dus gebeurt datgene wat hij in z’n eigen leven wil vermijden. Kurosawa verpakt het verhaal als een menselijk drama, maar tegelijk als een les voor z’n naoorlogse landgenoten opdat ze niet dezelfde fouten zouden maken. Z’n stijl is eenvoudig en sober met een camera die nauwelijks beweegt. Close-ups worden vrij lang aangehouden, ook als er nog nauwelijks sprake is van actie, met een gevoel van leegte, hopeloosheid en gelatenheid als gevolg.