Regie: E. Elias Merhige
Met: John Malkovich, Willem Dafoe, Udo Kier, Cary Elwes, Catherine McCormack, Eddie Izzard, Aden Gillett, Nicolas Elliott
Shadow Of The Vampire van regisseur E. Elias Merhige zou je de making-of van Nosferatu kunnen noemen, want terwijl we de film van Murnau tot stand zien komen, wordt de camera vooral op de regisseur en zijn crew gericht. In het scenario van Steven Katz is Max Schreck (de naam van de acteur uit de originele film) geen acteur maar een echte vampier en regisseur F.W. Murnau (gespeeld door John Malkovich) heeft met hem een afspraak gemaakt: als hij de hoofdrol in zijn film accepteert en tot een goed einde brengt, mag hij zich nadien vergrijpen aan zijn vrouwelijke tegenspeelster Greta Schröder (de naam van de actrice uit de originele film), gespeeld door Catherine McCormack (Braveheart, 1995; 28 Weeks Later, 2007). Murnau verbiedt de vampier om Greta lastig te vallen of een lid van de crew te vermoorden, maar Max Schreck beseft dat hij zich als ster van de show het één en ander kan permitteren: al heel vroeg in het opnameproces wordt de cameraman z’n eerste slachtoffer en hij zal niet de laatste zijn.
In de handen van John Malkovich wordt F.M. Murnau het soort regisseur dat we kennen uit de periode van de stille film: een man met dictatoriale trekjes die zich een groot kunstenaar waant, die geen tegenspraak duldt en die eigenlijk een beetje op alles en iedereen neerkijkt. Het soort man ook dat zich alleen bekommert om het welslagen van zijn project en bereid is om het onmogelijkste offer te brengen, want niets mag grote kunst in de weg staan. En F.W. Murnau is bereid om veel op te offeren, zelfs zijn hoofdactrice, waardoor hij veel meer dan Max Schreck de vampier wordt die angst en afschuw inboezemt. John Malkovich is perfect gecast voor de rol, want zijn personage heeft precies die fysieke trekjes en geschifte psychische ingesteldheid waardoor hij in de ogen van de toeschouwer kan uitgroeien tot het grote kwaad.
Willem Dafoe is zijn perfecte tegenspeler. Met zijn scherpe gelaatstrekken, puntige oortjes en hongerige blik is Max Schreck de ultieme vampier en het zal u opvallen dat hij nauwelijks te onderscheiden is van Graaf Orlok uit de originele film, van wie af en toe een fragment wordt ingelast in Shadow Of The Vampire. Maar Max Schreck is anders dan de vampier in de film uit 1922; hij is weliswaar bloeddorstig, maar ook getormenteerd en hij zou graag sterven, want hij heeft er niet voor gekozen om als vampier door het leven te gaan. Een vrouw heeft die keuze voor hem gemaakt. Maar vampiers kunnen niet sterven tenzij een puntig stuk hout door hun hart gedreven wordt, maar daarop hoeft hij niet te rekenen, want Greta ligt uitgeteld op het bed sinds Murnau haar een verdovend spuitje heeft gegeven, en bovendien is ze aan Schreck beloofd. Daar heeft F.W. Murnau in 1922 wat op gevonden, want hij was de eerste die een vampier liet sterven door hem in het volle zonlicht te plaatsen… In Shadow Of The Vampire is het de enige bruikbare oplossing om te voorkomen dat ook Murnau zelf door z’n hoofdacteur wordt vermoord…
Anno 2000 draait regisseur E. Elias Merhige z’n film uiteraard in kleur, maar zijn opnamen van Murnaus Nosferatu zijn in zwart-wit en in het 1.33:1-formaat waardoor ze perfect aansluiten bij de originele footage. En net zoals de originele film uit 1922 is Merhiges film heel erg donker, want omdat er sprake is van een echte vampier, kunnen de opnamen alleen na het ondergaan van de zon worden gedraaid. De crewleden vinden Max Schreck een rare snuiter en Greta voelt zich alles behalve veilig in zijn buurt, maar omdat hem niets is verteld over de ware aard van de hoofdrolspeler, is zelfs producer Albin Grau (Udo Kier) onder de indruk van Schrecks professionele capaciteiten, zelfs als de vampier in zijn aanwezigheid een vleermuisje uit de lucht grijpt en het als een vraatzuchtig en bloeddorstig monster naar binnen werkt…
Je hoeft niet in vampiers te geloven om Nosferatu van F.W. Murnau een meesterwerk te vinden, want ook na bijna 100 jaar jaagt het personage je nog de stuipen op het lijf. E. Elias Merhige en Steven Katz voegen evenwel een nieuwe dimensie toe door het creatuur ook – wat je zou kunnen noemen – menselijke gevoelens te geven, want Graaf Orlok is levensmoe: wat heb je aan een eeuwig leven als je altijd alleen bent en alleen ‘s nachts actief kan zijn terwijl de rest van de wereld slaapt? Z’n bloeddorstigheid stoot af en als kijker besef je dat hij op dat punt geen andere keuze heeft, maar tijdens z’n onderhoud met Albin Grau over vampirisme kan je heel even een gevoel van medelijden niet helemaal onderdrukken…