TV-SERIE
In de laatste aflevering van het eerst seizoen werd de jonge en aantrekkelijke Henriette vergiftigd in de koninklijke residentie in Versailles. Zij was niet alleen één van de vele maîtresses van Lodewijk XIV, maar ook de vrouw van zijn jongere broer Philippe d’Orleans. Een dergelijke situatie kunnen we ons tegenwoordig niet meer voorstellen, maar in de 17de eeuw keek niemand daarvan op, tenzij uiteraard de vertegenwoordigers van de katholieke kerk. Lodewijk XIV – en zijn zoon Lodewijk XV – regeerden bij goddelijk recht en dus waren zij alleen aan God verantwoording verschuldigd. Bijna op hetzelfde moment als Henriette aan haar einde komt, wordt ’s konings zoon ontvoerd, maar gelukkig gauw en ongedeerd teruggevonden. In de eerste aflevering van seizoen 2 valt de moordenaar én ontvoerder in de handen van Fabien Marschal, hoofd van de koninklijke veiligheids- en spionagedienst. Hij ontmaskert de man als een spion van Willem van Oranje, die de zonnekoning op die manier probeert duidelijk te maken dat hij niet onder de indruk is van diens plannen om de Republiek in te lijven (Lodwijk XIV was van mening dat hij daar recht op had omdat de Spaans koning Filips IV hem niet de beloofde bruidsschat had uitbetaald na zijn huwelijk met diens dochter Maria Theresia van Oostenrijk). Het conflict zal uiteindelijk leiden tot de Hollandse Oorlog (1672-1678), maar niet tot het door Lodewijk XIV gewenste resultaat.

En terwijl het oorlogskabinet de plannen bekijkt voor de komende oorlog tegen de Republiek, wordt één van Lodewijks ministers vergiftigd. Een dader is in dit geval niet nodig, want de koning zelf wijst in de richting van Oranje, niet beseffend dat die al een nieuwe spion in Versailles heeft geplant en dit keer in zijn zeer directe omgeving. Onder de Franse adellijke dames en heren, nog altijd op bevel van Lodewijk XIV veroordeeld tot een verblijf in de koninklijke residentie om te voorkomen dat ze in Parijs complotten tegen zijn bewind zouden smeden, ontstaat onrust als gevolg van de moordpartijen, en gecombineerd met het overdadig gebruik van drugs en de aanschaf van kleine hoeveelheden gif, ontstaat een klimaat van achterdocht, corruptie en machtsmisbruik dat het koninklijke gezag definitief dreigt te ondermijnen. Als ‘s konings geprefereerde maîtresse een dochter baart, draagt de koningin haar steentje bij tot de algemene sfeer van angst en verwarring door een beroep te doen op ene pater Pascal om de zondige levensstijl van haar echtgenoot aan te klagen en hem te bedreigen met de uitsluiting tot de eucharistie op Paasdag. Zover komt het niet als gevolg van een zijdelings intrige, maar Lodewijk houdt er wel slapeloze nachten aan over en als gevolg van zijn korte lont wordt eerste z’n vrouwelijke hofarts Claudine de laan uitgestuurd (omdat zij zijn dochter niet heeft kunnen redden na een pokkenbesmetting) en vervolgens z’n veiligheidschef Fabien Marschal (omdat hij niet heeft voorkomen dat een van moord betichte adellijke dame vergif innam), terwijl hij z’n persoonlijke adviseur Bontemps brutaal tot zwijgen brengt als die meent dat ’s konings maîtresse te veel invloed op hem heeft…

 

Dit tweede seizoen van Versailles staat helemaal in het teken van de confrontatie met de Hollandse Republiek in de periode 1672-1678, want de verlichte despoot Lodewijk XIV vindt dat de tijd rijp is om z’n macht over de rest van het Europese continent uit te breiden. Hij begint alvast met de kleine protestantse noorderbuurman, maar hij onderschat de durf en de militaire prudentie van Willem van Oranje en de zeer typische eigenschappen van het terrein, want voor de poorten van Amsterdam maakt hij kennis met het allersterkste wapen van de Nederlanders: dijken en water... Van zijn afwezigheid maakt z’n wettelijke echtgenote koningin Maria Theresia van Oostenrijk gebruik om in Versailles orde op zaken te stellen: de salons worden gesloten, gokken, feestjes en drugs zijn verboden, en de edelen krijgen te horen dat ze hun kamers niet mogen verlaten. Toch kan de vorstin niet voorkomen dat er opnieuw mensen worden vergiftigd en vermoord en ze slaagt er ook nauwelijks in om vat te krijgen op de mariezin de Montespan, de favoriete maîtresse van haar echtgenoot, die er op haar beurt alles aan doet om haar voordelige positie te bewaren. De Montespan deinst er niet voor terug om daartoe beoefenaars van zwarte magie te consulteren.

 

Hoofdpersonage is uiteraard ook in dit seizoen Lodewijk XIV, die als gevolg van manipulatie (door z’n maîtresse), psychologische druk (door zijn echtgenote en de kerk) en een klimaat van terreur (de vele doden in zijn omgeving) stilaan de greep op de werkelijkheid verliest. Het brengt hem in conflict met zijn jongere broer, Philippe d’Orléans (want die wordt ter wille van de staatsraison in een huwelijk gedwongen met de dochter van de graaf van Palths, terwijl hij eigenlijk op mannen valt), maar ook met essentiële medewerkers en uiteraard met zijn echtgenote, die de markiezin de Montespan zo gauw mogelijk uit de koninklijke residentie wil zien verdwijnen. Lodewijk XIV vlucht naar het slagveld om te ontsnappen aan de wurgende sfeer in Versailles, doch van beterschap is geen sprake, want militair succes blijft uit en als hij zich na de mislukte aanval op Amsterdam met zijn adviseurs terugtrekt in een klooster in de buurt van Utrecht om op adem te komen en nieuwe plannen te maken, moet hij tot zijn grote verdriet vaststellen dat er sprake is van verraad, want nog diezelfde avond staat hij oog in oog met Willem van Oranje en zijn gevolg...

 

Voor alle duidelijkheid: van een directe confrontatie tussen Lodewijk XIV en Willem van Oranje is nooit sprake geweest, maar de scène groeit desondanks uit tot één van de sterkste in de serie, want Lodewijk mag dan één van de machtigste en achtenswaardigste vorsten van Europa zijn, voor de jonge Nederlandse geus is hij een openboek dankzij een uitstekende spionagedienst die diep is doorgedrongen in de koninklijke residentie in Versailles. De toon van de gesprekken is heftig en uitdagend, maar tegelijk ook eerlijk en hoffelijk, waarbij Lodewijk XIV een spiegel wordt voorgehouden zoals dat nooit eerder is gebeurd. Het resultaat is een zekere mate van loutering en zuivering, waardoor hij als een sterkere persoonlijkheid naar Versailles terugkeert met de vaste overtuiging om definitief een aantal knopen door te hakken en puin te ruimen. George Blagden is ook in dit tweede seizoen uitstekend op dreef en hij leidt z’n personage Lodewijk XIV feilloos door heel verschillende stemmingen en niet altijd even evidente confrontaties, waarbij hij niet veel meer ter beschikking heeft dan gelaatsexpressies en een intelligente geest. Om het karakter uit te diepen doen de makers een beroep op nevenpersonages die niet onder de indruk zijn van het goddelijk aureool waarmee Londewijk XIV zich tooit, m.n. zijn jongere broer Philippe d’Orléans, uitstekend gestalte gegeven door Alexander Vlahos, en door George Webster als Willem van Oranje. Tygh Runyan trekt ook in dit seizoen de aandacht als Fabien Marchal, het hoofd van de Franse veiligheids- en spionagedienst, terwijl Stuart Bowman uitstekend werk levert als Bontemps, ’s konings persoonlijke lakei, de man die er alles aan doet om de invloed van markiezin de Montespan op de koning tot een minimum te beperken, waarin hij tot z’n eigen verdriet nauwelijks slaagt.

 

Elisa Lasowski kruipt in de huid van Maria Theresia van Oostenrijk, de Spaanse echtgenote van Lodewijk XIV, die wordt opvoert als een strenge en zeer conservatieve matrone die de gang van zaken in Versailles afkeurt en die uiteraard niet gelukkig is met het feit dat haar echtgenoot de voorkeur geeft aan maîtresses voor z’n seksuele fantasieën. De markiezin de Montespan is evenwel niet bang voor de mogelijke reacties van Marie Theresia van Oostenrijk, althans niet zo lang zij de gunst van de koning geniet. Anna Brewster maakt van Montespan een aantrekkelijk en spannend personage, maar ze maakt ook de twijfel van de jonge vrouw zichtbaar op het moment dat die haar hand dreigt te overspelen.

 

Het production design is opnieuw adembenemend, met de panoramische opnamen van het kasteel van Versailles, de luxueuze salons en de tot de verbeelding sprekende spiegelzaal als sterke visuele effecten. In een dergelijk kostuumdrama is uiteraard ook de aankleding van de personages belangrijk en ook die is tot in de puntjes verzorgd. Voeg daarbij het vrij hoge tempo en een zeer gevarieerd palet van verhaallijnen, en Versailles groeit opnieuw uit tot een interessante productie met een historische context.