FILM
Kapitein John Miller (Tom Hanks) is één van de eersten die voet zet op de Normandische kust op 6 juni 1944, D-Day. Zijn manschappen worden grotendeels gruwelijk afgeslacht, en slechts na veel moeite slagen zijn makkers erin de Duitse afweer onklaar te maken. De geallieerden maken dag na dag vorderingen, maar moeten vechten voor elke meter terrein. Een opmerkzame secretaresse op het ministerie van Defensie merkt dat drie kinderen van het gezin Ryan uit Iowa quasi tegelijkertijd zijn gesneuveld. Het opperbevel ziet de zaak als een ere-missie, en neemt zich voor om koste wat het kost de laatste van de vier Ryan-broers, James Ryan (Matt Damon), terug te halen. Alleen is Ryan achter de vijandelijke linies gedropt, en heerst in dat gebied een dergelijke chaos dat niemand nog wat van hem gehoord heeft, laat staan of hij dood of levend zou zijn. Kapitein Miller krijgt de opdracht om met een groepje van acht man Ryan te gaan zoeken. Aanvankelijk botert het niet echt tussen zijn manschappen: de jonge, onervaren tolk korporaal Timothy Upham (Jeremy Davies) heeft buiten zijn training nog nooit een wapen in handen gehad, en heeft geen enkele ervaring met echte oorlogssituaties. De tocht vordert moeizaam; Adrian Carparzo (Vin Diesel) schiet er het leven bij in wanneer hij een kind probeert te redden, en ook medic Irwin Wade (Giovanni Ribisi) krijgt in een hinderlaag, die Millers mannen per se willen opruimen, de volle laag. Miller kan amper zijn troepen tot de orde roepen, en standrechterlijke executies, zelfs van Duitsers die zich hebben overgegeven, zijn schering en inslag. Miller kan op gegeven moment zelf nauwelijks voorkomen dat zijn eigen manschappen elkaar gewapend te lijf zouden gaan.


Na dagen vergeefse zoektocht, waarbij een hallucinant in stukken geschoten Normandië de échte gruwel van de oorlog toont, en waarbij de manschappen meer en meer gedemotiveerd geraken, komen de overblijvers van Millers compagnie toevallig in contact met Ryan. Wanneer Miller hem de boodschap overbrengt dat hij mag afzwaaien, weigert die. Hij vindt dat het zijn taak is om samen met zijn compagnie parachutisten, hun opdracht te volbrengen, namelijk een strategische brug bewaken die winst over verlies van de slag kan betekenen. Alleen is Ryans bataljon er mogelijk nog erger aan toe dan dat van Miller: de officieren zijn vrijwel uitgeroeid, de voorraden munitie tot een minimum geslonken, en de moraal is laag. Miller, die in deze omstandigheden de hoogste in rang is, besluit om een gewaagd plan uit te voeren om de Duitse oprukkende tanks te stoppen.


Door Saving Private Ryan te vergelijken met pure popcorn-films als Jurassic Park en zwaarmoedige introspectieve SF zoals Artificial Intelligence, kunnen we niet anders dan tot de conclusie komen dat Steven Spielberg over een zeer breed spectrum aan regisseurstalent beschikt. De film opent met een twintig minuten durende en zeer gore uitbeelding van de aanval op de Normandische kust. Alhoewel het een cinematografisch knap staaltje is, brengen voor de rest van het verhaal de uiteenspattende ingewanden en de ontbrekende lichaamsdelen relatief weinig bij; na vijf minuten weten we wel dat oorlog slecht is, en is het niet echt nodig om een heruitgave te maken van de battle scenes in Starship Troopers. Na deze uitvoerige openingsscène verandert de film erg van toon, wanneer Miller en zijn mannen hun opdracht toegewezen krijgen. Alhoewel de boodschap van de film dan de uitstraling van de waanzin van de oorlogslogica zou moeten zijn, komt Spielberg hier toch niet verder tot een erg gepolariseerde visie, waarbij alle handen collectief in de lucht gaan van gejuich als er weer eens een mof sneuvelt, maar een dode geallieerde tien minuten minimum wordt besnotterd door zijn dierbaren. Ook het religieuze aspect, dat te pas en te onpas wordt aangedragen, draagt bij aan het algemene klimaat van waanzin, zoals wanneer één van Millers mannen telkens een gebed doet ter vergeving van de zonden, telkens hij weer opnieuw een Duitser neerlegt. Enerzijds is dus de Amerikaans-patriottische saus ons wat te dik gebonden, anderzijds schuwt Spielberg ook niet om de gruweldaden van de "goeien" in deze oorlog in detail te tonen. Tegen het einde aan zit er dan ook wat meer coherentie in de verhaallijn, wanneer Millers mannen nog een laatste keer uitrukken om de Duitse pantsertanks tegen te houden.


Wat houden we dus uiteindelijk over? Een actiefilm, meer niet. Weliswaar een goeie, met een topcast waarbij vooral Tom Hanks eens te meer het beste van zichzelf geeft; de momenten dat Spielberg enige vorm van spiritualiteit of diepgang in zijn film tracht te proppen, loopt het meestal falikant af. Wél een verdienste is dat Spielberg zijn huiswerk heeft gemaakt, en qua oorlogsterminologie, strijdtactieken en de algemene tijdsgeest bijzonder meticuleus te werk is gegaan om de details zo goed mogelijk weer te geven. Toch zitten er ook een paar behoorlijke flaters in de film; wanneer bijvoorbeeld van Millers acht oorspronkelijke soldaten de eerste (Carparzo) is gesneuveld, en de rest hun zoektocht naar Ryan voortzetten, lopen ze door het veld met... zijn achten! Normaal maken we geen punt dat in opeenvolgende scènes plots de schoenveters anders zijn geknoopt of zo, maar dit soort foutjes zou toch echt niet mogen. Overwegend zijn we positief: Saving Private Ryan is een degelijke, onverbloemende oorlogsfilm, met bijzonder weinig franjes. In tegenstellg tot Enemy At The Gates, een film die wel meer details uit deze Saving Private Ryan heeft "geleend", spreken de Duitsers in deze film gelukkig geen Engels.


BEELD EN GELUID
Deze disc is het levende bewijs dat een goede Dolby Digital 5.1-track de kwaliteit van een DTS-track kan overtreffen. Zowel in de beginscène, bij de landing op Normandië, als bij de grote aanvalsscène op het einde, waarbij Millers troepen proberen de Duitse tanks terug te dringen, vliegen de kogels je om de oren; er wordt zeer sterk gebruik gemaakt van de mogelijkheden van de surroundkanalen, en de ontploffingen resoneren tot in de diepte door. Tussen al dat geweld is er ook plaats voor fijne details, zoals de galm op het veldhospitaal nabij het neergestorte vliegtuig waar Miller en zijn mannen hopen Ryan aan te treffen. De beeldkwaliteit is ook zeer goed, maar je moet de aparte filmstijl die Spielberg voor deze prent hanteerde, even gewoon worden. Door schokkerige beelden te creëren, lijken sommige van de scènes op oude nieuwsreportages, een techniek die we onder meer in Pearl Harbor ook terugvinden. Anderzijds zijn de ultra snel-gefilmde scènes in de openingsscène kwalitiatief vergelijkbaar met die uit Gladiator, waarbij duidelijk een hogere resolutie is gebruikt. Merk dan ook nog op dat de transfer naar DVD uiterst scherp is, de beelden zeer rijk aan detail, de kleuren relatief goed, als je bedenkt dat Spielberg bewust de meest heldere kleuren heeft uitgefilterd om een sombere sfeer te scheppen, en deze disc dus qua beeldkwaliteit bijna perfect is. Bijna, want er zitten een paar iets moeilijkere momenten in: zoals een hoop Moiré-artefacts in de radiator in de scène waarin de auto ten huize Ryan voorrijdt. Voor het geluid een perfecte score, voor het beeld net niet perfect.

EXTRA'S
Op een tweede, single-layer disc, krijgen we de extra's gepresenteerd, waarbij kwaliteit eerder dan kwantiteit het sleutelwoord is. De film zelf heeft geen commentaartrack, omdat, zoals algemeen bekend, Steven Spielberg daar het absolute schurft aan heeft. Voornaamste extra is de 25 minuten documentaire "Into The Breach". In deze documentaire krijgen we een mooie vergelijking tussen de fictie en de realiteit, wanneer interviewfragmenten met veteranen worden afgewisseld met stukjes film, fragmenten van achter de schermen, en vooral waar de inspiratie voor deze film is vandaan gekomen. Beschouw deze documentaire een beetje als een aanvulling ter compensatie van de niet-aanwezige commentaartrack. Dan krijgen we twee trailers voor de film, één voor de gewone release en één voor de re-release uit 1999. Dan krijgen we nog een uitgebreide sectie aan filmografische informatie over de cast en de crew, en enkele productie-aantekeningen met een paar wetenswaardigheden die niet erg diepgaand zijn.


CONCLUSIE
Saving Private Ryan is een degelijke en historisch redelijk accurate oorlogsfilm, met veel actie, iets te veel bloederige details, een goede cast en uitstekende technische specificaties. De extra's vallen wat mager uit, en we missen de DTS-track die op regio 1 wél te krijgen is. Spielbergs ultieme meesterwerk is het vooralsnog niet.