FILM 
Net op het moment dat de eindejaarslijstjesvan 2020 alweer een antiquiteit zijn geworden en we al volop de scheurkalender van het nieuwe jaar aan het gebruiken zijn, komt Lillian binnengewaaid. Een film die maar weinig deed behalve bij recensenten die zweren op de Cannes-affiche een goed gevoel oproepen, maar desondanks dit is dit één van de meest beklijvende films van het afgelopen jaar, ook al volgen we twee uur lang een Russische immigrante die geen woord zegt. Maar soms zeggen beelden meer dan genoeg en dat heeft de cineast Andreas Horvath maar al te goed begrepen. Een Oostenrijkse filmmaker die al een tiental jaar bezig is met het maken van documentaires. Zijn laatste was er één over Helmut Berger, de Oostenrijkse acteur die schitterde in de films van zijn partner Luchino Visconti maar op het einde vrede moest zien te nemen met een rol in de nazi-seksfilm Salon Kitty of godbetert een rol in de soap Dynasty. Lillian is Horvaths eerste film en je merkt aan deze roadmovie dat dit een man is van de docu’s. Iemand die spitsvondig de aandacht weet te traceren via kleine details en daar zit deze langspeelfilm vol van.




Het uitgangspunt van deze film was het waargebeurde trieste lot van de Russische Lillian Alling die in 1926 van New York terug te voet naar haar thuisland Rusland ging. Horvath vermoderniseerde het verhaal tot het hedendaagse Amerika. Ook hier treffen we een Lillian (Patrycja Planik) aan die te horen krijgt van een Amerikaanse Rus dat ze niet aan de bak kan komen in de seksindustrie omdat ze geen visum heeft. Het enige wat de havenloze Russische kan doen is terugkeren naar haar thuisland. Te voet en met een landkaart die haar van New York naar de ijskoude Beringstraat moet zien te brengen.

De twee uur durende film splitst zich op in twee delen. Enerzijds heb je het trieste relaas van de jonge vrouw wiens hoop op overleven met de seconde kleiner wordt. Ze moet zien te overleven met resten van pizza’s uit een afvalcontainer of proberen om een watermeloen mee te jatten uit een kruidenierszaakje waarvan de eigenaar er even niet is. Het zijn niet alleen de andere mensen die haar vijand zijn (een jonge aantrekkelijke vrouw die alleen op stap is, trekt de aandacht van mannen die op zoek zijn naar lust), maar ook de natuur spaart haar niet. Soms de bittere kou en dan weer de droogte. Anderzijds is dit een roadmovie doorheen Amerika waarin de Oostenrijkse cineast er niet voor terugdeinst om de debiele en nationalistische kant van het land in het licht te zetten. Terwijl de jonge vrouw vecht voor haar leven komt ze van de ene locatie in de andere terecht. En dat gaat van een indianenreservaat, de prairie waar alle leven gedoemd is om te eindigen als een fossiel tot hersenloze Amerikanen die gewapend met een vlag en een petje zich vergapen aan de stockcar-races. Rechtstreekse kritiek is er niet. Soms zegt een billoard genoeg zoals de “highway of tears” waarin jonge vrouwen eraan herinnerd worden dat liften met de dood kan eindigen.




De film rust voor een groot deel op de schouders van de briljante Patrycja Planik die dus geen woord zegt. De Russische is apatisch en reageert op niets, zelfs niet als een winkelierster haar uit medeleven een plastiek zakje met wat Dr. Pepper’s wil schenken. Twee uur lijkt lang voor zo’n rit, maar de film verveelt geen seconde. Alleen op het einde laat Horvath zich wat gaan door nodeloos dierenleed in beeld te brengen, maar voor de rest is Lillian één van de beste films van 2020. Aanpassen dat lijstje.

BEELD EN GELUID
Een roadmovie die de kijker door alle uithoeken van de VS wringt schreeuwt om een Blu-ray uitvoering maar helaas is daar bij ons geen markt voor en dus moeten we het stellen met een dvd, en ons in feite gelukkig prijzen dat er nog maatschappijen bestaan die dit soort titels alsnog willen uitbrengen. De detailuitvoering kon best wat beter, maar echt storend is het nooit. Lillian is vooral een film die het van zijn beeldvoering moet hebben, want de protagoniste zegt geen woord. Een neutrale 5 op 10 dus, want de geluidsband bestaat uit wat minimale omgevingsgeluiden of wat Amerikaanse of Russische opmerkingen van wie haar pad kruist.




EXTRA'S
Helaas staat er niks op deze release qua bonusmateriaal.

CONCLUSIE
Lillian is een twee uur durende fascinerende roadmovie waarin een jonge Russische te voet van New York naar haar thuisland wil proberen te reizen. Haar gevecht met de natuur en de wereld wordt met een wel te verstane kritiek aan het Trumpiaanse Amerika op excellente wijze gecombineerd.