FILM
"He lost the face of the woman he loved ... so he gave it to someone else." (Tagline)

Als je je filmmenu louter en alleen laat samenstellen door een paar streamingdiensten, dan is de kans eerder klein dat je ooit deze film zal zien. Gelukkig is de filmwereld nog geen monopolie geworden van Netflix en Disney+ en zijn er wereldwijd een heleboel boutique-labels die de cinefiel een hand bieden naar de diepe kerkers van het filmrijk waar ontelbaar veel films op je liggen te wachten. Een van de bekendere (en misschien meest succesvolle) boutique-labels is Arrow en wij kozen er deze keer de (voor ons toch) volslagen onbekende titel Scalpel van John Grissmer uit. Niet dat je de man hoeft te kennen, want op de slasher Blood Rage na hield de man het voor bekeken.

Laat je niet te veel misleiden door de poster. Als je die ziet zou je denken dat dit wederom een slasher is, maar deze keer met een scalpel als moordwapen, maar dat is deze film uit 1975 helemaal niet. Wel is dit een psychologische thriller die evengoed kon gemaakt zijn door Brian De Palma. Een Hitchcockiaans verhaal, maar toch wel met een zeer vreemde wending en die ook flirt met issues als incest zonder die echt te gaan veroordelen. Op het randje van zeer fout dus, en een titel die nu als compleet onaanvaardbaar zou beschouwd worden. Maar in het midden van de jaren '70 kon dit soort dingen wel. Gelukkig maar, anders hadden we nooit meesterwerken gehad als deze Scalpel. Meesterwerk? Jawel!

Phillip Reynolds is een plastisch chirurg. Schitterend vertolkt door Robert Lansing en eigenlijk het soort dokter waar geen enkel mens op visite bij zou willen gaan. De man staat er bekend om dat hij de lelijkste gezichten kan omtoveren naar iets moois, maar de arts heeft ook een bijzonder donker kantje. Ergens in het midden van de film zien we hoe diens vrouw om het leven is omgekomen, en laat het er ons op houden door te zeggen dat Phillip Reynolds niet bepaald een held is. Ook als vader is hij geen hoogvlieger, want sinds hij de vriend van zijn dochter Heather (Judith Chapman) vermoord heeft, is de jonge vrouw van huis weggelopen en heeft ze alle contact met haar vader verbroken. Ongeloofwaardig, we weten het ook wel, maar in films kan alles. Zeker toen.

Als zijn steenrijke schoonvader sterft hoopt de chirurg op een centje, maar zowel hij als zijn zwager Bradley (Arlen Dean Snyder) zijn uit het testament geschrapt en de vijf miljoen dollar die te verdienen valt gaat naar zijn verdwenen kleindochter Heather. Terwijl hij met Bradley op de lappen gaat komt hij een stripster tegen die door een uitsmijter van een nachtclub zo brutaal tegen de muur is gegooid dat heel haar gezicht verminkt is. De pientere chirurg smeedt een plan om deze vrouw het gezicht van Heather te geven zodat hij samen met haar de erfenis kan opstrijken.

Van de pot gerukt, zo veel is zeker, maar een premisse waarmee je een fantastische thriller kan neerzetten en Grissmer doet dat zo goed dat je als filmfan maar niet kan begrijpen waarom deze film zo onder de radar is gebleven. Niet alleen een fantastisch verhaal, maar de film die bij momenten de vorm aanneemt van een film noir in Technicolor is ook nog eens wondermooi geschoten. Eens je de naam weet hoeft dat je niet te verbazen, want de cameraman was niemand minder dan Edward Lachman die met Far From Heaven en Carol werk leverde voor Todd Haynes en daar telkens een Oscarnominatie aan overhield. Verder werkte Lachman samen met Ulrich Seidl, Wim Wenders, Steven Soderbergh, Sofia Coppola, Robert Altman en Paul Schrader. Dit maar om te zeggen dat Scalpel verre van goedkope pulp is.

BEELD EN GELUID
Op deze release kan je kiezen tussen twee versies. Enerzijds is er de Southern Gothic-versie die meer geelachtige kleuren bevat en gemaakt is zoals de regisseur het destijds wilde. Maar wie voor topkwaliteit wil gaan kiest natuurlijk voor de 4K-gerestaureerde versie van Arrow die uitblinkt van de felle kleuren. Alles lijkt wel nep, zo zou je zweren dat het bloed gewoonweg ketchup is (wat het waarschijnlijk ook wel is). Kitscherige fantastische kleuren die perfect bij de film passen. Het geluid is LPCM Mono waarbij alles op één laag zit, maar ook hier op en top verzorgd en met een fantastische klassieke Hitcockiaanse score van Robert Cobert. De film is voorzien van Engelse ondertitels.

EXTRA'S
Bij deze release zit een dik Arrow-boekje en we denken niet dat er ooit al zo veel geschreven is over deze thriller als hier. Er is ook beeldmateriaal, zo kan je de film opstarten met een (korte) inleiding van regisseur John Grissme. Diezelfde man hoor je in ook in The Cutting Edge aan het woord via een uitgebreid interview. Er zijn nog twee andere gesprekken op deze disk te vinden. In Dead Ringer kun je horen hoe fantastisch actrice Judith Chapman het wel vond om twee rollen in één film te mogen spelen. Ten slotte is er ook ééntje met DOP’er Edward Lachman in Southern Gothic, en die heeft het natuurlijk over de stijl van de film.

CONCLUSIE
Wie deze film koopt op basis van de cover zou zich wel eens kunnen vergissen qua stijl. Geen slasher zoals de affiche je doet geloven, wel een fantastische Hitchock-achtige thriller over een plastische chirurg die door geldlust compleet op het verkeerde spoor raakt.