FILM
Wanneer Lewis Strauss (Ronert Downey jr.) gepolst wordt voor de job van Minister van Handel, moet hij voor een senaatscommissie verschijnen, die kennelijk valt over het feit dat de man close is met Robert Oppenheimer (Cillian Murphy), de vader van de atoombom. Oppenheimer, Oppie voor de vrienden, is eerder een matig laboratoriumstudent die meer glaswerk breekt dan dat hij proefnemingen tot een goed einde brengt, maar hij is, zoals de gerenommeerde professor Niels Bohr (Kenneth Branagh) erkent, een briljant theoreticus, en zijn artikels over quantumfysica en het ontstaan van zwarte gaten, vindt in de wetenschappelijke milieus positieve weerklank. Helaas laat Oppenheimer zich ook iets te driftig in met linkse politieke krachten, zoals zijn broer Frank (Dylan Arnold) die samen met zijn vrouw hevig supporter is van de communistische partij, of met partijlid Jean Tatlock (Florence Pugh), met wie Oppenheimer een buitenechtelijke relatie heeft. Zelf is Oppenheimer niet zó'n grote communistische scherpslijper, en het enige wat hem verweten wordt, is dat hij een vakbond heeft willen oprichten voor universitaire docenten, wat hem de kritiek oplevert dat hij zichzelf hiermee gelijk stelt aan dokwerkers en leerkrachten middelbaar.




Oppenheimers loyaliteit tegenover Amerika staat echter buiten kijf, wat vriend én vijand moeten erkennen. De man is dan ook de enige valabele kandidaat om een nieuw geheim centrum te leiden, onder auspiciën van luitenant-kolonel Leslie Groves (Matt Damon). Hitler is op dat moment net Polen binnengevallen, en de Duitse fysici worden verplicht om aan een atoombom te werken, een ontwikkeling die onhoudbaar is geworden nadat enkele van hen erin geslaagd zijn om uraniumkernen te splitsen. Oppenheimer heeft natuurlijk wel zijn morele voorbehoud, maar als het gaat om wie het eerste de bom kan vervaardigen, de Amerikanen of de Duitsers, kiest de man toch eieren voor zijn geld, ook al omdat de Amerikanen in de ontwikkeling twee jaar achterstand hebben opgelopen. Oppenheimer verzamelt in een nieuwgebouwd dorp in Los Alamos de briljantste geleerden uit alle hoeken van de wereld, en er wordt zelfs voorzien dat de gezinnen van de geleerden mee in het geïmproviseerde stadje mogen komen wonen en van alle mogelijk comfort bediend worden. Oppenheimer is tegen dan zelf getrouwd met ex-communiste Kitty Puening (Emily Blunt), en vader van twee kinderen. Oppenheimer heeft ook regelmatig aanvaringen met Edward Teller (Benny Safdie), die enerzijds meent dat de kettingreactie de atmosfeer zou kunnen doen ontbranden, en anderzijds de bezieler is van een veel groter wapen, de waterstofbom, die duizendmaal krachtiger is dan een gewone atoombom.




Tegen dan is het 1945, en Hitler pleegt zelfmoord in zijn bunker. Duitsland capituleert, maar de Japanners blijven koppig doorvechten. Het project in Los Alamos wordt niet gestopt, en er wordt een prototype gebouwd, de Trinity-bom, die de weg moet bereiden voor het gooien van atoombommen op Hiroshima en Nagasaki, waarmee president Truman (Gary Oldman) hoopt de oorlog vroeger te beëindigen. De technologie van de atoombom is intussen door enkele spionnen al gelekt naar de Sovjet-unie, en na de oorlog begint al snel datgene wat de geschiedenis zal ingaan als de Koude Oorlog. Met zijn (ex-)linkse sympathieën is Oppenheimer meteen verdacht, en ondanks zijn indrukwekkende staat van dienst moet hij vechten als een duivel in een wijwatervat om zichzelf te rehabiliteren.




Regisseurs als Christopher Nolan hebben in het verleden genoeg krediet opgebouwd om hun eigen goesting te mogen doen. Een zit van drie uur, deels geschoten in zwart-wit én in IMAX, waardoor er speciaal een nieuwe film moest worden ontwikkeld om het project te kunnen realiseren, Nolan kan het allemaal en zonder tegenstand. De zwart-witbeelden worden verondersteld historisch te zijn en vertellen vooral de afwikkeling van het onderzoek achteraf naar wie de technologie van de bom naar de Russen heeft doen lekken; de gekleurde beelden geven een geromantiseerde weergave van het leven van Oppenheimer weer. Oppenheimer is alleszins een film waar je je hoofd moet bijhouden, want personages komen en gaan en als je met je ogen knippert, heb je iemand gemist. Er wordt duidelijk ingespeeld op het zo historisch mogelijk kaderen van Oppenheimers onderzoeksdaden, waardoor zowat iedere zichzelf respecterende wetenschapper die ooit met Oppenheimer heeft samengewerkt, de revue moet passeren. Niet alle bijfiguren zijn echter even belangrijk, waardoor je hier snel over kan stappen, maar een klein beetje voorkennis over de achtergrond van de ontwikkeling van de atoombom kan zeker geen kwaad.




De film is overigens een bewerking van het boek American Prometheus van Kai Bird en Martin J. Sherwin, en het is vooral Nolans verdienste dat hij deze behemoth tot een goed einde heeft weten te brengen. Zoals je bij de man zijn films gewoon zou behoren te zijn, houdt hij van het goochelen met tijdslijnen en niet-chronologische vertellingen, maar daar word je deze keer door de wisseling van zwart-witbeelden en kleurbeelden redelijk mee geholpen. Nolan heeft de gewoonte de dingen te vertellen in de volgorde waarin je ze behoort te vernemen, en ook dit keer lukt dat aardig. Oppenheimer is misschien minder een film voor de occasionele bioscoopbezoeker, en je moet je verstand behoorlijk bij de zaak houden, maar het resultaat is er ook naar. Niemand in de cast onderpresteert overigens, maar het is vooral Cillian Murphy die hier waarschijnlijk de rol van zijn leven neerzet, die alle aandacht naar zich toetrekt. Hij weet perfect balans te geven aan Oppenheimers donkere kant, die wordt aangescherpt door het feit dat zijn uitvinding niet alleen het aanschijn van de wereld heeft veranderd, maar ook nog eens tienduizenden doden heeft veroorzaakt. De overige rollen hebben zo eerder iets van kijk-eens-wie-daar-gecast-is, wat onder meer een korte passage inhoudt voor een klasbak als Gary Oldman. De enige actrice die nog een beetje weerwerk geeft, is Emily Blunt als Oppenheimers bedrogen echtgenote, die de seksuele escapades van haar man moet tolereren, zelfs als die in het lang en breed worden uitgeschreven in de verslagen van de hoorzittingen.




Oppenheimer is eten en drinken tegelijk, en naar alle waarschijnlijkheid dé geknipte kandidaat om de eindejaarslijstjes aan te voeren. We kijken met spanning uit wat Nolan hierna weer uit zijn hoge hoed gaat toveren.

BEELD EN GELUID
De regisseur is bovendien maar een koele minnaar van streaming, waardoor hij ook een dikke vinger in de pap heeft gehad in het realiseren van deze 4K. De beeldkwaliteit is werkelijk verbluffend, en de scènes wisselen voortdurend tussen de formaten 1.78:1 en 2.20:1, en van kleur naar zwart-wit. Vooral deze laatste beelden zijn enorm scherp en zijn niet zomaar artistiek bij de haren gegrepen, maar leveren een filmische meerwaarde. Het palet kleuren oogt zeer natuurlijk en wordt in Dolby Vision ook nog eens flink genuanceerd. Dé scène waar de hele film echter om draait, is de Trinity-test in de woestijn van Los Alamos, die de tweede akte van de film domineert. Nolan moet overigens niet weten van object-gebaseerde audiotracks en hij kiest bewust voor een DTS-HD MA 5.1-track die meer dan voldoende open klinkt, en zelfs behoorlijk impressionant uit de hoek komt, bijvoorbeeld bij de explosie van Trinity. Het geheel wordt overgoten met een syntesizer-gebaseerde score van de hand van Ludwig Göransson.




EXTRA'S
Twee lange documentaires sieren de bijhorende Blu-ray - bij Nolan staan de extra's altijd op een aparte schijf. Eerst en vooral is er de historisch documentaire To End All War: Oppenheimer & The Atomic Bomb (1:27:18) die een flinke lik historische toelichting biedt bij de historische Oppenheimer en zijn ontwikkeling van de atoombom. Een making-of van de film zelf vinden we in The Story of Our Time: The Making of Oppenheimer (1:12:25), een goed gestoffeerde en alomvattende documentaire die niet in de val van de promo-praat trapt en een goede kijk biedt op de realisatie van de film. De documentaire bestaat uit zeven delen. Now I Am Become Death (7:17) gaat over het ontstaan van het project, het boek American Prometheus dat naar een script werd omgewerkt, en de dreiging van nucleaire oorlog. The Luminaries (11:27) behandelt de casting, meer bepaald wie er werd gekozen voor welke rol en op welke basis. In The Manhattan Project (16:41) leren we dat Nolan zo veel mogelijk op film wolde schieten, om het geheel realistisch te houden, en hoe Kodak speciaal 65 mm-film had moeten maken voor de shots in zwart-wit. The Devil of the Details (17:21) vertelt hoe men kosten noch moeite heeft gespaard om Los Alamos te recreëren. Walking a Mile (6:28) schetst het kostuumontwerp, de make-up en de haarstijlen. Can You Hear the Music? (6:48) neemt ons mee naar het werk van Ludwig Göransson, en We Can Perform This Miracle (6:49) beschrijft onder meer hoe Nolan en zijn team de Oval Office hebben nagebouwd.

Meet The Press Q&A Panel: Oppenheimer (34:46) verslaat een interviewmoment met cast en crew, en er is ook nog de documentaire Innovations In Film: 65mm Black-and-White Film in Oppenheimer (8:21), waarin wordt getoond welke soort speciale film er nodig was om de zwart-witshots in de film te maken. Tot slot zijn er 5 trailers (14:11). Als er ook nog een commentaartrack op had gestaan, hadden we de maximale score gegeven.

CONCLUSIE
Het woord meesterwerk in de mond nemen bij een film als Oppenheimer, is zeker niet overdreven. Christopher Nolan bewijst opnieuw dat hij één van de interessantste regisseurs van het moment is, en deze uitstekende 4K-versie van Universal is tot in de puntjes afgewerkt.