FILM
Olympia Teil 1: Fest der Völker is Riefenstahls verslag van het athletiekgedeelte van de Olympische Spelen in Berlijn van 1936. De film begint in Griekenland met beelden van oude tempels en vermaarde Griekse beeldhouwwerken tegen een donkere achtergrond van mist en rook om hun grootsheid te accentueren. Vervolgens beelden naakte mannen de discuswerper uit, de speer- en de kegelwerper. De camerastandpunten zijn zeer dicht bij de grond, waardoor de arische figuren bovennatuurlijke, goddelijke afmetingen krijgen. Naakte vrouwen spelen met de hoepel tegen een achtergrond van wiegend graan en een glinsterende branding en voeren een ballet op met hun handen. Dan komt de Olympische vlag in beeld en de toortsdrager die de vlam door 5 landen naar Duitsland brengt. Ondertussen schuift de camera door het wolkendek en geeft een totaalbeeld van het Olympische stadion in Berlijn, kolkend van het volk en met wapperende nazivlaggen. Hitler opent de Spelen en de atleten van 51 landen stappen in de maat achter hun vlag het stadion in, allemaal de Hitlergroet brengend! Er worden witte duiven vrijgelaten, kanonschoten afgevuurd en dan verschijnt de toortsloper die de vlam aansteekt tegen een ondergaande zon. Riefenstahl heeft een crew van 45 cameramannen ter beschikking om het allemaal in te blikken.

De film is 23 minuten ver wanneer het verslag van de sportmanifestaties begint. In het volgende anderhalf uur zien we de disciplines discuswerpen, speerwerpen, 100 meter horden, kogelstoten voor mannen, 100 meter mannen, hoogspringen, kogelwerpen mannen, 800 meter mannen, verspringen mannen, 1500 meter mannen, 4x100 meter estafette mannen, stokspringen, 10.000 meter mannen, de marathon etc. Een eindeloze vloed van beelden, weliswaar onder de beste voorwaarden opgenomen, met kilometerslange rails, overvloeiers, slow motion-opnamen, hoge en lage camerastandpunten en een vaak vinnige montage. Zeer opvallend en zeer aanwezig is de commentator, met een stem zoals in de bioscoopjournaals van de jaren vijftig constant rattelend en opjuttend. Die maakt het echte verschil en bouwt met woorden en zinnen de spanning voor de kijker op. Het zal niemand verbazen dat hij onderscheid maakt tussen zwarte Amerikanen en blanke ariërs waarop "heel Europa" zijn hoop heeft gesteld. Dat het in vele gevallen de zwarte Amerikaan Jessy Owen is die als eerste de eindmeet haalt, het moet een ontgoocheling zijn voor de Führer, die desondanks zijn goede humeur niet lijkt te verliezen. De sportieve prestaties worden afgewisseld met beelden van enthousiaste fans op de tribunes, discussiërende scheidsrechters op het sportveld en wapperende vlaggen wanneer de overwinaars op het schavotje staan. De film besluit met vlaggenzwaaiers en klokkengelui.

Het portret op de hoes (van een naakte discuswerper) komt overigens niét uit de Spelen zelf, maar uit de vergoddelijkende inleiding van Riefenstahl. De opname past voortreffelijk in het beeld dat haar broodheren van het arische ras wilden ophangen.

De naoorlogse samenleving heeft Riefenstahls engagement tijdens het Hitlerregime niet in dank afgenomen. Terwijl zij met Triumph Des Willens, haar documentaire over het 6de partijcongres van de Nationaal Socialistische Partij van Adolf Hitler, zeg maar de Nazipartij, tussen 4 en 10 september 1934 in Nurenberg, nog algemeen geroemd werd vóór de oorlog, liep ze er na WOII een veroordeling voor op. Of hoe kwaliteit blijkbaar beïnvloed wordt door maatschappelijke omstandigheden. Haar belangrijkheid en invloed op naoorlogse generaties van filmmakers wordt vandaag meer dan 15 à 20 jaar geleden gecontesteerd. Sommigen houden het er bij dat zij van ontzettend groot belang is geweest voor de ontwikkeling van de cinematografie in de jaren vijftig en zestig, anderen beweren dat zij alleen maar door haar bevoorrechte positie naam en faam heeft gemaakt, want dat haar realisaties – ondanks de ongelooflijke middelen waarover ze kom beschikken – niet echt veel beter zijn dan die van haar (onbekend gebleven of uitgeweken) collega’s.

BEELD EN GELUID
Het beeld is vrij stabiel. Onderbrekingen in de kopie zijn er nauwelijks, maar vlekken, witte stippen en strepen zijn niet weggewerkt. Deze dvd bevat een vrij ruwe versie van de Riefenstahl-film. Het geluid beperkt zich tot de muziekscore van Herbert Windt, een mengeling van marsmuziek en wat doorgaat voor Romeinse harmonie. De muziek klinkt schril, de commentaarstem is scherp, maar past perfect in het tijdskader. Er is veel ruis, af en toe gekraak.

EXTRA’S
Deze dvd bevat een filmografie van de regisseur (tekst) en een aantal trailers van haar werk.

CONCLUSIE
Olympia Teil 1: Fest der Völker is een uniek portret van de athletiekwedstrijden op de Olympische Spelen van Berlijn in 1936. Leni Riefenstahl kreeg alle nodige middelen ter beschikking om perfecte opnamen te maken en daar deed ze haar voordeel mee. Haar film is een voorbeeld geworden voor komende generaties van sportverslaggevers in de wereld. Toch is er weinig kunstzinnigs aan Olympia 1: zo wordt het prachtige sportlichaam van Jessy Owen van op afstand gefilmd zonder ook maar één keer een close up of een slow motion in overweging te nemen en ook de andere disciplines worden niet speciaal op een kunstzinnig manier in beeld gebracht. Een uitzondering vormen de kegelwerpers en –stoters die minder bewegen en dus makkelijker filmbaar zijn. Bovendien ziet de film er grotendeels als een gewoon sportverslag uit, met 90 minuten lang de ene discipline na de andere zonder veel afwisseling. Het resultaat is ondanks de strakke montage redelijk vervelend en langdradig.