FILM
Turks Fruit is oorspronkelijk een boek van Jan Wolkers. Het is het verhaal van een jonge fotograaf, schilder en beeldhouwer, een blonde en aantrekkelijke man, Eric (Rutger Hauer), die van de vrouwtjes houdt en zich ongegeneerd allerlei vrijheden permitteert, daarbij gesteund door de sexy meiden zelf. Eén na één passeren ze in zijn studio, niet om gefotografeerd of geschilderd te worden, maar om met hem de carnale kunst te beleven, die van het lichamelijk genot. Op een keer op straat, in een zoveelste versierbui, stapt hij ongevraagd in de coupé van een roodharige schone. Die werkt aanvankelijk niet echt mee, maar na een ritje en wat geflirt eindigt ze waar alle andere veroveringen eindigen in Erics wereld, in bed. Later zullen ze een auto-ongeluk krijgen en zwaar gewond raken, maar Eric gaat na zijn gedeeltelijk herstel op zoek naar de roodharige en komt bij haar familie in een televisiezaak in Alkmaar terecht. Olga's moeder beschouwt hem als de dader van het ongeval en laat hem de winkel uitgooien. Later, op de kermis, ontmoeten Olga (Monique van de Ven) en Eric elkaar opnieuw en trekt zij bij hem in. Zijn honger is ook haar honger. Om de familie te sussen wordt er getrouwd en een tijdje gaat het goed tussen de jonggehuwden en tussen Luc en Olga's familie. Maar Olga voelt zich opgesloten in Erics leven en verzet de bakens: ze legt het aan met een Amerikaan en maakt plannen om naar de States te verhuizen. Wanneer ze Eric een tijd later tegen het lijf loopt, blijkt de Amerikaan niet de enige man in haar leven te zijn. Olga woont ook terug thuis, bij haar moeder. Ze is veranderd, een beetje vreemd geworden, onbeschoft tegen de kelner in het café en vergeetachtig want ze wil thee terwijl ze koffie heeft besteld. Olga is ziek en Eric, die na het beëindigen van hun relatie dromen heeft over hoe hij Olga zal vermoorden, doodschieten met een kogel in het voorhoofd bijv., stelt vast dat het nooit zo ver zal komen: Olga’s lot is voorbestemd.

Paul Verhoeven, toen nog in het begin van zijn carrière, maakt van Turks Fruit een film van zijn tijd. Jan Wolkers, succesvol schrijver met de vinger aan de pols, levert romans af die door het publiek gretig worden gekocht en gelezen. Een tijd lang is hij dé Nederlandse auteur, in elk geval tot het moment dat de roaring sixties plaats maken voor de jaren '70, het einde van de na-oorlogse groei, met torenhoge inflatie, werkloosheid en economische malaise. De seksuele bevrijding van de jaren '60, de tijd van de Kabouters, de baas-in-eigen-buik-beweging, het militante feminisme, de strijd om meer openheid in de maatschappij, de strijd voor voorbehoedsmiddelen, de campusomwentelingen van midden de jaren '60 in Frankrijk en later ook in de rest van de westerse wereld, de vrije liefde en het samenhokken in communes, het ligt met het keren van de jaren allemaal op apegapen. De tijden veranderen en de literatuur gaat andere wegen op. Turks Fruit getuigt met nog een rits andere bijzondere producties van deze uitzonderlijke periode. De mogelijkheden leken onbeperkt en de nieuwe vrijheden oneindig. In die context is Turks Fruit ook vandaag nog een aparte film. Nu kijken we naar die periode terug met respect, met heimwee, en de jongeren onder ons wellicht met jaloezie en verwondering. Maar er is de realiteit en die is heel anders dan pakweg 40 jaar geleden.

Turks Fruit was een schandaal toen wegens het ruwe woordgebruik en de stuitende seksscènes. De masturbatiescène was misschien nog de meest aanstootgevende van de hele film. De intrieste omstandigheden van Olga's dood, met het deurtje in haar hoofd, zoals ze het zelf verwoordt, kwam op de trein en op kantoor zelden ter sprake. Wie over Turks Fruit sprak, had het over de nadrukkelijke naaktscènes en het overvloedige gestoei in bed. Paul Verhoeven heeft altijd beweerd dat hij die elementen op een verantwoorde manier een plaats heeft gegeven in zijn film, toch kan je je niet van de indruk ontdoen dat het allemaal vrijblijvend en gezocht is. Van subtiliteit is weinig sprake en van een verantwoorde inlas al evenmin. Een vergelijking met bijv. de brutale seksscènes in Naked van Mike Leigh tonen ons hoe het wel kan op een verantwoorde wijze. Zijn seksscènes zijn ingebed in het verhaal, zijn een essentieel bestanddeel van het dramatisch verloop. Ze shockeren dan ook helemaal niet, zijn niet goedkoop en gespeend van commerciële intenties.

Turks Fruit valt jammer genoeg ook uiteen in twee halve films die moeilijk op elkaar aansluiten qua sfeer. Monique van de Ven blijft geloofwaardig, haar personage wordt ernstiger en grijpt de toeschouwer beslist naar de keel, Rutger Hauer slaagt er nauwelijks in om de overgang naar deel twee op een acceptabele manier te maken. Dat ligt aan zijn imago, zijn uitstraling à la Jean-Paul Belmondo, een type dat het niet moet hebben van een té gevoelige, té indringende en beklijvende karaktertekening. De afstand tussen Hauer en de kijker blijft groot. De tijd is te kort om van de versierder en egoïst een man van vlees en bloed te maken die meeleeft met de stervende Olga. Turks Fruit herinnert men zich achteraf als een lichtvoetige comedy met een zwalpende epiloog. Olga's gewelddadige dood, die we een aantal keren via flashbacks door Erics hoofd zien spoken, was beslist een betere keuze geweest dan het halfzachte alternatief. Dàt komt uiteraard als een verrassing voor het publiek, want het denkt te weten waarop het allemaal uitdraait, gezien het in het begin is getoond. Dat het anders loopt is een kleine teleurstelling, voor het publiek maar zeker ook voor de balans en het evenwicht in deze film. Olga had beter de kogel kunnen krijgen, zoals Eric zich dat nadien, liggend op bed, voorstelt.

Paul Verhoeven is een groot cinematograaf. De manier waarop hij de acteurs in beeld brengt, zijn regiestijl, zijn manier van monteren, de muziek die onder de film loopt, het zijn bewijzen van zijn meesterschap. Het hoeft niemand te verbazen dat hij nadien door de Amerikaanse filmindustrie wordt opgepikt én succes oogst met films als Basic Instinct. Vaak streelt hij het oog, vermijdt overbodige of nietszeggende scènes, zijn vingervlugheid is zijn warenmerk, zijn snelheid verbaast, en toch... toch gaat het soms vervelen. Door het wegvallen van de context van toen levert Turks Fruit aan zeggingskracht in.

In 1999 werd Turks Fruit uitgeroepen tot beste Nederlandse film van de eeuw.

BEELD EN GELUID
Turks Fruit is wél prachtig om naar te kijken. Er is veel geld en energie gestopt in de restauratie van de pellicule. Daar is nauwelijks iets aan op te merken. De kleuren zijn fel en het beeld is scherp met veel details in de donkere passages, felle tinten in de buitenscènes, geen vuiltjes en geen beschadigingen. Jammer dat ook dit keer geen ondertiteling is voorzien. De taal is overigens heel goed verstaanbaar, maar wat met gehoorgestoorden of dialectsprekers die het Noord-Nederlands minder in het oor hebben?
Het geluid is goed genoeg, niet zoals tegenwoordig, maar duidelijk en mooi afgescheiden van de achtergrond. De bijgeluiden zijn realistisch, al klapt een deur wel eens iets te luidruchtig dicht en trekt de akoestiek wel eens de aandacht. Maar dat zijn kleine zijdelingse opmerkingen. Het geluid van Rogier van Otterloo levert niet meteen een Oscar op in Hollywood. Zijn muziek is onderhoudend en sfeervol. De Meisjes Met Rode Haren tenslotte zorgen voor de ambiance. En de begintune, op de rood-blauwe letters van de titel, die kent natuurlijk nog iedereen.

EXTRA'S
Deze dvd bevat de Originele Bioscooptrailer.

CONCLUSIE
Turks Fruit is een film die in de loop der jaren een bijzondere faam heeft verworven. Gemaakt naar de polsslag van zijn tijd, kan hij niet anders dan een icoon ervan zijn. Het is geen klassieker zoals andere films dat wél zijn, maar anderzijds hoeft hij ook niets meer te bewijzen in de Lage Landen. Turks Fruit is al lang erfgoed geworden en erfgoed moet je koesteren.