FOREIGN AFFAIR, A
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2006-02-15
FILM
Berlijn ligt in puin. Amerikanen en Britten hebben samen 70.000 ton bommen op de stad gegooid en bijna alle gebouwen zijn ingestort en afgebrand. Het puin ligt in metershoge bergen langs de kant van de weg (gelukkig zijn de meeste straten heel breed), de watervoorziening is gebrekkig, het elektriciteitsnet zwaar beschadigd. De inwoners van Berlijn overleven in ondergrondse kelders en appartementen met dichtgespijkerde ramen. Voedsel is schaars en alles is er te krijgen tegen woekerprijzen op de zwarte markt. De stad is verdeeld in vier zones en in de Amerikaanse zone zijn 12.000 soldaten gelegerd. Die kopen de meisjes met chocolade en nylonkousen en allerlei doodgewone spullen die de status van luxeproduct hebben gekregen.
Een Amerikaans gezelschap van congresleden strijkt in de verwoeste stad neer om een rapport op te stellen over het
moraal van de Amerikaanse militairen. De legertop doet zijn best om een goede indruk te maken en geeft de politici een adembenemende stadstour langs de bunker, de Reichstag, de Zoologische Garten, de gebouwen van de Gestapo, etc. Het enige vrouwelijke lid van het gezelschap, de republikeinse vertegenwoordiger van Iowa, Phoebe Frost (Jean Arthur), doet haar naam alle eer aan: ze is conservatief, snel geshockeerd en let op wat de militaire top liever niet laat zien, nl. de soldaten die overal in de stad staan en zitten te vrijen met Duitse meisjes, soldaten die Duitse meisjes het hof maken, een soldaat die met een bos bloemen op visite gaat en een Duitse kinderwagen met twee Amerikaanse vlaggen erop. Ze noteert het allemaal met stijgende verbazing en laat zich uit nieuwsgierigheid met twee militairen meetronen naar de illegale nachtclub Lorelei. Daar ziet ze voor het eerst Erika von Schlütow, cabaretzangers en lieveling van alle Amerikaanse soldaten. Von Schlütow zingt er
Black Market, een song over alles wat er te koop is en tegen welke prijs. De dag nadien eist Phoebe Frost een verklaring van het hoofdcommando. Die zijn lelijk in verlegenheid gebracht. Frost start nog dezelfde dag een onderzoek naar Erika von Schlütow, nadat ze een
newsreel heeft gezien van de Duitse in gezelschap van Adolf Hitler en andere kopstukken van de nazipartij. Haar zoektocht komt zeer ongelegen en dreigt uit de hand te lopen wanneer de relatie tussen Erika von Schlütow en kapitein John Pringle (John Lund) aan het licht dreigt te komen, uitgerekend de enige man die nog genade kan vinden in de ogen van congreslid Frost.
Voor
A Foreign Affair werd de regie in de handen gelegd van niemand minder dan Billy Wilder, de man achter
Some Like It Hot (1959) en
Irma La Douce (1963). Wilder is van Oostenrijk-Hongaarse afkomst en kreeg zijn opleiding in de Duitstalige cinema van de jaren '30. In 1933 – met de doorbraak van de nazipartij – verlaat hij zijn vaderland en zet koers naar de U.S.A. Daar kan hij meteen aan de slag en maakt er naam met succesrijke komedies.
A Foreign Affair is een kolfje naar Wilders hand. Hij maakt van deze film, naar een verhaal van David Shaw, zonder meer één van de meest grappige, humoristische en onderhoudende films met Marlene Dietrich in de hoofdrol. Jean Arthur steelt op alle terreinen de show als de preutse, later verliefde, en nog later bedrogen politica die tijdens haar vijfdaagse verblijf in Berlijn een verbluffende transformatie ondergaat en daarbij misschien niet meteen de toeschouwer op de hand krijgt, want haar triomf betekent de ondergang van Erika von Schlütow. Bijgevolg is
A Foreign Affair de enige film in deze Universal-release waarin Marlene Dietrich het onderspit moet delven. Op zich is dat een zeer gedurfd scenario. Billy Wilder compenseert de pil door een zeer beeldrijke film af te leveren met
prachtige beelden van het gebombardeerde Berlijn, zeer authentiek, ter plekke gedraaid en mooi geïntegreerd in de Hollywood-sequenties. De regisseur heeft de vinger aan de pols en laat het Amerikaanse publiek als het ware voor het eerst in een langspeelfilm uitgebreid de miserabele leefomstandigheden zien van de Berlijners. Wanneer Erika van Schlütow (Marlene Dietrich) tegen het einde van de film Phoebe Frost meeneemt naar haar flat zegt ze
het is maar drie puinhopen hier vandaan. Het ís zeer grappig en tegelijk heel bitter. De voordeur van het gebouw staat er nog, maar daarachter is een bomkrater en de trappenhal is samen met het dak gedeeltelijk ingestort. De voordeur van Von Schlütows flat op de eerste verdieping geeft uit op een diepe put en staat bloot aan weer en wind. De vrouw die 's nachts als succesvolle diva op handen wordt gedragen, probeert m.a.w. overdag in dezelfde precaire omstandigheden te overleven als het gros van haar stadsgenoten. Wilders conclusie is duidelijk: de slachtoffers zijn de gewone Berlijners, de vrouwen, kinderen en bejaarden en alleen zij die
iets te verkopen hebben (schaarse goederen of zichzelf) ontsnappen aan de grootste ellende. Billy Wilder huilt zachtjes van in de regiestoel.
BEELD EN GELUID
A Foreign Affair is mooi van beeld, zwart\wit uiteraard, maar door de aanwezigheid van scherp en gedetailleerd historisch materiaal (zo mag je de footage van Berlijn net na de oorlog toch noemen) is er sprake van een grote meerwaarde. De tinten zijn op elkaar afgestemd waardoor er nauwelijks kwaliteitsverlies is tussen de studio-opnamen in Hollywood en de buitenbeelden in de Duitse hoofdstad. De gebruikte kopie is van goede kwaliteit waardoor er geen sprake is van beeldstoringen en vuil. Het geluid is zo goed als mogelijk gerestaureerd. Het klinkt natuurlijker dan voorheen. De geluidstechnologie gaat er in die periode hoorbaar op vooruit ook al blijft een
fond van geruis aanwezig.
EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.
CONCLUSIE
A Foreign Affair is een zeer moderne en prettig gestoorde film. Het decor is verrassend realistisch en Marlene Dietrich zien we als diva, met verwijzingen naar de personages die ze in het verleden heeft gespeeld, maar Billy Wilder voegt een nieuwe dimensie toe, nl. die van gewone Berlijnse vrouw die vecht voor het dagelijks brood, het overleven temidden van de puinhopen. De karakterschilderingen zijn ruimer en met meer interesse tot stand gebracht en de
glamour van weleer maakt gedeeltelijk plaats voor een verhaal dat dichter bij de gewone gang van zaken staat. Jean Arthur krijgt een belangrijke plaats in de film en is meer dan ooit een gevaarlijke concurrent voor Marlene Dietrich. Het
happy end is een beetje onverwacht en op z'n minst gedurfd.