FILM
In Bad Lieutenant van Abel Ferrara (1992) is Harvey Keitel de corrupte New Yorkse politieman. Hoe het zo ver is kunnen komen, dat vertelt de regisseur niet. Dat de luitenant betere tijden heeft gekend, toont hij ons wanneer Keitel, afgebrand door drank, hoeren en drugs, 's ochtends op de bank ligt in het huis van zijn vrouw, drie kinderen en inwonende schoonmoeder. Zij reageren nog nauwelijks op zijn aanwezigheid. Hij behoort al tot een wereld die de hunne niet is en waarvan weinigen terugkeren. Overdag zwerft de luitenant langs de plekken waar misdrijven gepleegd worden en mensen vermoord. Als hij daarbij stiekem een kilo coke uit een gestolen auto kan verdonkeremanen na een tip van een bevriende dealer, dan laat hij die kans niet passeren. Z'n eigen heroïneleverancier is altijd bereid om goed geld te geven voor z'n illegale waar.

Bij het begin van de film wordt de aandacht van Harvey Keitel alias de slechte luitenant helemaal opgeëist door de zevendaagse honkbalmarathon tussen de Mets en de New York Dodgers. Statistisch gesproken behoren de Dodgers die kamp te winnen en dus zet de luitenant al zijn geld in op de favorieten, ondanks hun zwakke prestaties. Regelmatig snuift hij coke, ook tijdens de dienst, en een bevriend hoertje zorgt voor heroïneshots. De wereld van de luitenant krimpt tot gokken, drank, drugs, hoeren en afgedwongen seks. In de sterkste scène van de film controleert Keitel twee minderjarige meisjes in de auto van hun vader. Die hebben ze zonder toelating geleend voor een nachtelijk uitstapje. De luitenant zegt dat hij hen moet meenemen naar het bureau voor een verklaring om daarna hun vader te bellen. Als de meisjes hem smeken om dat niet te doen, vraagt hij wat ze als tegenprestatie bereid zijn te doen. Het resultaat is een zeer intense en morbide scène waarbij de corrupte en immorele cop zich op straat staat te masturberen terwijl in de auto één van de meisjes fellatiobewegingen maakt met tong en lippen.

De verkrachting van een jonge non (Frankie Thorn) schudt de luitenant wakker. Het meisje is brutaal misbruikt door twee jongens die ze kent van op school. Ze dient evenwel geen klacht in, want ze heeft haar daders vergeven. De luitenant kan er niet bij dat iemand een dergelijke daad ongestraft laat. Hoe veilig zijn andere jonge nonnen en vrouwen nog als dergelijk gespuis hiermee wegkomt?, vraagt hij haar tijdens een toevallige ontmoeting op de plaats van het misdrijf. Bid, is haar antwoord, bid tot Jezus. Voor de luitenant is haar mededeling een openbaring en aanleiding tot een introspectie over zijn eigen verdorven levenswandel. Tijdens een heroïneblackout kruipt hij over het middenpad van de kerk en smeekt de gekruisigde Christus (Paul Hipp) om vergeving.

Abel Ferrara maakt een portret van een aan lagerwal geraakte politieman in de Bronx, een milieu van pooiers, drugdealers en criminelen met eigen wetten en gevaarlijke spelregels. Zijn conclusie mag er zijn: voor wie er in verstrikt raakt, komt elke redding te laat. Bad Lieutenant begint met kleine schermutselingen en een hoofdpersonage dat nog met één voet in de realiteit staat. Hij kan de uiterlijke schijn nog net ophouden, maar zijn voortdurende consumptie van coke en heroïne tasten zijn vermogen aan om logisch te denken en normaal te functioneren. Harvey Keitel speelt een van de donkerste en minst flaterende rollen uit zijn carrière. De deprimerende en corrupte persoonlijkheid van de luitenant geeft hij op een zeer realistische manier gestalte en zijn prestatie is bij momenten heel sterk, ook al dwingt het scenario hem in het laatste halfuur van de film tot een verkrampte overacting. Om het boeteproces en de zoektocht van de luitenant naar vergeving te illustreren, neemt de regisseur zijn toevlucht tot een aantal zwakke en weinig smaakvolle scènes. De tijd is voorbij dat men zich hoefde te storen aan het misbruik van religieuze symbolen, maar hun effect is niet noodzakelijk doeltreffend. Abel Ferrara offert zijn strak opgebouwde verhaalstijl uiteindelijk op voor een misplaatste portie opgeblazen pathos. Keitel geeft het beste van zichzelf, maar de ommezwaai van zijn hoofdpersonage is niet geloofwaardig. Het gaat allemaal te makkelijk en te snel en het verband met de vergevingsgezindheid van de jonge non is te onduidelijk, te ver gezocht. Bad Lieutenant krijgt van Abel Ferrara een weinig geïnspireerde coda.

BEELD EN GELUID
Bad Lieutenant is een donkere film met een voorliefde voor vele schakeringen van geel tot bruin. De nachtelijke scènes zijn in traditionele metaalblauwe kleuren gestopt. De film is netjes naar dvd overgeschreven zonder al te veel beschadigingen en vuiltjes. Er is wel sprake van verkleuring in de donkere scènes en een lichte mate van sluiervorming, wellicht een gevolg van het digitaal comprimeren. Het geluid staat in een monoversie. De stemmen klinken realistisch.

EXTRA'S
Als extra staan er op de dvd twee Andere Trailers van werk van Abel Ferrara, o.a. The King Of New York.

CONCLUSIE
De grote verdienste van Bad Lieutenant schuilt in de perfecte sfeerschepping die regisseur Abel Ferarra tot stand brengt. De grauwheid, de ranzigheid en de uitzichtloosheid van het criminele New Yorkse milieu, ze worden allemaal zichtbaar gemaakt in de persoon van de Bad Lieutenant, op een fenomenale en indrukwekkende manier gestalte gegeven door Harvey Keitel. Hij speelt een moeilijke en weinig benijdenswaardige rol waarvoor nogal wat grote Amerikaanse acteurs vóór hem bedankten. Bad Lieutenant is bij momenten grappig met een flinke portie zwarte humor, gore drugscènes, ranzige seks en spitse dialogen. In het laatste halfuur maakt Ferrara evenwel kapot wat hij eerder met zorg heeft opgebouwd. De regisseur neemt zijn toevlucht tot een aantal groteske en weinig overtuigende ingrepen die niet bepaald getuigen van goede smaak en die de geloofwaardigheid van zijn film onderuit halen.