FILM
Marieta (Mónica Cervera), geboren als Adolfo, heeft een probleem, eentje van 20 centimeter. Dat ik precies dát van mijn vader moest erven, zegt ze vol zelfmedelijden tegen haar oversizede buurvrouw Bertha (Concha Galán). Maar Marieta blijft niet bij de pakken zitten. Ze heeft besloten om die overtollige centimeters weg te laten halen en daarvoor spaart ze als gek elke euro bij elkaar. Voor de kost doet ze 's nachts het trottoir in een spannend broekje, zilveren naaldhakken, een bloesje met zeer diepe uitsnijding, het haar opgestoken als een papagaai en een laag make up op haar gezicht die de baardharen moet verbergen. Sinds kort lijdt Marieta aan narcolepsie, waardoor ze te pas en te onpas in slaap valt, heel onkies wanneer dat op gevaarlijk terrein gebeurt of wanneer ze vroeg op de avond in coma raakt en dus klanten mist, zoals die keer dat Real Madrid de bekerfinale won en ze 's ochtends moest vaststellen dat ze de meest lucratieve nacht van het jaar had gemist.

Dus zoekt Marieta een andere baan. Via het uitzendbureau komt ze als schoonmaker in de nachtploeg van het Centraal Station in Madrid terecht, maar de job is haar te eenzaam en dus gaat ze opnieuw de straat op. Daar loopt ze de aantrekkelijke sjouwer van de groentemarkt tegen het lijf die al eerder een afspraakje probeerde te versieren. Die vindt haar een lekker stuk en schijnt haar 20 centimeter extra zeer op prijs te stellen. Maar Marieta heeft andere plannen, ze wil nl. een poesje en dus loopt de relatie met een sisser af.



Ramón Salazar heeft met 20 Centimétros een serieus onderwerp in handen. Om het allemaal wat luchtiger te maken kleedt hij z'n film aan als een musical, naar het voorbeeld van Lars von Trier in Dancer In The Dark en vooral John Cameron Mitchell in Hedwig And The Angry Inch, waarmee hij het thema deelt. Jammer genoeg slaagt hij er niet in om het niveau van Von Trier te halen en blijft 20 Centimétros zelfs nog onder het niveau van Hedwig qua inhoudelijke relevantie en vormelijke aantrekkelijkheid. Het begint allemaal vrij goed met een dansscène in het hartje van de Madrileense binnenstad, met voldoende drive en spetterend camerawerk en nadien ontvouwt de problematiek van transseksualiteit zich op en vrij open en eerlijke manier, waarbij zelfs de indruk ontstaat dat we via de spontane en ongedwongen uitlatingen van de betrokken acteurs en actrices op een openbarend pad zitten over een thematiek die zich nog altijd in de rand van het acceptabele beweegt. Maar Salazar kan het niet laten om een aantal voor de handliggende clichés te introduceren waardoor de gewekte verwachtingen halfweg de film voor goed teniet gedaanworden: een dwerg die cello speelt en die z’n eigen kostje niet kan verdienen en dus van Marieta's inkomsten leeft; een buurvrouw die het criminele pad opgaat om een reis naar Brazilië te financieren en haar 10-jarige zoon te pas en te onpas bij Marieta dumpt en een stoet van transseksuele hoeren, behept met alle vooroordelen die ooit het daglicht hebben gezien.

Daarenboven daalt de kwaliteit van de musicalacts zienderogen. Ze verliezen gaandeweg hun directe verband met de scènes waarvoor ze zijn ontwikkeld, houden het verhaal op en zijn uiteindelijk niet meer dan veredelde clips, gemaakt voor de hitparade in de Spaanstalige landen. De decors ogen armzalig en onaantrekkelijk en de choreografieën worden als maar oubolliger. Alleen de dansscène in de operatiekamer kan er nog mee door op de tonen van I Want To Break Free van Queen. Daarna gaat het snel bergafwaarts en zorgt de finale, met een prettig uitziende en aantrekkelijke Marieta als echte vrouw, nog nauwelijks voor een warm gevoel.



Mónica Cervera zet een aantrekkelijke, grappige en verleidelijke rol neer als de getraumatiseerde transseksuele man die vrouw wil worden. Niet alle scènes zijn even overtuigend, maar Cervera doet haar best om het maximum uit het soms magere scenario te knijpen. Dat ze daarbij bij momenten over de rooie moet gaan is niet te vermijden, want de dialogen die Salazar haar en haar seksegenoten in de mond legt zijn vaak van een bedroevend niveau. De dwerg die de regisseur opvoert om zijn film vooral zoveel mogelijk vol te stoppen met excentrieke en abnormale individuen, voegt nauwelijks meer toe dan nog wat extra menselijke ellende.

Ramón Salazar maakt van 20 Centímetros een ellenlange film van 110 minuten, veel te lang voor het magere verhaaltje dat hij vertelt, met té veel slappe muzikale interludia want effectieve onderdelen van de film kan je deze scènes uiteindelijk niet noemen. In plaats van te kiezen voor gezonde humor gecombineerd met sérieux, kiest Salazar voor goedkoop exhibitionisme, voyeurisme en galgenhumor waardoor zijn film té vaak getuigt van slechte smaak.

BEELD EN GELUID
Beter nieuws is er op het front van de technische afwerking van deze dvd. Salazar gebruikt realistische tinten en een palet van diverse kleuren voor decors en aankleding van zijn acteurs. De blakerende woestijnvlakte rond Madrid, bruinachtig geel onder een heftig egaal blauwe hemel wordt afgewisseld met prettig ogende straatscènes in de hoofdstad en donkere nachtscènes wanneer de madeliefjes op stap gaan. Hun exuberante kleding, de vele naakte vleesoppervlakken, de overdreven make up en de aparte kapsels zorgen voor een exotische sfeer. Salazar maakt gebruik van close ups om het effect te benadrukken en kracht bij te zetten en toegegeven, het werkt perfect. De muziek neemt uiteraard een belangrijke plaats in in deze Spaanse musical en de 5.1-track is daar het gepast instrument voor. De stijlen gaan van volkse tunes over flamencoachtige ritmes tot Britse popmuziek van Queen. Gelukkig heeft RCV – in tegenstelling tot wat de hoes en het selectiescherm meedelen – de originele Spaanse (en niet de Engels nagesynchroniseerde) versie op de discs geperst.



EXTRA'S
Weinig extra's: de Originele Bioscooptrailer en een serie (onvermijdbare) Andere Trailers op het RCV-label.

CONCLUSIE
20 Centímetros is maar een gedeeltelijk succes. De problematiek verwatert tijdens de voortgang van de film en tegelijk zakt de kwaliteit van de muzikale acts en de kwaliteit van de decors. De acteerprestaties zijn goed tot uitstekend. Als u niet té veel eisend is, kan deze bij momenten grappige Spaanse musicalfilm u misschien toch nog een min of meer prettige kijkavond bezorgen. Misschien.