FILM
Op onnavolgbare wijze vertelt Little Miss Sunshine ons al in de eerste drie minuten alles wat we moeten weten over de zes personages die het komende anderhalve uur het scherm zullen domineren. Richard Hoover is een motivatiespreker mét een negenstappenplan maar zonder succes. Winnen is een obsessie voor hem omdat verliezen een gewoonte geworden is. Zijn vrouw Sheryl probeert hem bij te staan in zijn dromen, maar tracht vooral de vrede in het gezin te bewaren. 7-jarige dochter Olive hoopt het ver te schoppen op schoonheidswedstrijden en oefent op basis van oude Miss Americavideo’s reeds de pseudo-verbaasde uitdrukking mocht ze ooit winnen. Voor haar dansroutines gaat ze te rade bij opa, een bejaarde rebel die uit zijn tehuis werd gezet wegens copieuze seks en drugsmisbruik. Richards zoon, Dwayne, heeft slechts één doel voor ogen: straaljagerpiloot worden. Hij heeft een zwijggelofte afgelegd tot dat doel bereikt is. En Sheryls broer Frank, Amerika’s voornaamste Proustkenner, wordt tijdelijk in het gezin Hoover opgenomen na een zelfmoordpoging.



Regisseursduo Jonathan Dayton en Valerie Faris laat in de eerste twintig minuten van de film deze eclectische familie-unit niet los. Bij het verorberen van een emmer kip en het drinken van goedkope limonade, komen alle hopen, dromen en frustraties van het gezin, ten opzichte van zichzelf én elkaar, tot uiting. Het is een moedige manier om een prent mee te openen – zes personages rond één tafel, meer is het niet – maar eentje die loont. De interactie tussen de karakters zet immers de toon voor wat volgt: een roadtrip met een aftands geel Volkswagen minibusje naar de Little Miss Sunshinewedstrijd, waaraan de jonge Olive pas in laatste instantie kon deelnemen. De heerlijke diversheid van de personages stuwt Little Miss Sunshine voort van de ene memorabele scène naar de andere. Niet iedere sequentie is even origineel en de plot voelt af en toe wat voorspelbaar aan, maar de karakters voeden de uniciteit van de film. De combinatie van die fantastisch uitgewerkte personages, de herkenbare structuur van een roadmovie en het genuanceerde sarcasme dat met de plot vervlochten werd, maken Little Miss Sunshine ironisch genoeg – voor een film die het idee van de ‘loser’ als centraal thema heeft – tot een absolute winnaar.

Het scheelde nochtans niets of de film was er nooit gekomen. Scenarist Michael Arndt leurde vijf jaar met zijn script, maar kon met de beste wil ter wereld geen geïnteresseerde producent vinden. Niet verwonderlijk misschien, op basis van het ontluisterende beeld dat zijn scenario ophangt van de ‘Amerikaanse Droom’, maar des te perplexer gezien de ongewoon hoge kwaliteit van het script. Arndt doorprikt immers niet alleen efficiënt de ballon die winnaarsdrang is, hij kiest een geloofwaardige familie-eenheid als kader, die al het aanwezige sarcasme extra glans geeft met een portie zeemzoete, maar gedenkwaardige emotie. De combinatie van humor en ernst, een lach en een traan is notoir moeilijk te doseren, maar Arndt brouwt een mengsel dat je van je sokken blaast. De – letterlijke – running joke waarin de familie het gammele VW-busje steeds op gang moet duwen is emblematisch voor de film: enerzijds vol geestigheid, maar wie dieper kijkt, ziet anderzijds de onderliggende tragedie die deze humor mogelijk maakt.

Wat Arndts exemplarische scenario nog extra glans geeft, zijn de acteurs. Little Miss Sunshine verzamelt namelijk het beste ensemble van het jaar, een cast met een minimum aan sterallure, maar een maximum aan talent. Greg Kinnear is een op het eerste zicht oppervlakkige pater familias, maar vertoont met iedere volgende scène meer diepgang. De acteur heeft er het voorbije decennium een handje van weg in interessante, kleinschalige producties op te treden, en Richard Hoover is wellicht de beste rol uit zijn carrière. Ook Toni Collette rijgt de ene interessante rol aan de andere, en haar spel overtuigt eens te meer in deze prent. Haar personage is het minst uitgesproken van het sextet, maar haar liefde houdt het gezin bijeen. Veteraan Alan Arkin kreeg de beste dialogen toebedeeld en zet zijn tanden in de rol van onconventionele opa. Hij hield er eerder dit jaar een Oscar aan over.



Een nominatie voor de Academy Awards was ook weggelegd voor de jonge Abigail Breslin. Haar vertolking steekt in schril contrast af tegen de berekende performances van andere kindsterren als Dakota Fanning. Breslins enthousiasme werkt dan ook aanstekelijk op de kijker. Maar ‘best in show’ gaat ongetwijfeld naar het duo Carell-Dano. Steve Carell is briljant als de Proustkenner met zelfmoordneigingen. Pijn spreekt voortdurend uit de ogen van de acteur en van zijn subtiele sarcastische blikken tot zijn eigenzinnige loopje wordt hij één met het personage. Hij is ook een mentor voor Dano, die met minimalistisch acteerwerk een maximum aan tienerangst en –rebellie uitstraalt. Het sparwerk tussen Dano en Carell, die elkaar feilloos aanvoelen, levert de meest beklijvende scènes in de prent op en genereert de meeste onversneden emotie.

Dat de acteurs zo’n stempel drukken op Little Miss Sunshine is deels te danken aan de ruimte die ze krijgen van Dayton en Faris. Het regieduo – ook in het echte leven man en vrouw – komt uit het videoclipmilieu, maar dat is niet aan hun regie te zien. Ze bannen snelle montage en overdreven camerahoeken, en houden hun regie simpel. Door te focussen op karakterbepalende maniërismes van de acteurs i.p.v. op actie of dialogen, leggen ze de ziel van de personages bloot en is het voor de kijker eenvoudig mee te stappen in het verhaal. Het duo wordt bovendien ondersteund door de functionele maar soms wondermooie beeldkaders van director of photography Tim Suhrstedt en door een montage die de nuances van het script en het tempo van de plot perfect weet te vatten. Kers op de taart is een ongewone, originele en bijblijvende soundtrack. Mychael Danna laat zijn esoterische muziek achterwege en gaat ronduit voor warmte en frivoliteit, met bijkomende input van het experimentele muziekcollectief DeVotchka.

Zodra Little Miss Sunshine de schoonheidswedstrijd bereikt – en daarmee zijn climax – treedt voorspelbaarheid in, maar dat betekent niet dat de film met een sisser afloopt. De dansroutine van Olive Hoover, die doorheen de prent en goed bewaard geheim blijft, mag dan geen totale verrassing zijn, hij injecteert zoveel vreugde en pathos in het slot, dat de mondhoeken van iedere filmliefhebber – wat zeg ik, van ieder mens tot court – zich spontaan omhoog krullen. De boodschap die Little Miss Sunshine erin hamert is bovendien relevant, ontroerend en wordt niet prekerig verwoord. ‘Wees blij voor de jaren van kommer en kwel,’ troost Frank zijn neef Dwayne in de laatste act, ‘want als je erop terugkijkt, zullen het de beste van je leven zijn.’ Kommer en kwel is Little Miss Sunshine allerminst. De beste film van het jaar des te meer.



BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van deze dvd is uitstekend. De breedbeeldfotografie komt uitstekend tot zijn recht in een transfer die extreem helder is, de kleuren prachtig weergeeft en contrastrijk voor de dag komt. Voor een komedie lijkt een uitmuntende beeldkwaliteit soms van ondergeschikt belang, maar Little Miss Sunshine bewijst dat een goede transfer de pluspunten van een komisch meesterwerkje nog kan uitvergroten. Het geluid is minder opvallend, maar daarom niet minder goed. De subtiliteit van het script komt ook tot uiting in de soundtrack, die geen bombast biedt, maar wel een clever gebruik van geluidseffecten om de kijker emotioneel te manipuleren.

EXTRA’S
De interessantste extra is een Audiocommentaar van het regisseursduo. Dayton en Faris vullen elkaar naadloos aan, hun inzichtelijke opmerkingen boeien en hun liefde voor het project schemert continu door. Een prima babbelspoor dus. Alternative Endings (5 min.) klinkt intrigerend, maar blijkt bij nadere inspectie minder leuk te zijn dan verwacht. Vier potentiële eindes worden getoond, met optioneel commentaar van de regisseurs, die wijs kozen voor het einde dat de definitieve versie haalde. Geen al te grote bonussectie dus, maar er doen geruchten de ronde dat een nieuwe dvd, een Special Edition ditmaal, in de nabije toekomst de winkelrekken zal sieren.

CONCLUSIE
Little Miss Sunshine is de beste film van 2006, een verrukkelijke tragikomedie met een Oscarwinnend scenario, een fenomenale ensemblecast en een ingetogen regie. Humor en tragedie worden briljant afgewisseld en emotioneel raakt de prent je in het diepst van je hart. Beeld en geluid zijn bovendien van zeer hoge kwaliteit, maar de bonussectie had groter mogen zijn.