FILM
Eind jaren '50 broedt er een opstand in de Belgische kolonie Kongo. De roep om onafhankelijkheid wordt steeds luider, en onder druk van de internationale gemeenschap moet de Belgische premier Ganshof Van Der Meersch de kolonie onafhankelijkheid verlenen. Alleen zien de voormalige kolonisten zo ook de controle verdwijnen over de rijke provincie Katanga, waarin mijnbouwmaatschappij Union Minière flinke belangen heeft. De eerste verkiezingen draaien uit op een politieke status quo tussen twee van de grootste Kongolese stammen en hun respectievelijke politieke bewegingen: het Aboko van Kasa Vubu en de MPC van Patrice Lumumba. De twee sluiten een pact: Kasa Vubu wordt president, Lumumba premier. Lumumba streeft naar de eenheid van de verschillende provincies en volkeren in Kongo, maar de nationalistische reflex steekt al gauw de kop op. De jonge natie blijkt toch niet zo goed zijn eigen boontjes te kunnen doppen, en de lagere echelons van het leger beginnen de blanke kolonisten te plunderen en te brandschatten, onder meer door de stugge houding van de blanke generaal Janssens, die zich weigert neer te leggen bij de onafhankelijkheid. Katanga verklaart - met de steun van de ex-kolonialen - de onafhankelijkheid, en de pogingen van de regering Lumumba om de eenheid van Kongo te bewaren monden uit in een bloedbad. Wanneer blijkt dat de regering de situatie niet langer de baas is, wil Lumumba de hulp van de Russen inroepen; het westen is geschokt door de vermeende communistische houding van de premier, en sluit een deal met Lumumba's vroegere vriend, kolonel Mobutu, om hun financiële belangen veilig te stellen en tegelijkertijd de natie te laten leiden door een militair ondersteund schertsfi­guur die hun eigen belangen dient. Lumumba wordt afgezet, en gebroken door het verlies van zijn pasgeboren dochter­tje doorbreekt hij zijn huisarrest en verdwijnt als een dief in de nacht uit de stad. Zijn lot is echter dan al bezegeld.

De Haïtiaanse regisseur Raoul Peck - markant detail is dat de man in Haïti nog minister van cultuur is geweest - wou met deze prent een biografie maken zoals velen hem reeds hebben voorgedaan: over Gandhi tot Jim Morrison. De keuze voor Patrice Lumumba is op zijn zachtst gezegd gedurfd en niet helemaal vrij van controverse, want de omstandigheden waarin Lumumba om het leven is gekomen, zijn totnogtoe nog steeds niet opgehelderd, en zelfs een parlementaire onderzoekscommissie heeft het intricate kluwen, waarin alles wat naam en faam had in Belgisch Kongo schijnt verweven te zitten, niet kunnen ontwarren. Peck heeft goed naar de voorbeelden uit Hollywood gekeken, maar zijn visie op de feiten is toch nogal persoonlijk gekleurd. Lumumba was immers omstreden, had ook wel boter op het hoofd, en was verre van de idealist waar hij voor wordt afgeschilderd. Het is ook nogal simplistisch om alle blanken ineens over één kam te scheren als de slechte onderdrukkers, en er wordt bijvoorbeeld nogal schamper gedaan over de pogingen van de Belgische para's om de bevolking te gaan ontzetten. Bovendien, als je een historische film maakt moet je de feiten juist weergeven, en zo is één zeer foutief gegeven dat de "gehate" Vlamingen allemaal... Frans spreken. Om de één of andere reden tilt de maker minder zwaar aan het kolonialisme van de Walen dan dat van de Vlamingen, wat voor de gemiddelde Kongolees in die tijd toch een bijkomstigheid moet zijn geweest. Pluspunten zijn onder meer het feit dat de film echt wel zeer professioneel gemaakt is, met een goed oog voor mooie fotografie, en dat hoofdacteur Eriq Ebouaney een zeer menselijke en kwetsbare vertolking van de titelrol ten beste geeft. Het verhaal heeft een redelijke samenhang, en vermijdt al te veel politiek gezeur. Een mooie poging, maar een volgende keer toch liever iets genuanceerder en betere research doen.

BEELD EN GELUID

De disc bevat zowel een Franstalig 2.0 als een 5.1-klankspoor, met occasioneel een streepje inheemse dialecten, en klinkt voldoende dynamisch en evenwichtig; bij het uitbreken van de rellen waan je je werkelijk in de oorlogszone wanneer er een trein wordt opgeblazen. De soundtrack, een frisse mengeling van Afrikaanse en Westerse muziek, komt zeer goed tot zijn recht. Het beeld is overal scherp genoeg en de kleuren flikkeren niet. Er is echter één storend element: de Nederlandse ondertiteling is bij momenten zeer slecht leesbaar, vooral op een witte achtergrond, want de lettertjes hebben geen klassiek zwart randje. De layer change zit ook op een zeer ongelukkig moment, ongeveer 20 minuten van het einde tijdens een plensbui; het moment had echt niet slechter kunnen gekozen zijn.

EXTRA'S

De extra's van deze disc zijn redelijk summier te noemen. Naast de trailer zijn er ook nog cross-promotionele trailers voor de films Harry, Un Ami Qui Vous Veut Du Bien, Saint-Cyr en Kundun toegevoegd. Er is een zeer korte biografie van de regisseur Raoul Peck, acteurs Eriq Ebouaney en Alex Descas, een verwijzing naar de website van de filmmaatschappij, en - niet onbelangrijk voor de minder politiek geschoolden - een kort overzicht van de koloniale geschiedenis, de voornaamste spelers in het conflict en een kaart van Kongo.

CONCLUSIE

De film is onderhoudend maar zeker geen voer voor het mainstream-publiek. Raoul Peck heeft zeker kwaliteiten als filmmaker, maar laat zich net iets te veel betrappen op schoonheidsfoutjes. De technische afwerking van de disc is zeer goed.