SERIE
De in een kabouter betoverde kwajongen Nils Holgersson is nog steeds op weg naar Lapland met zijn vriendje, het hamstertje Kruimeltje, op de rug van ganzerik Maarten, die zich heeft aangesloten bij de troep wilde ganzen van Akka van Kebnekajse. De laatste etappes van de route zijn echter ontieglijk zwaar, en tijdens een storm valt Nils van de rug van Maarten, en belandt zo in de dierentuin van Skansen. Ditmaal vinden de ganzen hem niet meer terug, en zijn ze gedwongen hun tocht naar Lapland alleen voort te zetten. Nils heeft er echter wat op gevonden om de achtervolging te kunnen inzetten: in de dierentuin zit een adelaar, Gorgo, opgesloten, die beweert dat hij door Akka is grootgebracht. Hij zou niets liever willen dan terug te keren naar Lapland, en sluit daarom vriendschap met Nils, die op Gorgo's rug het laatste deel van de tocht mag afleggen. Als Nils hem tenminste éérst uit de dierentuin kan bevrijden.

En of Lapland nu werkelijk het paradijs op aarde is, zullen we nooit weten, maar het komt toch aardig in de buurt. Maarten en Donsje, Kusi en Yksi en ook Kolme en Kaksi bouwen er nesten en hebben een reeks schattige jonge kuikentjes, die bovendien allemaal erg op hun ouders lijken. Wie spijtig genoeg óók zijn weg naar Lapland heeft gevonden, is Smirre de vos, die elke keer opnieuw wraak wil nemen op Nils voor de vele, vele, vele vernederingen die hij heeft ondergaan. Maar het staat in de sterren geschreven dat hij telken male eindige in eenen grooten plasch water (en hij zwemt niet graag)!

De loftrompet over De Wonderbare Reizen Van Nils Holgersson heb ik reeds uitgebreid kunnen steken in het eerste deel, dus ik voel met niet geroepen om in herhaling te vallen. Deze dvd-set is echter geen tweede seizoen, zoals verkeerdelijk wordt aangegeven op de hoes, maar is gewoon het tweede deel van het enige seizoen dat ooit gemaakt is. Waarmee Nils Holgersson de terechte eer heeft gekregen om de eerste reeks uit de Pierrot-studio's te zijn die in de Benelux een integrale dvd-release heeft gekregen; op integrale versies van andere jeugdklassiekers als Maja De Bij en Pinocchio is het jammer genoeg wachten, maar ik hoop uit de grond van mijn hart dat de release van deze evergreen de rechtenhoudende maatschappijen mag inspireren. Het mag in deze tijd ongeloofwaardig klinken dat er in Japan ooit tekenfilms werden geproduceerd die niet tot in het oneindige werden uitgemolken (Dragonball anyone?), maar de verhaalboog is na deze reeks echt ten einde.

En wat een einde! De mix van poëzie, Scandinavische heemkunde en prachtige schilderachtige decors is bijna nergens zo overweldigend mooi als in deze tekenfilmreeks. De karakters van de verschillende ganzen krijgen aflevering na aflevering nog meer diepgang, en met toevoegen van een kroost aan de cast wordt de interactie tussen de personages nog geprononceerder. Akka blijft het referentiepunt van de vlucht ganzen, maar de oude wijze op bijna alle vragen een antwoord wetende moeder van iedereen wordt toch in dit tweede deel een paar keer voor zeer moeilijke keuzes gesteld, waarbij haar hart en haar verstand met elkaar in de clinch gaan. Kusi en Yksi voeden hun drie zoons op met een overdosis kadaverdiscipline, terwijl diametraal daartegenover Maarten en Donsje en hun vierkoppige kroost een vrolijke, losbollige familie zonder gêne is. Jammer genoeg heeft Kaksi het in haar hoofd gestoken om haar drie kinderen (waarvan er één erg veel op Visi lijkt) te leren zingen, waardoor Kolme het leven niet altijd makkelijker wordt gemaakt. Gelukkig kan hij zich troosten met het idee dat er in Lapland eten, eten en nog eens eten is. Visi blijft - niet echt verrassend - nog steeds de chagrijnige oude brompot, zonder lief. Ook de verhaallijn rond Gorgo de adelaar is op het tweede zicht een stuk minder rechtlijnig dan op het eerste zicht: hij is ook een outcast net als Nils, en wil zó wanhopig graag bij de wilde ganzen horen. Zelfs als vegetariër kijken de meeste dieren toch maar naar hem met een zeker wantrouwen, alhoewel het de ganzen een paar keer goed uitkomt dat ze zo'n beschermeling bij de hand hebben. Gorgo zal uiteindelijk ook voor de keuze komen te staan of hij nu zichzelf als adelaar of als gans wil profileren, en het is verdraaid weer geen makkelijke keuze.

Met deze release is nu bovendien Nils Holgersson compleet, alhoewel distributeur Dutch Filmworks en haar kinderlabel Moefie Klub het de dvd-koper niet bepaald makkelijk heeft gemaakt met het eerder uitbrengen van onvolledige reeksen en willekeurige collecties afleveringen. Met het reeds eerder genoemde eerste deel en dit deel samen hebt U echter alle 52 afleveringen in de juiste volgorde. Voor zover ik kan oordelen is de dvd-box bovendien in Nederland een stuk vlotter verkrijgbaar dan in Vlaanderen, wat uiteraard voor het Vlaamse publiek een streep door de rekening is. Gelukkig is er nog zoiets als bestellen over internet. U kan met deze box ook nog eens uitgebreid genieten van de prachtige muziekcomposities van Karel Svoboda, de Tsjechische componist die helaas op 28 januari van dit jaar zelfmoord pleegde, en die ons ook mooie dingen schonk als de muziek uit Maja De Bij en Wickie De Viking. Het heengaan van de man werd schandalig doodgezwegen in de pers: iedereen die vroeger een TV had, kent zijn melodieën!

AFLEVERINGEN
27. De oude kopermijn
Bataki de raaf heeft zichzelf per ongeluk opgesloten in een verlaten hut in de mijnstreek. Gewapend met een oude spijker probeert Nils een gat in de muur groot genoeg te maken opdat Bataki erdoor kan. Om er tijdens het werken de moed in te houden, vertelt Bataki aan Nils een legende over een oude koperschat die nog op de berg verborgen moet liggen.

28. De wedstrijd van de smeden
Tijdens een stop onderweg krijgt Nils van Akka toelating om naar een smedenwedstrijd te gaan, samen met Bataki's neef Karel. De paarden die op de wedstrijd om ter snelst beslagen moeten worden, klagen steen en been dat de wedstrijd gewoonlijk wordt gewonnen door de snelste smid, niet noodzakelijk door de beste smid. De enige die een beetje deftig werk aflevert en de paarden met zorg beslaat, komt nog niet in de buurt van de eindtijd van de andere deelnemers. Maar kan Nils de jury ervan overtuigen dat die twee anderen prutswerk afleveren?

29. De boze zusters
De wilde ganzen trekken door de streek waar Donsje geboren is. Zij wil graag dat Maarten kennis maakt met haar ouders, maar ze heeft er nog twee gemene zussen rondlopen die de witte ganzerik maar wat graag voor zichzelf zouden inpakken. Donsjes vader is ook allerminst gediend van de aandacht van de tamme gans voor zijn dochter.

30. Een grote teleurstelling
Midden in de nacht brengt Ermeric de kabouter naar Akka, opdat die nog een keer een goed woordje voor Nils zou kunnen doen. Net op dat moment staat Nils hevig tegen de kabouter te foeteren. Ermeric wil de kabouter echter ook tonen dat Nils een goeie kant aan zijn persoonlijkheid heeft gekweekt, en hij toont hem hoe Nils Smirre nog maar eens van bij de ganzen verjaagt. Het besluit van de kabouter staat echter al vast...

31. Klement, de muzikant
Vlakbij Stockholm gekomen worden de ganzen van Akka onder vuur genomen door een visser. Nils valt door een bruusk manoeuver in het water, en de visser, Osbjörn, vist hem op... om hem in een mandje op te sluiten en door te verkopen als kermisattraktie aan de straatmuzikant Klement. Zijn optreden in Skansen, het park van Stockholm, wordt echter geen slaand succes.

32. De adelaar Gorgo
Niels gaat in de straten van Stockholm op zoek naar dieren die hem naar Akka kunnen doorverwijzen. In de dierentuin, waar hij meent het meeste kans te hebben, schrikt een adelaar op bij het horen van Akka's naam. De adelaar heet Gorgo en beweert dat hij de zoon van Akka is. "Zoon" is wat veel gesteld, maar als jonge adelaar heeft Akka eertijds toch de Gorgo van de hongerdood gered nadat zijn ouders niet meer waren teruggekeerd naar het nest. Hij wil best wel met Nils en Kruimel naar zijn geboortestreek in Lapland vliegen, maar er is één klein probleempje: zijn kooi zit potdicht.

33. Honger
Gorgo geniet van zijn herwonnen vrijheid, maar vliegen wil niet zo best lukken als je te lang in een kooi hebt gezeten. Terwijl hij blijft oefenen in zijn opstijg- en landingstechnieken gaan Nils en Kruimel op zoek naar een hapje eten. Spijtig genoeg blijft Nils keer op keer net te lang lanterfanten om eten te kunnen inslaan. En ook Smirre zit hen weer eens op de hielen, en die heeft óók honger.

34. Oudejaarsnacht
Op doortocht naar Lapland kruist het pad van Nils en zijn vrienden dat van de straatmuzikant Klement opnieuw. Die is op weg naar de zomerweide, waar tijdens een groot volksfeest verhalen worden verteld, en het beste verhaal bekroond wordt. Een boer vertelt er over een ontmoeting van een pastoor met een bosgeest op oudejaarsavond, en Klement probeert het publiek te winnen met zijn verhaal over Nils Holgersson. Én om zijn verhaal te staven zit Nils voor uiterste noodgevallen in zijn jaszak binnen handbereik, om eventuele ongelovigen te kunnen bekeren.

35. Gorgo op het reddingspad
Smirre heeft het nog maar eens op Nils voorzien, maar zijn timing is slecht gekozen: het bos staat in brand en de dieren evacueren zichzelf. Een niet vriendelijk uitziende beer heeft de vos intussen gegarandeerd dat hij 'm tot moes zal pletten als hij tijdens deze actie, waar toch een zekere eendracht wordt verwacht, één poot naar Nils durft uitsteken. Bij de evacuatie blijkt dat een ouderpaar muizen hun kleintje in de vlammen is verloren. Nils heeft als enige de moed om terug te keren in de vuurzee, uiteraard met de dikke kans dat hij nooit levend zal terugkomen.

36. De vogels maken ruzie
Niels, Kruimel en Gorgo belanden temidden van een groep vogels voor wie het bos te klein is geworden, die dringend op zoek zijn naar een nieuwe thuis. Ze hebben verkenners uitgestuurd, die allemaal wel ergens een aards paradijs hebben gevonden. Alleen zijn ze compleet verzand in een Babylonische spraakverwarring en hebben ze allemaal een andere interpretatie hoe dat aards paradijs er dan wel moet uitzien. En op de koop toe daagt Smirre op, die wel een portie vogel lust en van de verwarring wil gebruik maken. Akka en de ganzen hebben intussen Lapland bereikt.

37. De droom
Terwijl Gorgo de grens met Lapland oversteekt, kan Nils zijn ogen nog amper openhouden. Hij valt in een diepe slaap en droomt hoe de zon alle planten en dieren rekruteert om zijn jaarlijkse grote strijd tegen de Sneeuwkoning te voeren.

38. Asa en kleine Mads
De broedplaats van de ganzen wordt bijna verstoord door twee verloren gelopen kinderen. Nils wordt op onderzoek uitgestuurd, en hij herkent het duo: Asa en Mads, oude buurkinderen uit West-Femmenhög, hebben Nils' pad al eens gekruist. Ze zijn tot in Lapland gekomen op zoek naar hun vader, die de dood van zijn vrouw niet heeft kunnen verwerken en er verbitterd tussenuit is getrokken. Nils belooft de kinderen dat hij hun vader zal terugvinden.

39. Voorjaar in Lapland
In Lapland is de broedtijd eindelijk aangebroken: Donsje en Maarten hebben een nest, en ook Kusi en Yksi zijn druk bezig. Kaksi heeft nog geen ganzerik gekozen, en zowel Kolme als Visi zien haar wel zitten, ondanks haar hemeltergend gezang. Wanneer Visi haar red van een opdringerige ganzerik van een andere troep waar Kolme tegen in het zand heeft gebeten, meent die laatste dat zijn kansen definitief verspeeld zijn.

40. Nilsson de kleine gans
De eieren staan op het punt open te breken. Het vierde gansje van Maarten en Donsje ziet echter als eerste Nils, en denkt verkeerdelijk dat die zijn moeder is. Akka vindt dat het gansje dan maar Nilsson moet heten. Terwijl de gansjes hun eerste stapjes in de wereld zetten, en nog niet bewust zijn van de vele gevaren, loopt de jonge naïeve Nilsson Smirre tegen het lijf. Die neemt het jong gevangen, om hem te kunnen ruilen tegen Nils.

41. Philip de bever
Nils en Kruimel zijn compleet gedesorienteerd door de midzomernacht, en belanden zo een behoorlijk eind van de troep ganzen van Akka. Ze leren een beverjong kennen, Philip, die zich erover beklaagt dat zijn ouders nooit naar hem omkijken en alleen maar oog hebben voor het bouwen van hun zo gekoesterde dam. Nils werpt zich op als bemiddelaar, maar als gevolg daarvan wordt er helemaal niet meer aan de dam gewerkt...

42. Finn-Malin
Tijdens een onweer moeten de ganzen van Akka gaan schuilen, en ze vergeten Nils mee te nemen. Die krijgt onverwacht bezoek van Bataki de raaf, die hem vraagt om een oud vrouwtje, Finn-Malin, te helpen, die zich in een dorp bekommert om de dieren - en alleen maar om de dieren - en daardoor wordt uitgemaakt voor heks.

43. Afscheid van Gorgo
De dagen beginnen te korten, de eerste hagelbollen vallen in Lapland, en het begint flink kouder te worden. Akka bereidt de ganzen voor op hun terugtocht, wat voor de kleintjes betekent dat ze eerst nog behoorlijk moeten leren vliegen. Gorgo is verscheurd door de keuze: met Akka meegaan, of in zijn geliefde Lapland blijven. De keuze is eigenlijk onrechtstreeks al gemaakt.

44. De betoverde tuin
Tijdens een regenachtige nacht zoeken Kruimeltje en Nils beschutting in een oud landhuis. Akka heeft hem nog proberen tegen te houden, want volgens haar spookt het in huis. Maar spoken bestaan niet. Of toch? Want wie is anders die man zonder schaduw en zonder spiegelbeeld, die per sé erop staat dat Nils een deel van zijn tuin omspit?

45. Het jongetje op de berghelling
Nils, Kruimel en Maarten ontfermen zich over een jongetje dat door zijn broers en zussen tijdens het veehoeden uit het oog is verloren, en is afgedwaald. Nils laat hem tijdens een regenbui schuilen in een grot, maar wie is er weer net in de buurt? Juist, Smirre.

46. De haringvissers
Nils belandt in een vissersdorpje waar door toedoen van een rancuneuze meeuw al tijden geen haring meer is gevangen. De dorpelingen vergaan van de armoede, en de éne na de andere trekt weg. Een meisje uit het dorp, Sonja, is de wanhoop nabij omdat ze 's anderendaags naar een tante in Stockholm zal moeten verhuizen. Nils bemiddelt tussen de mensen en de meeuwen, die kwaad zijn omdat de mensen hun eieren vernielen.

47. Asa Thor en de reuzen
Tijdens een regenbui gaan Nils en Kruimel schuilen in een verlaten uitkijktoren. Zó verlaten is de streek echter niet, want een ouderpaar en hun zoontje schuilen er ook, waardoor Nils niet kan terugkeren naar de ganzen. De vader vertelt om de tijd te doden een legende over de god Asa Thor, die zich een flink oor laat aannaaien door een reuzin.

48. Afscheid van Smirre
Smirre heeft van West-Femmenhög tot Lapland en terug gejaagd op de ganzen van Akka Kebnekaise, om Nils mores te kunnen leren, en zijn geluk schijnt eindelijk te keren, wanneer Nils onbewaakt in zijn buurt opduikt. Smirre heeft echter plots iets anders aan zijn hoofd dan zijn record-jachtpartij: hij heeft een vrouwelijke vos ontmoet die hem wel ziet zitten.

49. De wens van de kabouter
De ganzen vliegen over Skane, wat betekent dat ze terug in de buurt van Nils' huis komen. Nils zal eindelijk eens moeten beslissen of hij terug zal keren naar het ouderlijk huis of blijven rondzwerven met Akka. Er zal nog heel wat gewetensonderzoek aan te pas komen. Hij hoort een deel van een conversatie die niet voor hem bestemd was tussen Akka en Bataki, en komt uiteindelijk te weten dat de kabouter hem wel terug wil omtoveren in een mens... maar dat hij daar een héél, héél hoge prijs zal moeten voor betalen.

50. De schat op het eiland
Nils is nog altijd onder de indruk van de condities die de kabouter heeft gesteld. Maarten daarentegen is zo blij als een kermisvogel dat hij naar huis kan en Donsje en de kinderen zijn geboortehuis kan laten zien. Ermeric bezoekt de ganzen en weet Akka te vertellen dat het financieel niet zo goed gaat met Nils' ouders. 's Nachts nemen Akka en Ermeric Nils en Kruimel mee naar een eiland waar een schat ligt verborgen.

51. De thuiskomst
De ganzen vliegen West-Femmenhög terug binnen, en Nils' besluit staat vast: hij blijft bij de wilde ganzen. Akka kan hem overtuigen om toch nog één keer naar huis te gaan kijken hoe het daar is gesteld, vooraleer haar troep Zweden verlaat. Buiten medeweten van Maarten gaat Nils met Kruimel op verkenningstocht, en hij schrikt toch wel een klein beetje hoe de boerderij is verloederd...

52. Het afscheid van de wilde ganzen
Maarten, Donsje en hun kinderen zijn op het erf van de boerderij van Nils' ouders teruggekeerd, en voor Nils is de tijd aangebroken om de ultieme test te doorstaan.

BEELD EN GELUID
Jammer genoeg kunnen we niet zeggen dat de beeld- en geluidskwaliteit van deze tweede reeks veel verbeterd zijn ten opzichte van de eerste helft. De transfer is vergeven van de ruis, alhoewel deze zich in de ene aflevering al wat nadrukkelijker manifesteert dan in de andere. De eerste kant van disc 3 spant echter wat dat betreft de kroon. De beeldband is op vele plaatsen onherroepelijk beschadigd: zo zit er een artefact in een scène in aflevering 39 Voorjaar in Lapland waarbij het lijkt alsof de videoband opgerold tussen de koppen van een videorecorder zijn blijven steken. In aflevering 45, Het jongetje op de berghelling zit er in de allerlaatste scène een kanjer van een barst in de print, en gedurende de hele afleveringen rollen er twee witte verticale lijnen over het scherm. De kleuren zijn al niet stabiel, maar in aflevering 40 Nilsson de kleine gans neemt dit fenomeen wel zeer extreme vormen aan in de scène waarin Smirre Nilsson in een hol gevangen houdt. De gehele balans verschuift van extreem groen naar extreem rood in luttele seconden. In aflevering 42 Finn-Malin bloeden de kleuren van Nils' kleren en Finn's interieur zodanig dat ze in elkaar overvloeien. Telecine-wobble is ook van de partij, onder meer in de voorlaatste aflevering De thuiskomst, en dan heb ik alleen nog de voornaamste tekortkomingen aangehaald. Moet ik hier nu blij mee zijn of bedroefd? De tijd zal de beschimmelde originele banden zeker geen goed gedaan hebben. Als het alternatief zou zijn om nooit meer Nils Holgersson te kunnen bewonderen, wil ik vrede nemen met deze dvd's, maar een voorstel waarbij ik onmiddellijk het dubbele zou moeten betalen voor de dvd-boxen, maar waar de grootste euvels uit de weg worden geholpen, neem ik met beide handen aan. U zal me echter op mijn woord zonder toevoeging van screenshots moeten geloven, want de discs zijn redelijk kramikkelig en de geluiden die ze in combinatie met mijn laptop-player maken kunnen niet bevorderend zijn voor de levensduur van geen van beide.

Ook de monotrack breekt nog steeds geen potten, maar een allesverdovende knal zoals in de vorige box zit er ditmaal gelukkig niet in, waardoor ik de score van het geluid mag opwaarderen tot een voldoende. De Nederlandse synchronisatie is prima (en wetende dat dát van mij komt is dat een hele eer, geloof me), alleen worden toch weer een keer of twee de stemmen van Visi en Kolme verwisseld, hetgeen minder gebeurt naarmate de twee verhaallijnen rond de personages wat van elkaar afbuigen - de éne vindt een vriendinnetje, de ander niet. In elk geval is dit de geluidsband uit uw jeugd, waar niet meer geknoeid is, en waarin je dus alle Nederlandse stemacteurs van weleer zoals Ger Smit en Trudy Libosan in hoort.

EXTRA'S
Bonusmateriaal is niet voorhanden; alleen speelt tijdens de menuschermen nu het muzikale thema van de reeks.

CONCLUSIE
Ja, er zijn betere tekenfilmreeksen gemaakt. Maar het zijn er niet veel! De technische kwaliteit is nog steeds om bij te huilen, en de discs zien er afschuwelijk slecht geperst uit, maar de prijs is er ook naar, en een tekenfilmklassieker zoals deze moét U gewoon in huis hebben!