SERIE
Na twee jaar verbleven te hebben op de Maagdeneilanden keert voormalig sergeant Robbie Lewis (Kevin Whately) terug naar zijn oude biotoop: de brigade van Thames Valley Police in Oxford. Zijn verleden blijft de brave inspecteur achtervolgen: niet alleen is zijn voormalige mentor inspecteur Morse overleden, ook zijn vrouw Valerie is bij een ongeval met vluchtsmisdrijf, waarbij de dader nooit te pakken is kunnen worden, in Londen overleden. Zijn twee kinderen zijn intussen volwassen geworden, zijn zoon woont in Australië en zijn dochter is verpleegster in Manchester. Robbie Lewis is dus geworden wat hij nooit had willen zijn: de pathetische eenzaat die moet zien te overleven op dagelijkse kant-en-klaarmaaltijden en die gewoon een nieuw hemd koopt als zijn oude hemd gestreken moet worden.

Maar Lewis heeft dan niet het charisma van zijn illustere voorganger geërfd, noch diens legendarische voorliefde voor opera (alhoewel: hij werkt eraan!), kruiswoordpuzzels of ranzig bier, hij heeft zeker zo'n scherpe intelligentie opgebouwd die nodig is om de meest ingewikkelde moordzaken in en rond het academische milieu van Oxford op te lossen. Elke goeie inspecteur heeft een slechte baas boven zich staan, en dat is voor Lewis niet anders: de vrouwelijke hoofdcommissaris, Innocent (Rebecca Front) is een harde tante die alleen maar kijkt naar de prestaties en de goeie reputatie van het korps, en niet naar de individuele succesjes. Wanneer de overste van hulpinspecteur Hathaway (Laurence Fox) geschorst wordt wegens alcoholmisbruik, zorgt ze er echter voor dat de sophomorische brigadier onder de hoede van Lewis komt te staan, en een nieuw duo is geboren. Lewis is op slag atheïst geworden na het zinloze overlijden van zijn vrouw, en Hathaway is daarentegen een ex-seminariestudent met een zeer spirituele kijk op de dingen. Ook Morses oude vriendin-pathologe Laura Hobson (Clare Holman) vertoeft nog altijd in Oxford, en dat is een goeie zaak voor een televisiereeks die de reputatie moet mee verder zetten dat elke aflevering er doden vallen bij bosjes.

"Dat kan nooit goed komen". Dat was mijn eerste idee bij het nieuws dat na het overlijden van John Thaw het Britse ITV een nieuwe fictiereeks had besteld met in de hoofdrol Morses ex-hulpje Lewis. Morse geniet bij de liefhebbers van Britse misdaadreeksen én ook buiten die kringen een legendarische status als één van de beste detectives ooit gemaakt, en nog maar proberen om daar aan trachten te tippen is al een vorm van heiligschennis op zich. En om het nog wat erger te maken: Lewis' nieuwe assistent, Hathaway, is toch wel van Cambridge zeker, dus dat kan op grondgebied van Oxford nóóit goed komen. Bij het bekijken van de eerste aflevering van deze spinoff ben ik echter helemaal van mijn sokken geblazen. Morse is terug! Wel, niet helemaal, natuurlijk; John Thaw is spijtig genoeg niet meer en zal ons nooit meer verblijden met zijn cynische one-liners, zijn passie voor zijn rooie Jaguar of zijn Latijnse citaten die geen hond begrijpt behalve hijzelf. Maar al de rest is terug: het Oxford-sfeertje, de intelligente scripts die de reeks zo'n kritische bewondering hebben bezorgd, de keuze van klassieke muziek, alhoewel Hathaway in een soort jazz fusiuon orkestje speelt dat ongeveer klinkt alsof een kat wordt doodgeslagen met een baby, en vooral: de crew is (grotendeels) terug. Grootste verrassing is ongetwijfeld het verschijnen van de naam Colin Dexter als schrijver, al is dit wellicht enkel omdat Lewis zíjn creatie is, en heeft hij het werk doorgespeeld aan zijn opvolgers. Maar toch: Whom The Gods May Destroy is geschreven door Dexter en de enige echte Danny Boyle, die naast zijn glorieuze filmcarrière (28 Days Later, Trainspotting en nog meer van dat fraais ook zijn carrière een duwtje in de rug heeft kunnen geven door enkele van de beste Morse-afleveringen ooit te regisseren, en ja, dan denk ik in de eerste plaats aan Masonic Mysteries en mijn all-time favoriet Cherubim And Seraphim. Huiscomponist Barrington Pheloung is terug van weggeweest, Colin Dexter maakt zelfs nog in elke aflevering zijn intussen beroemde altijd weerkerende cameo.

In 2006 werd de pilootaflevering ingeblikt, en het jaar daarop werden de eerste drie reguliere afleveringen op de mensheid losgelaten, samen dus het eerste seizoen want de makers van Morse stonden er ook al voor berucht dat ze kwaliteit boven kwantiteit lieten primeren. Lewis is Morse niet, maar ik heb nog maar zelden een spin-off mogen bewonderen waarbij er zo nauwgezet op toegekeken werd dat er geen stijlbreuk zou volgen. En al worden in de eerste vier afleveringen minstens elke keer minstens éénmaal de naam Morse vernoemd, al was het maar omdat na vijf jaar sommige mensen de inspecteur vergeten zouden zijn (kleine kans met al die heruitzendingen, maar toch), er wordt niet echt overdreven geteerd op de erfenis van Morse, en zoekt zeker deze eerste paar afleveringen de reeks zijn weg naar een nieuw evenwicht, met heel veel eerbied voor de legendarische vaderreeks. De afleveringen laten zich naar detective-maatstaven bovendien nog eens makkelijk herbekijken, omdat de scripts ingewikkelder zijn dan de doorsnee misdaadfilm, en omdat het scenario eigenlijk secundair is aan de sfeerbeleving van het academische milieu van Oxford en de gemoedelijke belevenissen van onze twee hoofdrolspelers. Met Valerie uit de weg is er voor de kersversie chief inspector bovendien ruimte voor een streepje romantiek, alhoewel een nieuwe Mrs. Lewis nog niet voor deze reeks zal zijn.

AFLEVERINGEN
1. Inspector Lewis (pilot)
Bij Lewis' eerste confrontatie met Oxford in jaren wordt de man overdonderd met herinneringen aan Morse. Hij kan echter niet lang bij de pakken blijven zitten, want er is werk aan de winkel: een Amerkikaanse studente, Regan Peverill (Sophie Winkleman) wordt vermoord in een slaapkliniek, waar ze in behandeling was wegens slaapapneu. De verdenking valt op een ietwat geschifte medestudent, Danny Griffon (Charlie Cox), die ooit een niet veel voorstellende relatie met Regan had, én die toevallig in dezelfde kliniek in behandeling is. Griffon is een wiskundegenie die soms dagen aan één stuk wakker blijft om aan zijn wiskundige stellingen te werken. Griffon zat echter de hele avond bij zijn promotor, professor en Fieldsmedalwinnaar Ivor Denniston (Michael Maloney) te blokken. Ook is Danny de zoon van de overleden autobouwer Johnnie Griffon, en toen Morse het dossier nog in handen had, heeft Danny ooit geprobeerd de auto van zijn oom Rex (Jack Ellis) te saboteren. Verder heeft Danny een bewonderaarster: Jessica Pollock (Flora Spencer-Hurst), de inwonende dochter van de jarenlange boekhouder Tom Pollock (Danny Webb) is al jaren stiekem verliefd op hem, maar Danny's moeder Trudi (Jemma Redgrave) doet er alles aan om het geliefde paar stokken in de wielen te steken. En ze weet blijkbaar ook waarom ze dat doet. De inspecteur bijt zich in het ingewikkelde kluwen vast, meer voor de mooie ogen van directrice Kate Jekyll (Lizzy McInnery), de directrice van de felbelaagde slaapkliniek. Maar eens Lewis begint te rommelen, vallen er nog heel wat meer lijken uit de kast. Soms letterlijk.

2. Whom The Gods Would Destroy
Het lijk van een schilder, Dean Greely (Crispin Redman) wordt op zijn schip teruggevonden. In zijn aantekeningen staan drie gecodeerde telefoonummers van studiegenoten met wie hij eertijds een bacchanaal-groepje, de "Zonen van de Tweemaal Geborene", had gevormd. De eerste, Theodore Platt (Richard Dillane), is een miserabele drugsverslaafde die tijdens een ongeluk onder invloed een andere chauffeur morsdood heeft gereden maar er voor de rechtbank is mee weggeraakt; hij is als dader echter uit te sluiten, want hij zit aan een rolstoel gekluisterd. De tweede is de sjofele fietsenhersteller Harry Bundrick (Adrian Rawlins), en de derde professor Sefton Linn (Richard Lintern), die hoopt om tot vice-rector bevorderd te kunnen worden. Er ligt uit hun studententijd nog een lijk in de kast waar een anonieme journaliste die zich Fury noemt alles van af schijnt te weten, en die de overlevenden van de Zonen van de Tweemaal Geborene tegen elkaar opzet. Maar met welk doel?

3. Old School Ties
Nicky Turnbull (Owen Teale) is uit de gevangenis vrijgelaten na een behoorlijk zware straf voor massieve computerfraude. Hij heeft over zijn ervaringen een boek geschreven, waarmee hij een succesvolle tour langs de faculteiten van de universiteit van Oxford onderneemt. Hoofdcommissaris Innocent belast Lewis en Hathaway met de bewaking van Turnbull, nadat die doodsbedreigingen heeft gekregen. Er zijn namelijk nog een paar colleges in Oxford die eertijds flink financieel zijn bedrogen door de gewiekste oplichter. Turnbull laat het echter niet over zijn hart komen, en Lewis denkt dat het geheel een smakeloze publiciteitsstunt is. Nadat de man heeft gescoord bij de vrouwelijke studentes van het ontvangscomité van de studentenclub, ligt één ervan, Jo Gilchrist (Frances Albery) de dag daarna in de kamer naast die van Turnbull, vermoord. De kamer van de moord is bovendien op Lewis' naam gehuurd. Jo Gilchrist hield zich bezig met schandaaljournalistiek, en had met een medestudente, Caroline (Emma Campbell Webster), afgesproken om samen met Turnbull de koffer in te duiken om vettige plaatjes te kunnen schieten, maar zo ver is het dus niet gekomen. Jo was ook bezig met een artikelenreeks over een professor Engels (Don Gallagher) die zich heeft laten omkopen voor de examenresultaten positief te beïnvloeden, én Turnbull is plots een hoop geld waard nadat de rechten voor de verfilming van zijn boek zijn verkocht aan een paar domme Amerikanen. Turnbull zal er echter niet lang van kunnen genieten: hij wordt vlak naast Lewis neergeschoten, en zijn weduwe, Diane (Gina McKee), blijkt Lewis' oud lief te zijn.

4. Expiation
Twee echtparen, David (Vincent Regan) en Louise (Lucy Robinson) Hayward en Hugh (James Wilby) en Rachel (Emma Croft) Mallory, komen in het oog van de storm te staan wanneer Rachel zelfmoord pleegt door zichzelf op te hangen. Lewis komt te weten dat ze eigenlijk met elkaars partner getrouwd waren, maar op een mooie dag om de één of andere reden hebben besloten om met álles van partner te ruilen, inclusief hun kinderen. Collegeprofessor jurisprudentie Edward Le Plassiter (John Wood) heeft beloofd hen op het spoor van een kroongetuige, Jane Templeton (Carolyn Pickles) te zetten, als de politieagenten eerst zijn voormalige vriend George Stoker (William Houston) terugvinden. Normaal zouden Lewis en Hathaway niet voor dat soort chantage zwichten, maar omdat hij stervende is, heeft Le Plassiter de kaarten in handen.

BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit is bevredigend, zeker in vergelijking met sommige van de oudere en van ruis vergeven Morse-afleveringen van Universal. De kleuren zien er niet slecht uit, maar de scherpte zou beter afgestoken hebben met een dubbellagige disc, en er ontstaat nogal eens blokvorming in het zwarte kostuum van de inspecteur. Af en toe zit er dan bovendien nog een uitschuivertje in, zoals een knoert van een compressieprobleem in de 39ste minuut van Expiation. De geluidstracks zijn in alle opzichten mooi, maar volledig inwisselbaar met elkaar. Zowel de Dolby Digital 5.1-track als de Dolby Surround 2.0-track volstaan voor een reeks als deze waarin knetterende actie niet echt schering en inslag is. De dialogen klinken goed verstaanbaar, de muziek toonzuiver en er is toch nog een klein beetje ruimte voor het scheppen van een deftig geluidsdecor. Meer moet dat niet zijn. Wel even opmerken dat, net als bij de recente release van Primeval, deze eerste track nergens op de hoes vermeld staat, en er niet eens een optie in het menu staat om deze te selecteren - u zal uw afstandsbediening dus ter hand moeten nemen. Uiterst slordig!

EXTRA'S
Er is ongetwijfeld heel veel interessant bonusmateriaal bij een reeks als deze te bedenken, maar het zal bij bedenken blijven, want het is blijkbaar nog niet tot op de disc geraakt.

CONCLUSIE
Lewis treedt dit eerste seizoen in de voetsporen van zijn illustere baas Morse. Eén van de betere detectivereeksen van de laatste jaren, met zorg gemaakt, maar een beetje zorgeloos op dvd gekwakt.