In zijn vaak bekroonde film Leonera neemt de Argentijnse regisseur Pablo Trapero de kijker mee naar de vrouwengevangenis in zijn geboortestad Buenos Aires. Zijn hoofdpersonage Julia (Martina Gusman) zit er in voorarrest wegens verdenking van moord. Of ze schuldig is laat hij in het midden, hij toont in het begin van de film alleen de jonge vrouw die wakker wordt in een verwoeste woonkamer: de tafel heeft twee gebroken poten en her en der liggen kussens, flessen, glazen en een asbak op de grond. Pas onder de douche zien we dat Julia gewond is in aangezicht en hals terwijl ze het bloed voorzichtig wegspoelt. Ze gaat naar kantoor, maar ’s avonds vindt ze thuis een dode en een zwaar gewonde. Het vertrek zit onder het bloed en de slachtoffers zijn bewerkt met een mes. Ze belt de politie, wordt meegenomen voor ondervraging, bijna meteen beschuldigd en naar de gevangenis gebracht. De gewonde is Ramiro (Rodrigo Santoro), haar minnaar, en de dode is Ramiro’s seksmaatje, een driehoeksverhouding die ontaard is in een bloedbad.

 

 

In de gevangenis blijkt Julia zwanger, van Ramiro’s vriend, en dus komt ze in de afdeling voor vrouwen met kinderen terecht. Traag leidt Trapero z’n hoofdpersonage via een oneindig aantal deuren en lange donkere gangetjes naar haar cel die uitgeeft op een gemeenschappelijke leefruimte die overdag verandert in een lawaaierige en drukke kindercrèche annex keuken en badkamer waar een tiental vrouwen samenleeft, eten bereidt, de was doet, luiers verschoont, de kinderen de borst geeft, ruzie maakt of gewoon de tijd op een zinvolle wijze probeert uit te zitten. Voor Julia, blank, goed opgeleid en het product van een welvarende middenklasse, is het een harde confrontatie met een onbekende werkelijkheid. Aanpassing vraagt dan ook tijd, maar het is tegelijk van levensbelang in deze leeuwenkuil (leonera). Tegen de tijd dat de kleine Tomas geboren wordt is haar zaak voor de rechtbank nog geen centimeter opgeschoten. Bovendoen beschuldigt haar voormalige minnaar Ramiro haar ervan voor het bloedbad verantwoordelijk te zijn, want die wil uiteraard vooral z’n eigen huid redden. Julia’s moeder (elli Medeiros) keert ondertussen uit Parijs terug om voor haar dochter en kleinzoon te zorgen, maar als ze op een keer de kleine Tomas meeneemt voor en bezoek aan een kinderspecialist, brengt ze het jongetje niet meer terug. Dat is geen plaats voor een kind, zegt ze, waarop Julia keet schopt en een opstand onder de vrouwen van haar afdeling uitlokt. Martha (Laura García), de buurvrouw in de gevangenis met wie Julia een lesbische relatie aangaat, belooft haar bij haar vertrek hulp te zoeken, want ondertussen ziet het ernaar uit dat de rechter de zijde van Ramiro zal kiezen. Voorzichtig wordt een plan uitgebroed om Julia uit haar hachelijke situatie te redden.

 

Pablo Trapero stond al eerder in de belangstelling met films waarin hij z’n hoofdpersonages door de hel jaagt (Familia Rodante uit 2004, El Bonaerense uit 2002), maar jammer genoeg waren het ook producties waarin hij de clichés niet schuwde. Dat geldt ook voor Leonera: Trapero voert een lesbische affaire op, een douchegevecht tussen twee vrouwen, een rondje in de isoleercel, een opstand annex brandstichting en vuilbekkerij tegen de medegevangen en het gevangenispersoneel. Het is materiaal dat de kijker vaker gezien heeft in dit soort films en het is nauwelijks origineel of sterk genoeg om voor inleving en emotionele betrokkenheid te zorgen. Wat dat betreft is Leonera niet meer dan een vingeroefening op een (over)bekende partituur die gauw gaat vervelen.

 

 

Gelukkig is er actrice Martina Gusman – ze treedt vaak op als line producer of executive producers voor Trapero’s films – die een verrassend sterke prestatie levert en die op een geloofwaardige wijze het drama van Julia zichtbaar weet te maken. Wanneer ze de gevangenis betreedt is ze niet alleen jong, blond en aantrekkelijk, maar ook kwetsbaar en bang. Ze gedraagt zich netjes tegen het personeel en deinst terug voor de schunnige opmerkingen van de medegevangenen langs de route naar haar afdeling. Maar ze leert snel en ze past zich ook aan. We zien hoe ze donkere kringen om haar ogen krijgt, haar blonde haren zwart verft en ze ten slotte afknipt, hoe ze naar Tomas toegroeit, de baby die ze aanvankelijk helemaal niet op de wereld wil zetten, hoe ze voor hem vecht als ie niet meer naar de gevangenis terugkeert en hoe ze uiteindelijk voor zichzelf opkomt en het respect van haar medegevangenen afdwingt. Pablo Trapero maakt veel close ups van Julia’s gezicht om haar innerlijke gemoedstoestand, haar verdriet en haar woede te veruitwendigen. De vrouw die vier jaar later onder voorwaarden haar zoontje mag bezoeken in het huis van haar moeder, is getekend door de ervaringen, ze is volwassen geworden, ze verzet zich tegen de kille behandeling vanwege het personeel, tegen de routineuze en vernederende controles, tegen de administratieve en zinloze rompslomp en ze beslist voor zichzelf en voor Tomas dat het tijd is voor verandering.

 

 

Trapero vertelt zijn verhaal op een vrij klassieke wijze, chronologisch en zonder uitdrukkelijke flashbacks. Hij wil vooral een film maken over vrouwen en kinderen in hachelijke omstandigheden. Soms zorgt dat voor een leuk effect, zoals in de scène over de vrouwen die hun kinderen naar de gevangeniscrèche brengen, een zeldzame verrassing die beklijft, want achter elkaar met hun buggy’s lijken ze net op alle andere vrouwen en moeders en vergeet de kijker voor een ogenblik dat ze veroordeeld zijn, dat ze elkaar om niets te lijf kunnen gaan en als gehaaide oproerkraaiers de afdeling in de fik durven te steken. Aan Julia’s moeder besteedt Pablo Trapero nauwelijks aandacht. De relatie met haar dochter is slecht, zoveel is duidelijk en van enige toenadering of staakt-het-vuren is geen sprake. De beide vrouwen blijven op een veilige afstand van elkaar, zonder dat de kijker een afdoende uitleg krijgt voor hun koele verstandhouding. Schijnbaar voert de regisseur de moederfiguur alleen op omdat hij een geloofwaardige figuur voor de kidnapping van de kleine Tomas nodig heeft. Nog veel minder aandacht besteedt hij aan Ramiro die Julia tot twee keer toe opzoekt in de gevangenis. Over hun bizarre relatie geen woord, noch over de strubbelingen tussen Ramiro en zijn minnaar en de mogelijke oorzaken van het drama in Julia’s flat. Het resultaat is als een legpuzzel waarvan de interessante stukjes ontbreken en de puzzelaar moet tevreden zijn met het blauw van de lucht of het groen en blauw van de waterkant.

Leonera is overwegend een donkere film, gedraaid met weinig extra licht en bijgevolg baadt de productie in bruine en grauwe tinten. Desondanks is er geen sprake van detailverlies, want té donker wordt het nooit en bovendien komt de transfer van een perfecte master waardoor het kijkplezier nooit verbroddeld wordt door witte punten of strepen, edge enhancement of ghosting. Veel aandacht is besteed aan de 5.1-geluidstrack die bij momenten echt spooky klinkt via de surround en vooral krachtig via de achterste kanalen. De muziek heeft een eerder onopvallende ondersteunende functie met uitzondering van het kinderliedje tijdens de begintitels dat écht wel heel mooi is.
 

Als extra’s zijn er de Originele Bioscooptrailer en een aantal Andere Trailers.

Leonera van de Argentijn Pablo Trapero is een zeer klassieke film over het wedervaren van een jonge vrouw en haar baby in een vrouwengevangenis. De hoofdrolspeelster is goed op dreef, maar het scenario riekt te veel naar belegen kaas om te overtuigen. Maar mocht u iets hebben met gevangenisfilms, be my guest!