Ander is een verstilde en intense film over moeilijk opbloeiende mannenliefde op het Baskische platteland waarin regisseur Roberto Castón de grenzen aftast tussen traditie en de drang naar zelfbeschikking in een eerder gesloten maatschappij die vasthoudt aan beproefde gebruiken en conservatisme. Gedurende twee uur richt hij z’n camera op het immer groene landschap en op de dagelijkse bezigheden en sleur van z’n hoofdpersonages die hij regelmatig rond de tafel bijeenbrengt om de ingehouden spanning en de nimmer uitgesproken frustraties in beeld te brengen.

 

 

Het verhaal speelt zich af op een afgelegen boerderij waar de oudste zoon Ander (Joxean Bengoetxea) na z’n werk op de fietsenfabriek voor het vee en het landwerk zorgt. Hij woont er samen met z’n veertien jaar jongere zus Arantxa (Leire Ucha) die over zes weken gaat trouwen en met z’n oude moeder (Pilar Rodriguez) die aan een hartkwaal lijdt. Als Ander op een dag een ongelukkige val maakt op de terugweg met de koeien die hij net heeft gemolken, is er reden tot paniek: Arantxa is niet alle dagen beschikbaar wegens haar trouwplannen die haar nopen om regelmatig naar Bilbao te rijden en hun oude moeder heeft haar handen meer dan vol met het huishouden. Ander beslist dan maar om een hulpkracht in dienst te nemen en z’n toekomstige zwager Iñaki (Eriz Alberdi) beveelt hem José aan, een jonge goeduitziende, hardwerkende Peruaan die al een tijdje in de buurt als boerenknecht aan de slag is. Ander z’n moeder heeft bezwaren, maar Arantxa stelt voor om José voor een paar dagen in dienst te nemen en dan te bekijken of ie kan blijven. Zij vindt de nieuwkomer in elk geval aardig. Haar moeder heeft het er moeilijk mee: de nieuwkomer is een buitenlander en bovendien spreekt híj geen Baskisch en zíj geen Spaans.

 

 

José (Christian Esquivel) gaat de dag nadien aan de slag en hij blijft. Veel wordt er niet gesproken over zijn werk. Er zijn geen andere jonge mannen die het van hem over kunnen nemen en dus heeft Anders moeder geen keuze, hoewel ze lucht geeft aan haar onbehagen en de nieuwkomer nauwelijks een blik gunt. De komst van José betekent evenwel een ommekeer voor Ander: hij heeft nu iemand om tegen te praten. Aan tafel vraagt hij aan z’n moeder of José getrouwd is, maar die zegt niets van de Peruaan af te weten. Tijdens een bezoekje aan Reme (Mamen Rivera), een jonge vrouw met een zoontje van vijf, die door haar echtgenoot is verlaten en die leeft van wat de jongemannen uit het dorp haar toestoppen voor bewezen diensten, is José niet geïnteresseerd. Ander van zijn kant heeft het moeilijk om klaar te komen. Op het huwelijksfeest van Arantxa en Iñaki twee weken later, gaat Ander zich te buiten aan de rode wijn en helpt José hem zoals gewoonlijk bij z’n tocht naar het toilet, alwaar het tot een intense vrijscène komt tussen beide mannen. Maar terwijl José hoopt dat ze nu wat met elkaar hebben, vermijdt Ander hem de dag nadien en alle dagen daarna als de pest en maakt hij plannen om na het verwijderen van het gipsverband z’n jonge werkkracht te ontslaan, ook al is Arantxa ondertussen verhuisd en krijgt z’n oude moeder een hartaanval met dodelijke afloop.

 

 

Ander heeft iets weg van Brokeback Mountain, nl. de sérieux waarmee de liefdesrelatie wordt benaderd en de wil om ze als legitiem en volwaardig te beschrijven. Regisseur Castón plant de actie op voor hem bekend terrein, want hij kent er de volksaard, hij weet hoe er achter een façade van fatsoen en stilzwijgen evenveel fout gaat tussen deze mensen als elders, alleen praten de boeren van Baskenland daar niet openlijk over, niet met vreemden of vrienden en nog veel minder met hun directe verwanten. De jonge vrouw die verlaten werd omdat ze zwanger was, die overleeft door haar lichaam te verkopen aan jonge industriearbeiders die van haar diensten gebruik maken, evenals aan de jonge boerenzoons die geen vrouw kunnen overtuigen om een leven in eenzaamheid en primitieve omstandigheden te slijten op verre berghellingen en de oudere man die na de dood van zijn rivaal diens weduwe het hof maakt, maar die tijdens een etentje in aanwezigheid van haar kinderen haar gevoelens zorgvuldig verborgen houdt hoewel die al heel lang weten hoe de vork aan de steel zit, het zijn typetjes die Castón kent en die hij in Ander tot leven brengt en waarmee hij de sfeer die door de Baskische plattelandsmaatschappij waait perfect weet te vangen. En middenin plaatst hij Ander, een kalende veertiger met een buikje die eens in de twee maand bij Reme passeert en de kosten met zijn vriend en buurman Preio deelt tijdens een lange nacht van seks, drank en drugs.

 

In het benauwde wereldje dat regisseur Roberto Castón voor de camera voert is de liefde tussen twee mannen geen feest, geen explosie van uitbundige gevoelens of een zoete roes na een lange nacht van zuchten en steunen. Z’n hoofdpersoon Ander is nl. doodsbang voor wat men in het dorp zal zeggen en denken, maar nog veel meer voor zichzelf en z’n eigen gevoelens. Bovendien gooit de aandoening van zijn moeder roet in het eten, want het huishouden doen is heel wat anders dan koeien melken of varkens slachten. Ander z’n vertrouwde wereld stort in elkaar en in plaats van zich te wenden tot degene die belangrijk voor hem is, kijkt hij naar zijn omgeving en besluit het voorbeeld van andere alleenstaande mannen te volgen. Het klinkt waanzinnig met het geluk binnen handbereik, maar het is geen ongewone keuze in rurale gemeenschappen waar de zorg om de dieren en het land van levensbelang zijn, niet enkel voor de overlevingskansen van één individu, maar voor die van een ganse gemeenschap, van een levensstijl en een cultuur. Het zijn aspecten die in reguliere gayrelatedfilms zelden een rol spelen, maar het is precies die keuze die regisseur Castón wél maakt waardoor Ander uitgroeit tot een serieuze en inspirerende film waarin een interessant onderwerp op een zeer volwassen een eerlijke manier wordt uitgediept.

 

Joxean Bengoetxea (Ander) en Christian Esquivel (José) leveren een sterke prestatie als de boer en de boerenknecht, Leire Ucha (Arantxa) heeft sterke momenten als Anders jongere zus, maar Pilar Rodriguez (de moeder) is gewoon indrukwekkend in haar verbetenheid en vastberadenheid om niet te laten tornen aan de tradities die ze net zoals haar voorouders een levenlang heeft hooggehouden.

Regisseur Castón gebruikt weinig extra licht waardoor hij in de binnenhuisscènes de sfeer van oude en verweerde boerderijen op het Baskische platteland waarheidgetrouw kan oproepen. Bijgevolg zijn de kleuren eerder donker, grauw en bruin, met één keer een scène waarin niet goed te zien is wat er aan de hand is. De buitenopnamen zijn opgenomen onder een stralende hemel, waardoor de felle kleuren van het landschap tot hun recht komen. Gecombineerd met typische koeienbellen en brede panorama’s wordt Ander op die manier ook een prachtige reclamespot voor het Baskische binnenland. De gebruikte master is vrij van ongerechtigheden en andere storende effecten.

Het geluid is eenvoudig en de 5.1-track stelt dan ook niet veel voor. Van muziek is er alleen sprake op het radiootje van Ander, voor de rest moet u het doen met de stemmen die overigens goed en realistisch klinken en met de geluiden van de natuur. Verstilde schoonheid...
 

Een aantal Andere Trailers.

Ander is een goed gemaakte film waarin regisseur Roberto Castón alle tijd neemt om z’n verhaal te vertellen. Hij last een paar nevenverhaaltjes in die de voortgang nauwelijks ophouden, maar die belangrijk zijn voor het omschrijven van de situatie en de consequenties. Wie van snelle tempo’s en veel actie houdt, laat deze film beter links liggen en wie heftige vrijscènes en stout taalgebruik prefereert, is hier evenmin aan het goede adres. Ander is een integere en innemende vertelling over mannenliefde in moeilijke omstandigheden met personages die medelijden opwekken, maar ook respect afdwingen en dat alles in een authentieke en wondermooie setting.