De Franse cineaste Claire Denis is een buitenbeentje. Haar films zijn naar eigen zeggen beïnvloed door het werk van de Japanse grootmeester Yasujiro Izu en haar thema’s hebben meestal betrekking op vragen over de zin van het leven en de rol van de mens in de maatschappij en in de wereld. 35 Rhums is Denis’ achttiende film in nauwelijks twee decennia. Tot haar bekendste werken behoren o.a. Beau Travail (1999) over de jaloezie van een vreemdelingenlegerofficier ten opzichte van een jonge recruut, waarvoor ze bekroond werd op de festivals van Berlijn en Rotterdam en Nénnette Et Boni (1996) over tweelingen die gescheiden raken als gevolg van de huwelijksproblemen van hun ouders en die elkaar vele jaren later opnieuw tegen het lijft lopen, een film die op de filmfestivals van Namen en Locarno in de prijzen viel. In 35 Rhums blijft Claire Denis op bekend terrein met een vader-dochterrelatie die onder druk staat omdat de vaderfiguur tot het inzicht komt dat z’n meerderjarige dochter op eigen benen moet leren staan.

 

 

Lionel (Alex Descas) en Joséphine (Matti Diop) wonen op een flat in een buitenwijk van Parijs. Hij werkt als treinbestuurder bij de RER, zij is verkoopster in een Virgin-platenzaak en volgt ’s avonds een cursus antropologie aan de universiteit. Maar vergis u niet bij de warme huiselijke taferelen die regisseur Denis in het begin van haar film uitgebreid toont met o.a. een veelzeggende scène over de aanschaf van een rijstkoker: Lionel en Joséphine zijn vader en dochter. Hun relatie is hecht en gespeend van de normale spanningen tussen generaties. Lionel heeft z’n dochter alleen opgevoed na de dood van zijn Duitse echtgenote. Sindsdien zorgen ze voor elkaar alsof ze alle tijd hebben, alsof de buitenwereld er niet toe doet. Voor Lionel was dat heel lang vanzelfsprekend: hij had een kind om voor te zorgen. Beseffend dat de tijd niet stilstaat – ter gelegenheid van een feestje voor René, z’n collega die pensiongerechtigd is – besluit Lionel dat hij nog iets van zijn leven wil maken en dat het dus tijd is voor zijn dochter om op eigen benen te staan.

 

Noé (Grégoire Colin), een vrijgezel op het einde van de gang, een kerel die niet goed weet wat hij van het leven verlangt, is geïnteresseerd in z’n aantrekkelijke buurvrouw, maar Joséphine houdt hem op een afstand, net zoals ze de jongen uit haar klas aan de universiteit weinig hoop op meer dan een vriendschapsrelatie geeft. Taxichauffeur Gabrielle (Nicole Dogue), de bovenbuurvrouw, heeft een oogje op Lionel, maar het is niet duidelijk wat de kwaliteit van hun relatie is. Met z’n vieren vormen ze een atypisch gezin dat tegelijk ook helemaal geen gezin is. Het zijn satellieten die regelmatig in elkaars omgeving cirkelen, die elkaars vreugde en leed delen, soms en soms ook niet. Daar komt verandering in als ze op een avond dat z’n vieren naar een concert gaan. Gabrielles mercedes geeft het onderweg op en wordt getakeld; het uitgeregende gezelschap vlucht naar een cafeetje om zich op te warmen. Er wordt gepraat, gedronken en gedanst, met elkaar en met de andere stamgasten en stilaan worden breuklijnen zichtbaar en nieuwe allianties.

 

 

Claire Denis maakt van 35 Rhums een intimistisch drama, verstild en ontroerend. Haar personages gebruiken weinig woorden. Blikken nemen hun plaats in waar nodig. Wat niet wordt verteld, wordt aan het voorstellingsvermogen van de toeschouwer overgelaten. Het is aan hem om uit te maken in welk ontwikkelingsstadium de karakters zich bevinden en welk pad ze zullen volgen. 35 Rhums is een fijnzinnige rit langs de eenvoudige momenten uit het alledaagse leven van Denis’ hoofdpersonages, langs de onzekerheden omtrent zichzelf en de beweegredenen van de anderen, langs de conclusies die anderen al dan niet trekken en die mogelijk consequenties hebben voor de eigen inzichten en de eigen toekomstplannen.

 

De cast van 35 Rhums bestaat hoofdzakelijk uit zwarte acteurs, mensen die uit Afrika de oversteek naar West-Europa hebben gemaakt en er een leven proberen op te bouwen. Het is een thema dat Claire Denis altijd al heeft geboeid. Niet toevallig is haar hoofdpersonage Lionel treinbestuurder, want dat biedt haar de mogelijkheid om de toeschouwer aan de hand van rails en wissels een idee te geven van de vele mogelijkheden om een doel, verschillende doelen of zelfs een onbedoeld doel te bereiken, want het leven is geen rechtlijnig traject, maar eentje van toevalligheden, bepaald door bewuste keuzes of impulsieve beslissingen, waarmee ze zeer dicht in de buurt komt van wat haar grote voorbeeld Yasujiro Ozu (ook een groot liefhebbers van alles wat met treinen te maken heeft) over familierelaties te vertellen heeft.

 

 

De acteerprestaties zijn over het algemeen goed, zonder uitschieters evenwel, want daarvoor zijn ze té ingehouden. Ingrid Caven, een monument uit de Duitse cinema, is nauwelijks te herkennen als de karakteractrice uit de films van Rainer Werner Fassbinder. Haar rolletje lijkt op niet veel meer dan een excuus voor de financiële participatie van de Duitse deelstaat Schleswig-Holstein in het project. Het fragment voegt niets essentieels toe en zit qua sfeer ook helemaal fout. Voor de sterkste prestaties tekenen Alex Descas als Lionel (Coffee and Cigarettes, 2003) en Nicole Dogue als Gabrielle.

 

 

35 Rhums is in een 1.85:1-beeldverhouding opgenomen. Het kleurenpalet wordt gedomineerd door bruin en zwart. Het zwartniveau is in orde met behoud van de details in voldoende belichte scènes. Andere keren worden de details opgeofferd voor de sfeer op straat of de donkere hoeken van het appartementsgebouw. Er zijn geen ongerechtigheden of andere noemenswaardige tekortkomingen. De geluidstrack in 5.1 heeft weinig om handen, want de achterste kanalen staan er meestal werkloos bij. 35 Rhums is een zeer stille film zonder veel dialogen of andere opvallende geluiden. Muziek van Pärt en de Commodores vormt de welkome uitzondering.

 

De Originele Bioscooptrailer en een aantal Andere Trailers uit het Cinéart-aanbond.

 

35 Rhums van de Franse regisseur Claire Denis hoort thuis in de arthouseafdeling waar ook het werk van de gebroeders Dardenne (L'Enfant, 2005) en van onze eigen Fien Troch (Unspoken, 2008) een plaatsje hebben gekregen. Het gaat om een rustig voortkabbelende film die enige inleving verlangt vooraleer de warme kern zichtbaar wordt.