FILM
Onder het schrikbewind van de piepjonge koning Lodewijk XIV (Leonardo DiCaprio) hongert de bevolking van Parijs uit; als de koning ook nog eens de spot drijft met zijn onderdanen en hen een lading bedorven voedsel voorschotelt, is de maat vol en breken er rellen uit. In de entourage van Zijne Pretentie geeft enkel het trouwe hoofd van de musketiers, D'Artagnan (Gabriel Byrne), de koning wat krediet. Alhoewel Zijne Majesteit het zelf aan het verkorven is: wanneer hij zijn oog laat vallen op Christine (Judith Godreche), de verloofde van zijn soldaat Raoul (Peter Sarsgaard), en die bewust laat sneuvelen op het front, is Raouls vader woedend en zweert de koning ten val te brengen. En vader is niet zomaar de eerste de beste: het is de musketier Athos (John Malkovich), die samen met D'Artagnan, de vrome Aramis (Jeremy Irons) en de dronken hoerenloper Porthos (Gérard Depardieu) ooit de kern vormden van de militie die het één voor allen, allen voor één opnamen vóór de belangen van de monarchie.




Wanneer de zaken uit de hand dreigen te lopen, onthult Aramis aan zijn voormalige kompanen een geheim waar slechts weinigen vanaf weten: de koning heeft een tweelingbroer, Philippe (ook Leonardo DiCaprio), die de vorige koning van het hof heeft laten verwijderen omdat het rijk uit elkaar zou scheuren als er twee opvolgers zouden zijn. Philippe heeft tot zijn zestiende in afzondering op een landgoed gewoond, maar toen Lodewijk aan de macht is gekomen, heeft die zijn broer achter een ijzeren masker weggestopt en hem laten rotten in een gevangenis. Athos, Portos en Aramis menen dat ze de vergeten tweelingsbroer uit de gevangenis moeten laten ontsnappen, en hem en de koning verwisselen. D'Artagnan is tegen dit idee, en heeft hier een compleet andere reden voor dan de meesten denken. Na zes jaar eenzame opsluiting is Philippe op zijn zachtst gezegd een beetje verwilderd; wanneer de koning over drie weken een gemaskerd bal geeft, zou het het ideale moment zijn om Lodewijk uit de weg te ruimen en zijn plaats te laten innemen door zijn broer. Athos, Porthos en Aramis hebben dus nog drie weken om van de nog steeds diep getormenteerde jongeling iemand te maken die voor een koning zou kunnen doorgaan. Hun plan valt echter finaal in duigen want er is verraad gepleegd...




Historisch gezien zat tijdens de regeerperiode van Lodewijk XIV er inderdaad een man met een ijzeren masker gevangen in de Bastille. Er werd flink gespeculeerd over wie de persoon in kwestie kon zijn. Dat het de geheime (tweelings)broer van de koning zou zijn, was maar één van de talrijke theorieën. Even veelvuldig zijn de legenden die de identiteit van de onbekende koppelen aan een ongehoorzame generaal, een gevallen maarschalk en zelfs de naam van één van de zonen van de Engelse politicus Cromwell komt naar voor. De meest fascinerende incarnatie is ongetwijfeld die uit de toneelwerken van auteur Alexandre Dumas sr., die een vervolg nodig had op zijn Drie Musketiers, die het in het stuk opnemen tegen de machtsgeile Kardinaal Richelieu. In het laatste vervolg, Le Vicomte de Bragelonne, waarin hij zijn personages D'Artagnan, Porthos, Aramis en Athos terug - op leeftijd - hun terugkeer liet optekenen, zit een act over het complot van de Man met het IJzeren Masker, die voor deze film als inspiratie diende. Dus als u nog eens lekker geschoold wil overkomen tegenover vrienden, kan u altijd zeggen dat The Man In The Iron Mask gebaseerd is uit een act van het laatste toneelstuk in een rij van drie.




Tot zover ons literair hoekje van de week. Het uiteindelijke uitgangspunt is alleszins een film waard: drie van de vier legendarische musketiers vatten het plan op om de koning te vervangen door zijn broer, en ondervinden daarbij tegenstand door het vierde lid van hun gezelschap, dat kennelijk meer weet over de bizarre familiekronkels maar geheimhouding gezworen heeft. De film heeft erg goede kaarten om op tafel te leggen dankzij de goede cast. We zien wat er van de Drie Musketiers geworden is na hun eerdere avonturen, en ze zijn allemaal wat gezapiger en rustiger geworden. Aramis is priester geworden en fungeert als biechtvader voor Louis XIV, Athos leeft alleen nog maar voor het welzijn van zijn zoon Raoul, en Porthos probeert vooraleer hij doodgaat nog zo veel mogelijk drank en vrouwen tot zich te nemen, alhoewel er lichamelijk al één en ander begint af te laten weten. D'Artagnan beschermt de koning met zijn vege lijf - de manier waarop hij het begin een aanslag voorkomt met gevaar voor eigen leven spreekt boekdelen - maar je ziet hem duidelijk twijfels formuleren bij 's Majesteits soms rare beslissingen. De vier acteurs daarvoor zijn bijzonder goed uitgelezen: Gabriel Byrne als de geestelijke leidersfiguur, John Malkovich als de gepassioneerde maar getormenteerde vechtersbaas, Gérard Dépardieu als de lapzwans van de familie en Jeremy Irons als de natuurlijke leider. Verrassend goed is de manier waarop Leonardo DiCaprio zijn twee rollen kan invullen, wat toch duidt op het feit dat er achter zijn melkmuilfaçade meer talent schuilgaat dan een oppervlakkige indruk zou kunnen doen vermoeden. The Man In The Iron Mask is een sfeervolle avonturenfilm zonder dode momenten, met veel schwung en bravoure, die loopt als een goed geolied wiel.

BEELD EN GELUID
De film is intussen al een tiental jaar oud, maar heeft een waardige transfer op Blu-ray meegekregen, die niet moet onderdoen voor tal van recente producties. Een mooi helder en stabiel kleurenpalet dat zeker de ouderdom van de film niet verraadt, en een goed contrast met scherpe momenten zijn de sleutelwoorden. Grain is beperkt tot een minimum, hier en daar is misschien een kleine hint van edge enhancement te zien (o.a. in de scène waarin Porthos meent zijn eer te moeten redden door zichzelf op te gaan hangen), maar scènes zoals die in de balzaal nemen elke twijfel weg wat de kwaliteit van de transfer betreft. De DTS-HD MA-track is van zeer goede kwaliteit; in de openingsscène in de Bastille hoor je door de achterkanalen de druppels in de vochtige kelder op de stenen vallen. De groezelige sfeer in het bordeel dat Porthos frequenteert, het gehinnik en het gestamp van de paarden, het gekletter van de degens... de geluidstrack is evenwichtig, de geluidsmix schenkt genoeg aandacht aan diverse details en het geheel klinkt mooi onvervormd. Veel oudere transfers zouden met een opfrisbeurt als deze hier gebaat zijn.




EXTRA'S
Er zijn meer extra's op deze release te vinden dan enige andere release die ik me kan herinneren, inclusief de regio 1-versie. Op de regio 2-versie van de dvd was er een interessante commentaartrack van regisseur Randall Wallace (Braveheart) toegevoegd waarin de regisseur betoogde dat hij een evenwicht zocht tussen een simpele niet te hoog gegrepen mantel-en-degenfilm en toch iets wat kwalitatief niet moest onderdoen. De all-star cast behoeft echter zoals goede wijn niet te veel een krans, en de lof die de regisseur zijn eigen cast toezwaait is een beetje te veel zelfverheerlijkend. In de documentaire Myth and the Musketeers (8 min.) wordt ons verteld hoe het klassieke verhaal van Alexandre Dumas tot een moderne film werd verwerkt. Een vijftal documentaires onder de naam Director's Take voorzien ons van 29 minuten achter de schermen-materiaal met aandacht voor verschillende stages van het filmproces. De originele featurette uit 1998 (5 min.) is een mooie toevoeging maar duidelijk uit een elektronisch perspakket gevist. Een kleine featurette van 2 minuten toont ons alternatieve prototypes van het masker van Philippe. De disk sluit af met 2 niet-ondertitelde trailers (5 min.) die erg smaakmakend zijn.

CONCLUSIE
Na al die jaren laat The Man In The Iron Mask zich nog altijd bekijken als een prima en gevarieerde avonturenfilm met een goeie solide cast en veel oog voor historisch detail. De Blu-ray is een waardige release voor een oudere film, alleen zou de persdienst van Fox iets meer detail mogen besteden aan het accuraat zijn van de tekst op de cover. Bij de opsomming van het bonusmateriaal, bijvoorbeeld.