De blonde goeduitziende Lars (Thure Londhardt) wordt uit het leger gezet na klachten van de manschappen uit z’n peloton over handtastelijkheden. Dat is een streep door z’n rekening omdat hij graag carrière wilde maken in het Deense leger. Z’n chef raadt hem aan om naar ander werk uit te kijken, want anders moet hij de klacht in overweging nemen en dat pakt beslist fout uit. Dus trekt Lars weer bij z’n ouders in en stelt na een paar dagen vast dat z’n moeder als gemeenteraadslid haar invloed heeft gebruikt bij z’n militaire oversten voor een interessante baan in een andere kazerne. Lars is razend: hij pakt z’n boeltje en vertrekt. Zonder middelen van bestaan heeft hij evenwel niet veel keuze en dus richt hij zich tot Bolle, een dikzak die hij bij een vriend tegen het lijf is gelopen en die het voorzitterschap waarneemt van een rechts-radicaal groepje dat acties voert tegen het asielcentrum en dat regelmatig buitenlanders en homo’s in elkaar ramt wegens hun zgn. verstoring van de natuurlijke orde.
 

Bolle brengt Lars onder bij z’n rechterhand Jimmy (David Dencik) die de nieuwe rekruut moet helpen om het ideeëngoed en de gedragscode van de fascistische cel onder de knie te krijgen. Maar Lars heeft een eigen mening en overtuiging, maakt kritische opmerkingen over de acties van de groep, over Hitler en de nazi’s, en Jimmy stelt tot z’n verbazing vast dat Bolle die houding gedoogt. Hij biedt Lars zelfs het A-lidmaatschap aan van hun cel ten nadele van Jimmy’s jongere broer Patrick (Morten Holst). Dat zou Jimmy aan het denken moeten zetten, maar dat gebeurt niet, zelfs niet nadat hij met Lars na een nachtje stappen en te veel bier in bed belandt voor een portie stomende seks. En hij volhardt tijdens een wrevelige discussie met Lars: flikkers zijn niet welkom, zegt hij, we moeten ze niet, het is tegen de natuur. Maar zelf heeft hij het steeds moeilijker om z’n handen thuis te houden, wel beseffend dat de repercussies hard kunnen zijn bij ontdekking. En dan besluit uitgerekend Patrick om Bolle in te lichten over het gedrag van zijn oudere broer.

 

 

De Deen Nicolo Donato levert met Brotherhood een intrigerend filmdebuut af dat hem op het Film Festival van Rome de prijs voor beste film opleverde. En terecht, want de regisseur vertelt met weinig middelen en een vrij rechtlijnig draaiboek in samenwerking met scenarioschrijver Rasmus Birchen een zeer geloofwaardig verhaal over twee mannen uit een rechts-radicaal milieu die op elkaar verliefd worden. Over de intenties van de jonge Lars wijdt de schrijver/regisseur niet uit. Misschien wil hij vooral z’n frustraties kwijt na het ontslag uit het leger en de bemoeienissen van zijn moeder, maar wellicht ligt een mengeling van ontgoocheling, opstandigheid en verveling aan de basis van zijn gedrag en dat ondanks de bewuste gedrevenheid waarmee hij de de neonazi’s in verlegenheid brengt in de discussie over SA-leider Ernst Röhm die in 1934 op bevel van Hitler werd geëxecuteerd, volgens Lars omdat hij homo was, wat bij de jonge neonazi’s voor ongemak en verwarring zorgt en de opmerking uitlokt dat Röhm misschien niet zó was. In z’n recensie in de New York Times ter gelegenheid van de filmrelease in Amerika schreef Stephen Holden dat de grootste tekortkoming in Brotherhood Donato’s onmogelijkheid is om een sluitende uitleg voor Lars’ gedrag te geven, waarmee hij doelt op het schijnbare gemak waarmee hij als buitenstaander lid wordt van de neonazigroep. Dat is een terechte opmerking, maar zoals blijkt uit de context van de film gaat het heel vaak om individuen met een verschrompeld zelfbeeld en/of een minderwaardigheidscomplex, gevoed door een gevoel van overbodigheid of ongewenstheid. Lars nieuwe vrienden zijn niet meer dan zielige meelopers die graag pronken met hun tattoos en spierenbundels, zoals hoofdpersonage Jimmy die zich graag uitleeft in geweldplegingen tegen homo’s, maar die tegelijk weigert om naar zichzelf te kijken, uit angst en uit schaamte.
 

 

Lars is een vreemde eend in de bijt en het is wel duidelijk dat hij het gedachtegoed van Bolle en groepsleider Laust niet deelt. Maar zijn ideeën worden opgepikt en dat streelt z’n ego. Een Pakistaan toetakelen gaat hem evenwel niet echt af, in elk geval veel minder dan het ingooien van een ruit van het asielcentrum. De studie van Hitlers Mein Kampf en de statuten van de rechts-radicale cel lijken hem nauwelijks te interesseren, maar Jimmy zoveel meer en dus neemt hij het initiatief. Even is er ruimte voor genegenheid en intense fysieke activiteit, maar die worden de dag nadien weggeveegd als angst op ontdekking om de hoek loert. Wat zullen ze met je doen als het uitkomt?, vraagt Lars. Jimmy schudt het hoofd en haalt z’n schouders op. Hij weet het niet, maar de blik in z’n ogen voorspelt niet veel goeds. Toch dringt de omvang van de situatie niet helemaal tot hem door, want niet veel later komt het in een cafeetje tot een confrontatie met een groepje uitgelaten homo’s en neemt Jimmy opnieuw het voortouw. Jammer genoeg is z’n tegenstander een kop groter en gespierd zos Arnold Schwarzenegger en dit keer krijgt híj klappen.
 

 

Nicolo Donato’s Brotherhood is gelaagd en niet alle ideeën krijgen uiteindelijk een uitkomst of een oplossing. Dat is frustrerend, maar tegelijk fascinerend en het zorgt voor een volgehouden spanning tot de allerlaatste minuut van de film. Bovendien is een gebrek aan fundamentele logica altijd een manco in het gedachtegoed van extreme groeperingen van links zowel als van rechts, en precies dat maakt de regisseur op een zeer aanschouwelijke manier duidelijk. De verwarring die daardoor ontstaat bij de toeschouwer is een onderdeel van het proces en wordt aan de hand van Jimmy’s gedragspatroon duidelijk geïllustreerd. David Dencik is perfect gecast als de neonazi die z’n opgekropte frustraties en teleurstelling op asielzoekers en homo’s uitwerkt. Met z’n kaalgeschoren hoofd, z’n opvallende jukbeenderen en priemende ogen heeft hij iets gevaarlijks en onmenselijks, maar z’n blik verraadt vooral angst en onzekerheid. Thure Lindhart (Lars) is in alles z’n tegenpool: blond, blauwogig met regelmatige gelaatstrekken en een blik die nieuwsgierigheid en vastberadenheid uitstraalt. Geen van beiden kan op de sympathie van de toeschouwer rekenen, evenmin als Bolle en de rest van het stelletje zielenpoten, maar soms krijgt Lars het voordeel van de twijfel en hebben we een heel klein beetje met hem te doen.
 

Brotherhood is een eerder donkere film met veel bruin en beige en maar af en toe een normale, lichtjes ontkleurde daglichtscène, waardoor de productie van begin tot einde een beklemmende sfeer uitstraalt, wat uiteraard ook de bedoeling is. De transfer naar dvd is uitstekend uitgevoerd met een goed zwartniveau en zonder storende ongerechtigheden. Soms hoop je als kijker op wat meer extra licht, maar het is net het onpersoonlijke donker en de resulterende anonimiteit die de groepsleden toelaat om zich ongeremd uit te leven ten koste van weerloze migranten en homo’s. Het geluid staat in stereo en 5.1, maar de film haalt z’n kracht vooral uit de stille passages met weinig of geen dialogen zoals de scène in Bolles zomerhuisje op het moment dat Lars en Jimmy zich terugtrekken in hun eigen slaapkamer, maar de deuren open blijven in de hoop dat de andere het initiatief neemt, een fragment waarin blikken en het spel van licht en donker voor het perfecte effect zorgen.

Een aantal Andere Trailers.

 

Brotherhood van de Deen Nicolo Donato is een heftige film over neonazi’s en homoseksualiteit, maar veel meer over de terreur die zich tegen de eigen leden keert ingeval ze de onwrikbare regels van het rechts-extremistisch milieu overtreden. Donato dompelt de kijker onder in de groezelige sfeer van angst en gevaar en roept tegenstrijdige gevoelens op van afkeer tot mild medeleven.