DOCUMENTAIRE
Regisseur Michael Whyte kreeg na jarenlang aandringen de toelating om een documentaire te draaien binnen de muren van het karmelitessenklooster van de Order van de Heilige Drievuldigheid, een soms wat wereldvreemde contemplatieve zusterorde gehuisvest in een klooster op Notting Hill, die vooral de gelofte van stilte nauw in het hart dragen. Communicatie met de buitenwereld is er niet: radio en tv zijn niet aanwezig - één van de zusters noemt het een verlokking die ze niet nodig hebben - een internetverbinding is er vreemd genoeg wel (de nonnetjes laten zelfs hun boodschappen leveren via een supermarktservice want dat betekent een verplaatsing minder uit het klooster). Het enige waar ze hun mond voor open trekken, is om standaardgebeden en religieuze beschouwingen af te ratelen en liedjes te zingen, en tijdens hun onophoudelijke stroom rituelen waarbij de stokoude zusters enkele nóg oudere exemplaren laten deelnemen aan hun rite, zusters die duidelijk nog maar vel over been zijn en compleet niet meer op de hoogte wat er rond hen gebeurt. Conversatie blijft beperkt tot het hoogstnoodzakelijke, vaak in een greep trefwoorden, en veel van de zusters zijn duidelijk niet opgezet met de aanwezigheid van een camera. Nochtans. Na een kwartier neemt één van de zusters het woord in een zeldzaam interviewmoment, waarin ze toch schuchter bekent dat de gelofte van stilte haar zwaarder valt dan het lijkt, en dat ze af en toe hierover haar nood kan klagen bij de priorin. En is het nu onder invloed van de aawezige camera of wat, maar de tongen komen (relatief) los. Gevraagd naar hun motivatie om een zichzelf dergelijk streng leven op te leggen is de verklaring iets dat nog het best kan verklaard worden als een variant van Pascal's Wager: als er toch iets bestaat na de dood, hebben we veilig gegokt (even in de veronderstelling natuurlijk dat ze niet tot de verkeerde god hebben gebeden, namelijk één die net kwader en kwader wordt...) Of de orde een katholieke dan wel een angelicaanse denominatie is komen we niet te weten, alhoewel de onophoudelijke Maria-mantra op het eerste schijnt te duiden. En één keer per week krijgen de nonnen een time out, zodat ze tijdens het borduurwerk er een gezellig theekransje van mogen maken, laat ons het erop houden dat het is om de druk van de ketel te halen. En als de bel gaat, laten ze weer alles uit hun handen vallen waar ze mee bezig zijn om uit devotie te knielen, rotsvast overtuigd van het zinvolle van hun bezigheden. Zo herhalen de dagen zich zonder schijnbaar veel variatie. Eén keer sterft er een oudere zuster en bewijzen haar collega's haar de laatste eer; de populatie vergrijst echter want nieuwe roepingen zijn er nauwelijks, en als ze er al zijn, dan zijn het meestal ouderen, Aziaten of beide. Een swingende bedoening als in The Sound Of Music wordt het zeker niet, alhoewel één van de nieuwe Filippijnse zusters dit verkeerdelijk schijnt te veronderstellen want ze heeft haar gitaar bij. De documentaire eindigt wel op een onwezenlijk surrealistisch tafereeltje waarin de nonnen aan één of andere volksdans deelnemen, alhoewel het liedje ons altijd heeft geleerd dat begijntjes en kwezeltjes niet dansen.

De opzet van de film is niet nieuw: Philip Gröning deed in 2006 namelijk al nagenoeg exact hetzelfde in Into Great Silence maar dan in een mannenklooster. De originaliteit van deze documentaire is dus zo goed als onbestaande. Elke kloosterorde zal wel zijn eigenheden hebben, en de camera is er stil getuige van dat de nonnetjes de heiligenbeelden oppoetsen, elkaars voeten wassen, de tuin onderhouden en de hulpbehoevenden onder hen voeden. Voor wie geen greintje religieus gevoel kan opbrengen is deze afwisseling van de epiphanieën van Zuster Rollator en Zuster Rolstoel spijtig genoeg even interessant als verf zien drogen. Visueel stelt de documentaire niet veel voor, het nonnenklooster is ook niet dadelijk architecturaal uitdagend te noemen, tenzij u een boodschap hebt aan een zuster die minutenlang aan een soort van snijmachine hosties in vorm ziet kappen, terwijl haar collega onderbroeken opplooit. Er straalt wel veel eerlijkheid door: er gebeurt, tot spijt van wie het benijdt, in het klooster niets wat het daglicht niet mag zien, en slechts één keer wanneer de nonnen zich terugtrekken in contemplatie, blijft de camera buiten. De schaarse stukjes conversatie zijn veeleer voer voor obscurantisten die zodanig in hun eigen wereld en beeldtaal verstrikt zitten dat het voor buitenstaanders veeleer op wartaal lijkt. Ronduit storend is het echter dat de voorschriften in het klooster erg seksistisch zijn - de nonnetjes hebben zich blindelings te schikken naar de grillen van de mannelijke clerus - en dat er daar niemand is die zich daar vragen bij stelt. Ze zijn nochtans mans genoeg, want één van de zusters gaat in de tuin de weerbarstige haag manmoedig te lijf met een kettingzaag. In tegenstelling tot Tibetan Book Of The Dead moet u er ditmaal het gezeur van Leonard Cohen niet bijnemen, maar wanneer de nonnen voor de zoveelste keer een liedje over de heer beginnen afsteken terwijl ze 's nachts rond een vuurpot staan, hebt u het denkelijk ook wel allemaal gehad. Ik begrijp de opzet van de regisseur, om het dagelijks leven van de zusters zo ongekunsteld en integer mogelijk weer te geven, maar een minimum aan duiding was wellicht welkom geweest.

BEELD EN GELUID
Beeld en geluid zijn op deze disk minimaal van opzet. De nonnen worden in hun natuurlijke omgeving gefilmd, dat wil vaak zeggen in donkere gangen zonder kunstverlichting. Er is ook zeer weinig gemonteerd, de camera registreert op statief gewoon alles, er wordt eens in-en uitgezoomd, en dat is het. Uiteraard moet u geen straffe stoten verwachten van een documentaire over een nonnenorde waarin stilte één van de sleutelbegrippen is.

EXTRA'S
Er staat zowaar wat bonusmateriaal op deze disk. Beginnen doen we met een inleiding door father Anthony Doe (12 min.) die kort de historiek van het St. Teresa-klooster schetst. Twee van de nonnen, zuster Christine Marie (24 min.) en zuster Susan Marie (33 min.) vertellen over hun persoonlijke roeping en over het dagelijks leven in het klooster in een interview. De interviews zijn een stuk interessanter dan de documentaire, omdat de zusters er meer de stilte mee doorbreken en er meer dan in de documentaire zelf een stukje van zichzelf bloot geven. The Stations Of The Cross (13 min.) zien we een tiental nonnen biddend de kruisweg afwandelen. Een zekere zuster Luke voert op St. George's day in Sister Luke's party piece of the celebration of St. George's Day (4 min.) een stukje uit Romeo And Juliet van Shakespeare op. Er volgt dan nog een diareeks (10 min.) over het leven in het klooster, en een trailer (3 min.). Niets van het bonusmateriaal is echter ondertiteld.

CONCLUSIE
No Greater Love is, en dan druk ik me voorzichtig uit, een disk voor een zéér beperkt nichepubliek. Binnen dat kader is het wellicht een geslaagde documentaire, maar hij geeft niet dadelijk aanleiding tot schokkende nieuwe inzichten over het contemplatieve leven. Opmerkelijk is de aanwezigheid van extra's die zowel kwalitatief als kwantitatief wat betekenen.