One Two Three maakt deel uit van de Billy Wilder Collectie, waartoe ook nog volgende films behoren: The Seven Year Itch, Witness For The Prosecution, Some Like It Hot, The Apartment, Irma La Douce, Kiss Me Stupid, The Fortune Cookie en The Private Life Of Sherlock Holmes en Avanti!

FILM
Is One Two Three de meest manische film ooit gemaakt? Met zekerheid durf ik dat niet te stellen, maar dat de prent één langgerekte barrage van visuele vondsten, gevatte oneliners en poltieke subversies is, dat staat buiten kijf. Billy Wilder lijkt erop gebrand om de kijker letterlijk geen seconde te vervelen. One Two Three is dan ook een komische wervelwind die ondanks een thema dat onlosmakelijk verbonden is met de jaren zestig verrassend tijdloos is. Ik had een tijdje geleden het voorrecht om de prent in een volle zaal in de Brusselse Cinematek te zien en daaruit bleek duidelijk dat de prent nog steeds in staat is om een publiek en masse in schaterlachen te laten uitbarsten. Het zou dan ook verkeerd zijn om de film, zoals velen doen, af te serveren als een tussendoortje voor Wilder. Nee, One Two Three hoort ontegensprekelijk thuis in het lange rijtje onversneden klassiekers van de cineast.

Voor het verhaal zocht Wilder de heimat weer op. De setting is namelijk het Berlijn van vlak voor de bouw van de Muur (een proloog was nodig om dat uit te leggen aangezien de Muur gebouwd is tijdens de opnames). In het westen van de stad droomt C.R. 'Mac' MacNamara, het hoofd van de plaatselijke Coca Cola-fabriek, van een promotie die hem eindelijk een rustig leventje moet opleveren. Die droom lijkt werkelijkheid te kunnen worden als de grote baas zijn dochter enkele maanden bij hem laat logeren. Maar wanneer zij zich verlooft met een onverbeterlijke communist uit Oost-Berlijn, moet Mac alle zeilen bijzetten om zijn promotie niet in het gedrang te brengen. Daarvoor schakelt hij niet alleen zijn vele connecties in de stad in, maar zelfs een stel Russen die een deal zoeken om Coca Cola ook achter het IJzeren Gordijn op de markt te brengen.

Billy Wilder en co-scenarist Izzy Diamond grijpen het scenario aan om de Berlijnse politieke situatie meesterlijk te parodiëren. Zij zien niet zozeer de tegenstellingen tussen communisme en kapitalisme - hoewel ze uit beide ideologieën komisch goud puren - maar portretteren elk personage als iemand die gedreven wordt door opportunisme. In de eerste plaats geldt dat voor Mac, die geen verbond te min vindt om zijn einddoel dichterbij te brengen. Hij is het soort personage dat gemakkelijk als ergerlijk ervaren kan worden, maar om dat te voorkomen, castte de cineast James Cagney in een van de meest perfecte vertolkingen uit zijn lange carrière. Het is dankzij Cagneys charme dat we volledig mee durven gaan in zijn steeds ingewikkelder wordende plan en dat we niets liever hebben dan dat hij in zijn behoorlijk van de pot gerukte opzet slaagt. Alleen hij bezit genoeg overtuigingskracht om een hardliner van een communist om te turnen tot een Duitse aristocraat.

De andere acteurs spelen duidelijk tweede viool ten opzichte van Cagney, maar dankzij de verbluffende karakterschetsen uit het scenario zijn er ampele voorbeelden van onvergetelijke nevenacteurs. Met name Askin, Capell en Wolter zijn hilarisch als de drie Russen die een erg pragmatische benadering van het communisme hebben en verzot zijn op polkajurkjes. Pamela Tiffin is een heerlijk dom blondje als de dochter van de Coca Cola-baas en Arlene Francis zet een gniffelend venijnige echtgenote van MacNamara neer. De enige die een beetje uit de boot valt is Horst Buchholz. Die mist verfijning in zijn vertolking en zijn acteerspel is daarmee niet zozeer een aanvulling op de manische aard van One Two Three, maar eerder een extra ADHD-factor die de film absoluut niet nodig heeft.

Maar de echte ster van de film is - zoals meestal eigenlijk bij films van grootmeester Wilder - het scenario. Zijn kenmerkend cynisme verpakt hij ditmaal in de vorm van een niet aflatende deurenkomedie die schatplichtig is aan het hoge tempo van de screwballkomedies uit de jaren dertig. De dialogen sprankelen - Mijn favoriet: "Some of the East German police were rude and suspicious. Others were suspicious and rude." - en zijn nooit minder dan geïnspireerd. Maar ook audiovisueel is de film een voltreffer, met als hoogtepunt een scène in een restaurant met Katchakourians Sabeldans en een ingelijste foto van Kroestjev als hoogtepunt. De sublieme widescreenfotografie mixt lovenswaardig studiosets met materiaal dat in Berlijn zelf is opgenomen. Dat maakt van One Two Three, naast een voortreffelijke komedie, ook een intrigerend tijdsdocument, en -  niet te vergeten - een typevoorbeeld van hoe product placement ook creatief gebruikt kan worden. Daar mogen de filmmakers van de 21ste eeuw gerust een voorbeeld aan nemen.

BEELD EN GELUID
Visueel oogt One Two Three behoorlijk goed op dvd. Grain is weliswaar voortdurend aanwezig, maar dat verhoogt ook de charme van de prent. Daarnaast vallen vooral de uitstekend zwartlevels en het goed uitgebalanceerde contrast op. De scherpte is redelijk wisselvallig, dat wel. De monosoundtrack doet zijn best om het uiterste te puren uit de geluidseffecten en de muziek om de komische impact te verhogen, maar het blijven de dialogen die het verhaal voortstuwen. Die vloeien steeds helder en verstaanbaar uit de boxen.

EXTRA'S
De schijf bevat geen extra's.

CONCLUSIE
One Two Three wordt wel eens vergeten als men de belangrijkste films van Billy Wilder aangehaalt maar hoewel het misschien zijn meest luchtige prent is, is de film veel meer dan een tussendoortje. Dat timing en ritme van de grappen anno 2011 nog vooruitstrevend overkomen, zegt op dat vlak voldoende. Beeld en geluid halen een oerdegelijk niveau op de schijf, maar een bonussectie ontbreekt.