ARISTOCATS, THE (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2012-06-26
FILM
Parijs 1910. Een rijke oudere dame (Hermione Baddeley) besluit om haar fortuin na te laten aan haar kat Duchess (Eva Gabor) en haar drie jonge katjes, Marie (Liz English), Berlioz (Dean Clark) en Toulouse (Gary Dubin). Wanneer echter aan de katten iets zou gebeuren, gaat haar ganse fortuin naar de potsierlijke butler Edgar (Roddy Maude-Roxby). De trouwe Edgar blijkt uiteraard het prototype van een Disneyschurk te zijn die de katten verdooft en vervolgens ergens wil dumpen. Een onfortuinlijke ontmoeting met twee honden, Napoleon (Pat Buttram) en Lafayette (George Lindsey), zorgt ervoor dat Edgar de mand met de katten ergens in het onherbergzame platteland moet achterlaten. Wanneer de katten ontwaken, bevinden ze zich in het gezelschap van de sympathieke en wereldwijze rosse straatkater Thomas O'Malley (Phil Harris) die onmiddellijk een oogje heeft op Duchess, en die zo vertederd is door de drie kindertjes dat hij besluit om hen te helpen om naar huis terug te keren. Het vijftal trotseert een melkleveraar en een trein, heeft een ontmoeting met twee kwebbelgrage eenden en hun dronken oom en beleeft een wilde nacht met de jazzband van Scat Cat (Scatman Crothers). Terug bij het huis van Madame, moeten ze het grootste obstakel echter nog trotseren: een weerbarstige Edgar, die definitief van de katten af wil en ze naar Timboektoe wil verschepen.
Reeds voor de derde keer kan u, nu op Blu-ray, in uw beurs tasten voor The Aristocats. Eerst was er in 2001 een versie in 1.33:1 met een minimum aan extra's, en in 2008 werd de film heruitgebracht in een versie met beeldformaat 1.78:1 en een beetje meer bonusmateriaal. De heruitgaven van classics volgen elkaar in hoog tempo op deze dagen: nog maar net zijn Tarzan, Pocahontas en The Fox And The Hound uitgebracht, of daar is de volgende golf al. Zij het met uitstel: deze disk is voorlopig al in het Verenigd Koninkrijk uitgebracht voor ons is het nog een paar maanden wachten, alhoewel niets theoretisch een release tegenhoudt. The Aristocats uit 1970, alweer in een regie van Wolfgang Reitherman (Jungle Book), is een rechtlijnig maar vrij effectief verhaaltje, waarbij de show gestolen wordt door de crapuleuze butler die dollartekens in de pupillen van zijn ogen krijgt wanneer hij het woord "erfenis" hoort. Nadat Duchess en haar drie ratelende kuikentjes ergens te velde te vondeling zijn gelegd, volgt een eenvoudige maar ongeforceerde trip huiswaarts met alle gevaren vandien (dolle melkboer,...), terwijl Edgar de sporen van zijn wandaad probeert uit te wissen. Want, oh, ramp, hij heeft toch wel zijn hoed en zijn paraplu, plús de helft van zijn motorfiets, op de plaats van het delict achtergelaten, wat aanleiding geeft tot een paar onfrisse aanvaringen met twee dolle honden. Geen van de komische intermezzo's duurt te lang, maar een déjà vu waarbij je een soort van combinatie Lady And The Tramp meets 101 Dalmatians meent te zien, behoort tot de mogelijkheden. Telkens gaat het over huisdieren die worden gecat- of gedognapt en uiteindelijk met de hulp van de couleur locale hun weg terug naar huis trachten te vinden. De eerste prijs voor originaliteit ging ook in 1970 alweer niet naar de Disneystudio's.
Tijd heeft in elk geval minder vat gehad op The Aristocats dan op Jungle Book. Het overvloedig gebruik van jazzmuziek en Scatman Crothers in plaats van Louis Prima terwijl de jazzhype al compleet over een hoogtepunt was blijft wat anachronistisch, maar het werkt in deze film toch iets minder storend. Maar wie weet hoe we binnen veertig jaar gaan neerkijken op het aanwenden van het zangtalent van Celine Dion of Elton John, die dan ongetwijfeld passé zullen zijn? De katten bewegen overigens veel eleganter dan de jungledieren uit laatstgenoemde film,en ook al gaat het hier maar om getekende figuren, toch springt er een vonk over tussen Duchess en O'Malley. Volwassenen kunnen zelfs in hun dialogen wat double entendre ontwaren, met lichtjes aangebrande opmerkingen tussen de erg stijlvolle Eva Gabor en de tomeloze straatkat Phil Harris. Waar is overigens de échte vader van de drie kittens in het hele plaatje? Of gaat het hier om een onbevlekte ontvangenis? De kittens zien O'Malley als substituut zitten, waarbij het hele verhaaltje toch weer een oefening in brave gezinshumor wordt, waarbij Edgar, bij wie de bretellen loskomen en die dus in zijn onderbroek de deur opendoet, zowat het stoutste is dat getoond wordt. Net als 101 Dalmatians is de tekenstijl er één waarbij nog een deel van het potloodcroquis zichtbaar is, veel minder afgeborsteld dan pakweg een Sleeping Beauty of recenter werk als The Lion King. Het geheel sluit visueel mooi aan bij de Franse schilderkunst in de laatste jaren van de 19de eeuw, tevens nagenoeg de setting van de film zelf.
BEELD EN GELUID
Wat is nu het juiste beeldformaat van The Aristocats? Op dvd is de versie al uitgebracht in 1.33:1, wat een goede benadering is van het 1.37:1-adacemyformaat. De vorige dvd-versie werd daarentegen op 1.78:1 uitgebracht, wat we acceptabel vinden als benadering voor een film waarvoor de bedoelde aspect ratio in de bioscoop 1.75:1 was. Waar het met deze 1.66:1 naartoe moet is me een raadsel. Het beeld is, wat in enkele instanties duidelijk is, gecropt aan de boven- en onderkant, waardoor hier en daar bijvoorbeeld de oren van de katten buiten het beeld vallen. Ook de eindshot, waarin O'Malley mee op de groepsfoto mag, is qua compositie mislukt omdat de kleine katjes gedeeltelijk buiten beeld vallen. De beeldkwaliteit an sich is wel goed: er zijn nergens storende artefacts te zien, de details in het potloodschetswerk worden prachtig weergegeven, zoals men bijvoorbeeld zeer goed ziet in de gelaatsexpressie van Mijnheer de Notaris, en de kleuren zijn netjes genuanceerd, wat je onder meer ziet in de bewolkte lucht boven Frankrijk en in de niet al te deftige compositie van een karikatuur van Edgar door Toulouse. Desondanks moeten we de score sanctioneren: men had veel beter het originele 1.33:1-formaat gebruikt. Qua geluidstrack worden we getrakteerd op een meer dan voldoende Engelse DTS-HD MA 5.1-track, die waarschijnlijk niet veel beter meer kan klinken dan de Dolby Digital 5.1-track die we op de vorige release aantreften. De surrounds worden slechts beperkt gebruikt, zoals in de scène waarop de katten weg moeten duiken voor een aanstormende trein. Wat de geluidstrack overtuigend goed maakt is de hippe jazzmuziek van de Scatman Brothers die helder en onvervormd klinkt, en tegenover de PAL-speedupversie van de dvd net een klein streepje vóór heeft. Voor de liefhebbers van de Nederlandse soundtrack nog deze opmerking: de enige aanvaardbare Nederlandse dub die ooit gemaakt werd van een Disneyfilm was de originele Aristokatten-versie waarin Louis Neefs de stem van O'Malley vertolkte. Deze is nog te vinden op de 1.33:1-versie van de dvd; sinds de vorige 1.78:1-versie heeft de grote manitoe van Disney beslist dat er in de Nederlandse contreien een nieuwe dub moest worden aangemaakt. Die klinkt veel Noord-Nederlandser (hij is bijna niet te verstaan) en als klap op de vuurpijl hebben ze voor de stem van O'Malley niemand minder gecast dan Neefs' zoon Günther. Dit is niet alleen uiterst beledigend voor de vader (ik zou me in elk geval niet tot zoiets laten verlagen) én rest dan nog de vraag waarom er precies nood was aan een nieuwe dub: If it ain't broke, then don't fix it. Het toont toch nog maar weer eens aan hoe ze bij Disney, ongeacht de kwaliteit die ze in huis hebben, toch vaak de nostalgische gevoelens van hun trouwe, trouwe klanten met het botte kapmes behandelen. Jammer.
EXTRA'S
Al het materiaal van de special edition dvd is hier terug te vinden. Beginnen doen we echter met een gloednieuwe verloren gegane alternatieve openingsscène "The lost open" (9:31), gepresenteerd door één van de Sherman Brothers. Hierin zien we een alternatieve openingsscène waarin de katten het Louvre bezoeken, vervolgens naar het huis van Madame terugkeren. De butler krijgt er te horen dat in eerste instantie hij en de meid (een personage dat niet verder werd gecast) de buit zouden krijgen, waarop Edgar een liefdeslied afsteekt waarin pijnlijk duidelijk is dat het hem alleen over de helft van de erfenis te doen is. De muziekvideo "Oui oui Marie" (1:53) is een soort van zelfkastijding waarbij de één of andere flink onder invloed van drugs verkerende DJ in opdracht van Disney een "moderne versie" mocht maken van het pianonummer uit de film, met wat audiosamples van de kittens ertussen gemixt. We hopen alleen dat na die krappe twee minuen de DJ overleden is aan een fataal hartfalen. Over naar de ernstigere extra's. Voor deze film is er nog een ongebruikt muzieknummer uit de archieven opgesnord, getiteld "She Never Felt Alone" (7:56). De documentaire "The Sherman Brothers: The Aristocrats Of Disney Songs" (4:24) is een stuk korter dan de gelijkaardige featurette op de 1.33:1-uitgave. Daarna krijgen we het fragmentje "The Great Cat Family" (13 min.) uit het Disney Channel-repertoire, waarin Disney de overeenkomsten en de verschillen tussen katten en leeuwen uitlegt aan de hand van een paar animatiefilmpjes. In "Music and More" (11:00) kan je vier liedjes uit de film apart afspelen, wat vrij pointless is. Het Minnie Mouse-kortfilmpje "Bath Day" (6:40) dat niet meer het minste verband heeft met de originele film dan de aanwezigheid van een kat, sluit de disk af.
CONCLUSIE
The Aristocats was waarschijnlijk één van de hoogtepunten van regisseur Wolfgang Reitherman én van de Sherman-broers. The Aristocats is een film die dankzij de digitale verbeteringen door de HD nog steeds overeind blijft. Het verkeerd versneden beeldformaat is echter niet acceptabel, want het benadert nóch het originele aspect ratio, noch het intended aspect ratio. Als u nog ergens de 1.33:1-dvd heeft liggen, zou u kunnen overwegen die bij te houden omwille van het extra bonusmateriaal / het onverknipte beeld / Louis Neefs / all of the above.
Studio:
Disney
Regie:
Wolfgang Reitherman
Met:
Phil Harris, Eva Gabor, Sterling Holloway, Scatman Crothers, Paul Winchell, Lord Tim Hudson, Vito Scotti, Thurl Ravenscroft, Dean Clark, Liz English, Gary Dubin, Nancy Kulp, Pat Buttram, George Lindsey, Monica Evans
Beeldformaat:
1.66:1 HD
Geluid:
Engels DTS-HD MA 5.1
Nederlands DTS 5.1
Duits DTS 5.1
Frans DTS HD HR 5.1
Italiaans DTS 5.1
Turks Dolby Digital 5.1
Ondertitels:
Nederlands, Engels, Duits, Frans, Italiaans, Turks, Engels CC
Extra's:
• Geanimeerde menu's
• Cross-promotionele trailers
• Documentaire "The lost open"
• Muziekvideo "Oui oui Marie"
• Deleted song "She never felt alone"
• Documentaire "The Sherman Brothers: The Aristocrats Of Disney Songs"
• Fragment "The Great Cat Family"
• 4 muziekfragmenten "Music and More"
• Bonusfilmpje "Bath Day"
