FILM
Negentien jaar heeft brooddief Jean Valjean (Liam Neeson) dwangarbeid uitgeoefend - justitie was blijkbaar toen geen lachertje. Tijdens de voorwaardelijke periode voorafgaand aan zijn vrijlating dreigt hij weer het criminele pad op te geraken, maar bisschop Myriel (Peter Vaughan) weet hem te bekeren en geeft hem een startkapitaal om een eerbaar leven te gaan leiden. Negen jaar later is hij opgeklommen tot burgemeester en directeur van een steenkapperij. Als directeur heeft Valjean in een ogenblik van zwakte een arbeidster, Fantine (Uma Thurman) laten ontslaan. Fantine moet gedwongen zien te overleven met inkomsten uit prostitutie om de medicijnen te kunnen betalen voor haar dochtertje Cosette (Mimi Newman). Fantine is echter terminaal ziek, en Valjean, die pas te laat de gevolgen van zijn daad inziet, belooft haar op het sterfbed om voor Cosette te zorgen. Valjeans pad kruist echter opnieuw dat van inspecteur Javert (Geoffrey Rush), die eertijds één van zijn bewakers was. Javert vermoedt wel dat hij onder een voormalige veroordeelde dient, maar hij kan zijn beschuldigingen voorlopig niet hard maken. Valjean moet echter zijn geheime identiteit opgeven wanneer een onschuldige dreigt veroordeeld te worden waarvan men aanneemt dat het Valjean is.

Weer tien jaar later leeft Valjean onder een andere identiteit in Parijs, waar hij een gaarkeuken voor de armen uitbaat. Cosette (Claire Danes) is een volwassen en mooie jonge vrouw geworden, die haar hart verloren heeft aan Marius (Hans Matheson), die in de revolutionaire sfeer die er hangt zichzelf heeft opgeworpen als een leider van het verzet. Voor Valjean is er veel aan gelegen dat Cosette zich niet met de revolutionairen inlaat, en gelijk heeft hij, want weer wordt hij geconfronteerd met Javert, die het tot topman van de Parijse politie heeft geschopt. Javert is zijn prooi nog steeds niet vergeten, en naast het de kop indrukken van de opstand zou hij maar wat graag de oude dief terug de doos indraaien. Wanneer de revolutie uitbreekt, moet Valjean uit zijn schuilplaats komen om de geliefde van zijn dochter te redden, en de jacht is eens te meer geopend...




Neen, dit is niet de geanticipeerde Oscarkandidaat met Hugh Jackman en Russell Crowe. Dat is namelijk een filmbewerking van de overhypete musical van Claude-Michel Schönberg en Alain Boublil. De sociaal geïnspireerde roman van Victor Hugo uit 1862 verdient omwille van de eerder duistere thematiek waarbij op alle bladzijden wel iemand van de miserie crepeert, eerder een sobere dramatische verfilming dan een stel domme liedjes - het is verdomme The Sound Of Music niet. De Deense regisseur Bille August, die onder meer ook Pelle The Conqueror op zijn palmares heeft staan, heeft voor deze film echter bakken kritiek gekregen omdat hij toch wat liberaal is omgesprongen met het bronmateriaal. Enkele belangrijke nevenpersonages worden gewoon weggelaten zoals Eponine, het derde hoekpunt in de driehoeksverhouding met op de andere hoekpunten Marius en Cosette. De derde act van het boek, waarbij we Valjeans mesonges volgen na de revolutie tot op zijn sterfbed, is gewoon kaltgestellt. Het is te begrijpen dat Bille August voor zijn film een andere invalshoek verlangde dan het door de musical platgetreden pad, en een film van aanvaardbare lengte wilde overhouden, maar de kaalslag die hij hier heeft gehouden doet het werk van Hugo geen eer aan. Erger is dat Valjean in deze film niet dadelijk als de zachtmoedige kerel wordt omschreven die hij volgens Victor Hugo behoort te zijn: hij slaat bisschop Myriel in elkaar, en geeft ergens halverwege de film Cosette een kanjer van een oorvijg wanneer ze iets te hard naar de jongens begint te lonken.

Victor Hugo's roman gaat meer over het nature vs. nurtured-aspect, waarbij de auteur zich de vraag stelt of een inherent goede persoon die éénmaal een misstap heeft begaan hiervoor moet blijven boeten voor de rest van zijn dagen, of dat zo iemand door een bekering tot het goede alsnog kan uitgroeien tot een rechtschapen mens. Om dat verschil nog eens in de verf te zetten plaatst Hugo tegenover Valjean het personage Javert, die hoog op de sociale ladder is geklommen, maar onder zijn laagje vernis feitelijk een onbarmhartig beest is. Geoffrey Rush haalt hier qua karakteruitwerking het met de incarnatie van de doortrapte schurk met de vingers in de neus van Liam Neesons eerder fletse vertolking. De productie van de film ging nog onder meer problemen gebukt: de muzikale score zou geleverd worden door Gabriel Yared, maar die trok zich ter elfder ure terug omdat laten we zeggen hij en Bille August niet dadelijk de beste vrienden zijn, en hij werd in laatste instantie vervangen door Basil Pouledoris, die de ondankbare taak kreeg om een score neer te pennen op een recordtijd. Spijtig genoeg is het te merken: de score is hier en daar wat repetitief en blijft niet plakken. Waar de film zich dan weer wel in onderscheidt, is dat de vete tussen Valjean en Javert zeer tastbaar wordt gepresenteerd, en voor enkele zeer memorabele scènes zorgt, niet in het minst de woedeuitbarstingen van Javert telkens wanneer hij merkt dat Valjean hem weer eens te slim af is geweest. De film werd op de uitreiking van de Oscars grotendeels over het hoofd gezien door de moordende concurrentie van Shakespeare In Love, die als kostuumfilm al met alle prijzen ging lopen.




BEELD EN GELUID
Les Misérables is een eerder bescheiden hervertelling van Hugo's roman, die eerder somber en grauw in beeld is gebracht, zonder veel visuele bravoure. De zachte kleuren met klemtonen op grijs en bruin komen echter goed tot hun recht in high definition, en het ontbreekt zeker niet aan detail, ook niet in de donkerste steegjes van Parijs. De presentatie is redelijk grainy, maar het loopt nergens de spuigaten uit. De DTS-HD MA 5.1-track is niet dadelijk overdonderend, maar creëert wel een sobere atmosfeer die goed aansluit bij de hoofdtoon van de film. Pouledoris' score domineert in de spektakelscènes, zoals die waarin het politieleger te paard een lijkkist begeleidt. De surrounds worden uitgemeten gebruikt, zonder overdrijvingen, bijvoorbeeld in de scène waarin de valse Valjean moet voor de rechter verschijnen.

EXTRA'S
De documentaire of wat daarvoor moet doorgaan "A First Look At Les Misérables" die maar liefst drie minuten en zesendertig integrale seconden telt, maakt van de bonussectie van deze disk een onvervalste giller.




CONCLUSIE
De dramatische verfilming van Les Misérables vind ik een stuk beter te pruimen dan de musical, maar we kunnen niet blind zijn voor het feit dat regisseur Augusts visie op Hugo's werk voor discussie vatbaar is. Beeld-en geluidskwaliteit zijn aanvaardbaar, maar voor een film met een dergelijk prestigieus profiel mocht de bonussectie uitgebreider zijn.