FILM
The only way to win the game is not to play.

De Amerikaanse defensie-organisatie NORAD merkt bij een praktijktest dat in geval van een nucleaire oorlog de soldaten die achter de knoppen van de kernraketten zitten, last krijgen van hun geweten, en op het strategische moment niet uit het goede hout gesneden zijn om de rode knop effectief in te drukken. Om dergelijke fatale twijfels voor eens en altijd uit te roeien heeft de defensieorganisatie een computersysteem ontworpen dat met behulp van kunstmatige intelligentie de godganse dag niets anders doet dan strategieën voor een derde wereldoorlog te evalueren, met als enige doel: winnen. De computer heet Joshua, genoemd naar het overleden zoontje van zijn ontwerper, Dr. Stephen Falken (John Wood). Het briljante aan het computersysteem is dat het op zichzelf kan leren: van eenvoudige spelletjes zoals boter-kaas-eieren over backgammon tot ingewikkeldere spellen zoals schaken: Joshua kan het allemaal zonder moeite en veel efficiënter dan de mens.

David Lightman (Matthew Broderick), de risee van de school, is volgens elke gangbare definitie van het woordenboek, wat we een nerd noemen. Hij zit de hele dag achter zijn (primitieve) computer in te breken in andere computersystemen. Dat hij daarbij zijn schoolresultaten verwaarloost is niet zo belangrijk, want één telefoontje naar de schoolcomputer en zijn glorieuze reeks buizen zijn veranderd in cijfers waar menig topstudent jaloers op zou zijn. Zijn vriendinnetje Jennifer (Ally Sheedy) is op de hoogte van zijn hobby, maar zwijgt omdat David ook bij haar een fles voor biologie heeft rechtgetrokken; zijn ouders leven in een gelukzalige toestand van onwetendheid, want zo lang David met goede schoolrapporten naar huis komt, hebben ze niets om over te klagen, wel?




Op zoek naar een nieuwe reeks computerspelletjes die op de markt gaat komen, belt David met zijn autodialer alle telefoonnummers in Sunnyvale, Californië op, en telkens wanneer hij daarbij verbinding maakt met een modem, probeert hij de toegangscodes te kraken. Zo belt hij ook per ongeluk naar Joshua, en hij is gecharmeerd dat de computer naast dammen en schaken ook het spelletje met de veelzeggende naam Global Thermonuclear War aanbiedt. David laat zich verleiden tot een spelletje, maar moet dit voortijdig afbreken omdat zijn vader wil dat hij de vuilnisbakken komt helpen fatsoeneren. Intussen zijn op het hoofdkwartier van NORAD de poppen aan het dansen gegaan, want Davids spelletje heeft de brave lieden daar doen denken dat de Sovjetunie werkelijk bezig was met een massale nucleair aanval op de Verenigde Staten. Even snel als de meldingen op het scherm zijn verschenen, zijn ze ook weer verdwenen, en de Russkies beweren dat ze van niets weten. Alleen: zo heeft Joshua het niet gezien. De computer belt David weer op met het verzoek het spel af te maken. Het duurt dan ook niet lang of de geheime dienst vat David in de kraag. Ze bevelen hem om het spel te stoppen, maar dat is nu net waar Joshua geen zin in heeft. David moet samen met de geheime dienst op zoek naar het onderkomen van Dr. Falken, die zich heeft teruggetrokken uit de maatschappij en leeft als een kluizenaar terwijl iedereen denkt dat hij dood is. Falken is er niet happig op om terug te keren naar zijn vorige werkgever, en had zich verzoend met het feit dat het maar een kwestie van tijd was vooraleer Joshua de derde wereldoorlog zou doen uitbreken. David kan echter Falken overreden om samen met hem een poging te ondernemen om Joshua te doen stoppen.

Het is zeer gemakkelijk om zich vrolijk te maken over de resem feitelijke fouten die War Games ontsiert. De computersystemen lijken in dat pre-internettijdperk op dinosaurusfossielen, en het idee dat een middelbare schoolstudent even tussen de soep en de patatten het flink beveiligde systeem van de Amerikaanse defensie kan kraken met één simpel en voor de hand liggend paswoord, is te belachelijk voor woorden. In de dertig jaar die deze film al oud is, is tevens gebleken dat de "geavanceerde" artificiële intelligentie waarvan Joshua zich bedient pure sciencefiction is en wellicht zal blijven. Onder de naieve sfeer waarin begin jaren 80 de eerste zelfverklaarde computerhackers baadden, gaat echter een fundamentele vraag schuil die niet zomaar eenvoudig als spieleretje weg te wuiven is: kan men voor kritische beslissingen over leven en dood de beslissing overlaten aan een computer? War Games mag dan zich volledig tijdens de Koude Oorlog afspelen, in een tijdperk waarin de machtigste natie ter wereld de mond vol heeft over de oorlog tegen het terrorisme heeft een dergelijk dilemma nog niets aan actualiteitswaarde ingeboet.




De duidelijk paficistische boodschap waarmee de film eindigt en mijn bespreking begon, lijkt een beetje op de laatste slogan van de Bond Zonder Naam, maar we mogen toch niet uit het oog verliezen dat de film in volle koude oorlog werd gerealiseerd, met voor een considerabel deel van de bevolking Hiroshima en Nagasaki en de Cubacrisis nog vers in het geheugen. Matthew Broderick en Ally Sheedy zijn twee brat pack-acteurs die bij het maken van de film nog aan het begin van hun carrière stonden. Ondanks hun jeugdige leeftijd spelen ze met genoeg pathos om hun vrij ernstige rollen enigszins geloofwaardig te maken.

BEELD EN GELUID
War Games is in de Benelux niet uitgebracht op Blu-ray. We grijpen daarom de kans om de Amerikaanse versie te bespreken met beide handen aan; de release is regiovrij en bevat Nederlandse ondertiteling; wat wil een mens nog meer? De transfer vertoont weinig gebreken: de ondergesatureerde kleuren en het lage contrast horen bij de originele filmprint; vooral in de scènes waarin computergraphics en fonts te zien zijn, valt de primitieve manier van het op film zetten genadeloos door de mand. Uiteraard is één en ander sterk gekleurd door de manier waarop we tegenwoordige tegen computeranimatie aankijken, en mogen we niet vergeten dat deze film uit 1983 dateert, nog lang vooraleer er sprake was van zelfs nog maar VGA. Ook is er een ruime hoeveelheid grain aanwezig, maar we verkiezen toch dit boven een gepolijste aanpak waarbij alle oneffenheden via digitale ruisonderdrukking worden weggevlakt. Kortom: deze weergave van War Games sluit zo nauw mogelijk aan bij het origineel, en eigenlijk moeten we daar blij voor zijn. Ook op het vlak van geluid doet men een beetje aan overkill: de DTS-HD MA 5.1-track is veruit superieur aan het originele stereospoor waarmee de film geschoten was, maar wat er precies de meerwaarde van is, is niet altijd even duidelijk. De originele geluidstrack was overigens ooit genomineerd voor een Oscar, dus er was essentieel al niets mis mee. Vooral in bijvoorbeeld de openingsscène waarin de kernraketten in de silo op het punt staan gelanceerd te worden, wordt de intensiteit wat kunstmatig opgepept. Ten opzichte van de dvd is de grootste verbetering dat de electronische soundtrack van Arthur B. Rubinstein een stuk zuiverder klinkt.

EXTRA'S
De enige versie die hier ooit is verschenen op dvd was redelijk kaal. In de Verenigde Staten is er ooit een 25th Anniversary Edition verschenen, en het gros van het bonusmateriaal daarvan is overgenomen op deze release. De disk bevat geen menu en gaat onmiddellijk in speelmodus, waarna je enkel via een pop-up de instellingen kan veranderen, net als bij The Terminator het geval was. De disk bevat een zeer goede audiocommentaartrack ingesproken door regisseur John Badham samen met scenaristenduo Walter Parkes en Lawrence Lasker. Gegeven dat de track ettelijke jaren na het schieten van de film is opgenomen, is het verbazend dat de deelnemers zich de film nog herinneren alsof het gisteren was. De verhouding informatie/tijd is hoog, en zowel het maken van de film als de filosofie achter de film worden uitvoerig toegelicht. Loading War Games (45:04) is een uitstekende en vooral eerlijke documentaire die de extreem zware omstandigheden toelicht waaronder de film het levenslicht zag: de originele regisseur, Martin Brest, was aan de deur gesmeten, en Badham eiste bij het overnemen van het project dat tenminste de originele scenaristen terug aan boord werden gehesen. Ook Matthew Broderick en Ally Sheedy komen na al die jaren weer eens aan het woord. Attack Of The Hackers (13:32) schetst het tijdsbeeld van de eerste generatie die zichzelf als hackers bestempelde. In Inside NORAD: Cold War Fortress (10:50) krijgen we een rondleiding in het controlecentrum van Cheyenne Mountain, dat model stond voor het militaire centrum in de film. Tic Tac Toe: A True Story (4:29) is dan weer een luchtig stukje waarin de geschiedenis van het boter-kaas-eierenspelletje wordt onder de loep genomen. Tot slot krijgen we nog de trailer (2:20) van de film. Voorwaar voor een archieffilm een mooie selectie bonusmateriaal.

CONCLUSIE
War Games is in elk geval een opmerkelijke film met een boodschap, ondanks de gedateerde setting. Wie jong is geweest in de jaren '80 zal ongetwijfeld de tijdsgeest herkennen. De Amerikaanse Blu-ray is een waardige release die de originele weergave van de film in waarde laat.