Love And Death maakt deel uit van de Woody Allen Collection, een box-set die alle 19 speelfilms van de cineast bundelt uit de periode 1971-1991 en daar nog het latere Melinda and Melinda (2004) aan toevoegt. De overige films in de collectie zijn: Bananas, Everything You Always Wanted To Know About Sex (But Were Afraid To Ask), Sleeper, Annie Hall, Interiors, Manhattan, Stardust Memories, A Midsummer Night's Sex Comedy, Zelig, Broadway Danny Rose, The Purple Rose Of Cairo, Hannah And Her Sisters, Radio Days, September, Another Woman, Crimes And Misdemeanors, Alice en Shadows And Fog.

FILM
Bijna had ik de hoop opgegeven om nog een pareltje terug te vinden in de eerste vijf films van Woody Allen als regisseur. Maar zie: vijfde keer is blijkbaar goede keer want Love and Death nestelt zich comfortabel tussen het betere werk van de cineast. De prent parodieert op hoogst amusante wijze de grote Russische literaire meesterwerken van de 19de eeuw, waarbij Allen voor de plot vooral leentjebuur speelt bij Tolstoy en voor de filosofische beslommeringen bij Dostoyevsky. Love and Death valt echter vooral op in het vroege oeuvre van Allen als de eerste film waarvan de plot en de gags naadloos in elkaar overlopen waardoor de prent een aangename continuïteit bevat die in eerder werk van de filmmaker nog afwezig was. Dit is niet langer 'Woody Allen de komiek' die op zo kort mogelijk tijd zoveel mogelijk lachsalvo's wil genereren, maar 'Woody Allen de verteller' die een thematische kapstok gebruikt om meer ruimte te geven aan karakterontwikkeling en setting.

Die setting is het Rusland van de vroege negentiende eeuw, waar de timide en schriele Boris moeite heeft zich staande te houden tussen zijn extraverte familieleden en dorpsgenoten. Hij heeft al jaren een boontje voor zijn verre nicht Sonja, maar als zij hem voor de zoveelste keer negeert, trekt hij naar het front om de napoleontische legers te bevechten. Een groot soldaat is Boris niet maar door een gelukkig toeval verwerft hij voldoende faam als generaalsdoder voor een glorieuze thuiskomst. Na een duel wint hij zelfs de hand van een geschokte Sonja, die in de loop der jaren zowaar gewend geraakt aan haar nieuwe echtgenoot. Als Napoleon enkele jaren later zijn tweede offensief tegen de Russen start, trekt het tweetal dan ook samen door Europa in een poging de keizer eigenhandig de genadesteek te geven.

De plot is voor Allen echter slechts een excuus om te spelen met de conventies van de epische Russische roman. Een pompeuze vertelstem domineert bijvoorbeeld lange stukken van de film en de uitweidingen over de nevenpersonages zijn bijwijlen hilarisch. Naast een aantal pure slapstickmomenten die niet zouden misstaan in een Marx Brothers-film (met name de kruiselingse voorstelling van Boris, Sonja en Napoleon blijft hangen) bevat de prent ook tal van scènes die de plot niet vooruit helpen, maar die vooral de psychologische onderbouw van het verhaal ridiculiseren. Denk daarbij aan oeverloze discussies waarin via redenaarskunst wordt bewezen dat liefhebben lijden is, net zoals gelukkig zijn, niet liefhebben en niet lijden. Voor het eerst in zijn filmische carrière benut Allen hier zijn intellectuele fetisjen ten volle en het genot dat hij daarbij heeft, straalt af op het eindproduct.

Bovendien heeft hij voor Love and Death een prima cast verzameld, die de illusie van een écht Russisch epos (altijd nodig voor een geslaagde parodie) probleemloos evoceert. Allen zelf is bijvoorbeeld in uitstekende vorm als Boris, een personage dat dichter de neuroot benadeert die we van de acteur verwachten dan eender welke andere rol tot op dit moment in zijn carrière. Hij is voldoende onnozel om grappig te zijn, doch voldoende diepzinnig om geloofwaardig te zijn. Ook Diane Keaton geeft het beste van zichzelf als Sonja. Vooral de momenten waarop ze zich geschokt moet tonen of op pompeuze wijze een zware, pseudo-filosofische redenering declameert, zijn goud waard. De rest van de cast acteert in de periferie van deze twee zwaargewichten, maar alleen al qua look zijn de acteurs ideaal gekozen om Rusland anno 1810 gestalte te geven.

Niet alles is perfect in Love and Death. Voor iedere knap in beeld gebrachte veldslag is er wel een knullige scène die wat minder goed is uitgewerkt. Voor elke spitante oneliner is er een visuele grap die net niet zo goed is als die had kunnen zijn. Met name op het tempo van de film heeft dat soms een negatieve invloed. Maar feitelijk is dat slechts muggenziften. Van de keuze om muziek van Sergei Prokofiev te gebruiken tot de vele knipoogjes naar Russische literatuur (in één scène haspelen twee acteurs zowat alle boektitels van Dostoyevsky af in geloofwaardige dialogen) is Love and Death een film die zowel de liefhebber van 'Allen de komiek' als 'Allen de verteller' kan bekoren. Je zou Love and Death daarom zonder overdrijven dé sleutelfilm van zijn carrière kunnen noemen.

BEELD EN GELUID
Love and Death krijgt geen overweldigende transfer, maar oogt niettemin zeer degelijk op dvd. De kleurenweergave is de grootste indicator dat de prent bijna 40 jaar oud is, maar de scherpte en het contrast scoren beter dan je zou verwachten. Grain is geregeld aanwezig, maar dat draagt bij tot de charme van de film. De soundtrack is naar goede Woody Allen-gewoonte een monospoor maar onder meer dankzij de heerlijke muziek van Prokofiev krijgt deze track meer diepgang dan normaal.

EXTRA'S
De enige extra is een trailer voor de film.

CONCLUSIE
Love and Death is met voorsprong de beste film uit Woody Allens 'vroege, grappige' periode: een heerlijke pastiche op de Russische literatuur die bulkt van de goede oneliners en waarin een uitstekende cast wordt opvoerd. Sommige sequenties zijn wat gedateerd, maar de balans is zonder meer positief. Beeld en geluid halen een degelijk niveau. De bonussectie bevat louter een trailer.