JUNGLE BOOK, THE (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2013-11-07
FILM
Vondeling Mowgli (Bruce Reitherman) wordt bij gebrek aan alternatieven - de vondelingenschuif was nog niet uitgevonden - opgevoed door een roedel wolven in de jungle van India. Wanneer hij volwassen wordt, heeft tijger Shere Khan (George Sanders), die geen mensen in zijn gebied duldt, gezworen de jongen een kopje kleiner te maken. Zijn waakzame beschermer, panter Bagheera (Sebastian Cabot), ziet geen ander alternatief meer dan Mowgli terug te brengen naar waar hij thuishoort: bij de mensen. Mowgli ziet de dingen enigszins anders en doet alle moeite om in de jungle te blijven. Zijn gedrag wordt nog wat aangemoedigd door lapzwans Baloo de beer (Phil Harris), maar hij ondervindt de gevaren van de jungle al snel aan den lijve: de hypnotiserende slang Kaa (Sterling Holloway) ziet hem als 'n lekker hapje, de apen van King Louie (Louis Prima) willen van hem het geheim van het vuur weten en Shere Khan zit hem danig dicht op de hielen.
The Jungle Book was de laatste animatiefilm waarvoor Walt Disney nog zelf de productie deed, voor hij in 1966 overleed. Het uiteindelijke resultaat op het grote witte doek in 1967 heeft de man niet meer mogen aanschouwen. Velen beschouwen dit, mede omdat het het laatste echte wapenfeit van Walt was, als één van de hoogtepunten van het oeuvre van de legendarische filmmaker, maar het scenario is er eentje met horten en stoten waarin eigenlijk slechts één gebeurtenis, de tocht van Mowgli naar het mensendorp, voortdurend wordt onderbroken door niet allemaal even ter zake doende onverwachte ontmoetingen en een blijkbaar schier oneindige kroegentocht die Mowgli en Baloo ondernemen. Oorspronkelijk zou Bill Peet zich alleen over het scenario ontfermd hebben, maar artistieke meningsverschillen deden hem de deur achter zich dichtslaan en The Jungle Book ging terug naar de ontwerptafel, ditmaal met een team scenaristen aan de teugels. Aan de rijkdom van Rudyard Kiplings boek wordt wat afbreuk gedaan door het verhaaltje te intens te larderen met hippe muziek - of wat hip was op het einde van de jaren '60; de gieren zijn bijvoorbeeld met hun kapsel duidelijk een parodie op de Beatles. Wie het dus niet begrepen heeft op personages die om de haverklap in liedjes uitbarsten, zal zich aan deze prent zeker ergeren, want de toch wel overgeforceerde muzikale nummers zetten bij momenten een serieuze rem op het verhaal: nadat King Louie te horen krijgt dat Mowgli geen moer over het geheim van het vuur weet, blijft hij nog minstens drie minuten lang doorzingen. Laat ons wel wezen, de meeste lyrics van The Jungle Book ontbeert het pijnlijk aan taalkundige spitsvondigheden die we in andere films wel terugvinden en er wordt op los gescat bij gebrek aan een serieus rijmwoordenboek. Echt goede vondsten zitten er niet in en er is nauwelijks sprake van een slapstick-gehalte, misschien uitgezonderd de scène waarin King Louie Mowgli eerst op één en dan op twee bananen trakteert. Toch is de animatie van The Jungle Book echt wel mooi en rijk, met veel aandacht voor achtergronden en personages, alhoewel er duidelijk ook kantjes worden afgelopen om de kosten te drukken, want The Jungle Book ontstond, om het nog voorzichtig uit te drukken, niet onder het meest gunstige financiële gesternte. Scènes zoals die waarin Kaa zich opvouwt als een harmonica en de olifanten die elkaar tegen de kont lopen, worden schaamteloos twee keer gebruikt - zij het af en toe in spiegelbeeld. Maar de film is uiteraard met middelen van 1967 gemaakt en dus ziet de jungle in bijvoorbeeld Tarzan er een stuk indrukwekkender uit en dan is het ambachtelijke aan deze film toch ook charmerend genoeg. Ook wordt Shere Khan niet volledig als de slechterik naar voren geschoven - al bij al beperkt zijn optreden zich tot een vijftal minuten - wat jammer is, want zijn door en door slecht karakter, ingegeven door reële angst voor het feit dat de mensen uiteindelijk superieur zijn aan zijn gezag, biedt mogelijkheden. De personages zijn nochtans niet zo innemend als bijvoorbeeld een Cruella De Vil in 101 Dalmatians; het spirituele kantje van Shere Khan uit het boek is grotendeels verdwenen ten voordele van een bordkartonnen schurk, en meer dan de nobele wilde uit het boek van Kipling is Mowgli in de film een vervelend ongehoorzaam ettertje waar je niet veel sympathie voor kan opbrengen. Positief is de manier waarop Sterling Holloway de compleet abjecte Kaa ten tonele voert, een archetype dat Reitherman later nog eens zou hergebruiken in Robin Hood, maar ook hier weer is de wijze python die in Kiplings werk oorspronkelijk niet als antagonist maar als protagonist wordt opgevoerd, een verkleuterde en overgesimplificeerde versie. De commentaar als zou Louis Prima als King Louie zijn rol invult als een raciaal stereotype is weer zo'n dooddoener van hetzelfde soort mierenneukers dat Kuifje In Afrika of Zwarte Piet voor de rechtbank wil laten verbieden wegens racisme. The Jungle Book is kids stuff waar je niet veel tegen in kan brengen, maar waarvan je ook niet echt kan volhouden dat die een meerwaarde voor volwassenen heeft.
BEELD EN GELUID
De hogedefinitierestauratie van The Jungle Book is geslaagd te noemen. De kleuren zien er een stuk frisser uit dan op dvd en het contrast is merkelijk verbeterd. Wel moet u het nog steeds stellen met een print die teruggebracht is van het 1.37:1-Academyformaat naar 1.75:1, het formaat dat eertijds in de bioscoop werd gebruikt, terwijl er in 2002 nog een eerste versie van Warner op de markt kwam met de full frame-versie. Net zoals bij Robin Hood is het geen uitgemaakte zaak wat nu de bedoelde aspect ratio van de film was. The Jungle Book ziet er bij momenten nog zeer ambachtelijk uit, vooral in scènes zoals die waarin de olifanten rondparaderen: de afgewerkte versie heeft nog steeds iets weg van een potloodcroquis. Deze imperfecties maken meteen de charme van de film uit, en het is verheugend om te zien dat men niet te veel moeite heeft gedaan om deze ongepast weg te filteren. Echte fouten bevat de beeldband niet. De DTS-HD MA 7.1-track is sfeervol en amusant, maar af en toe lekt er wat bas naar de stemmen en de instrumenten van de muziek: zo klinkt het slagwerk in het openingsnummer relatief hard door, en ook de door Louis Prima gezongen stukken neigen iets te veel naar de lage tonen. Toch is dit een goeie mix, alhoewel men voor de completisten ook de originele monotrack had moeten bijvoegen op iets wat Disney zelf een Diamond Edition noemt.
EXTRA'S
Tegenwoordig is het recept bij Disney om al het bonusmateriaal van de dvd-uitgave te recycleren, met eventuele weglating van spelletjes en statische galerijen, die blijkbaar iets moeilijker te encoderen zijn op een Blu-ray (een andere verklaring heb ik niet). The Jungle Book is geen uitzondering op die regel. De film kan worden opgestart met een korte en eigenlijk nietszeggende inleiding door componist Richard Sherman (0:30). Voor de audiocommentaartrack werden componist Richard Sherman, voormalig kindacteur Bruce Reitherman - zoon van de regisseur - en animator Andres Deja voor de microfoon gehaald. Waar Reithermans bijdrage zich beperkt tot het ophalen van anekdotes en Deja de film meer vanuit een professioneel oogpunt bekijkt, is Shermans bijdrage de meest waardevolle. Er worden ook audiofragmenten tussengevoegd met bijdragen van oudere Disney-medewerkers zoals Ollie Johnston. Waarschijnlijk om de verkoopscijfers aan te zwengelen bevat ook elke Blu-ray nieuw materiaal. De eerste nieuwe featurette lijkt overigens al dadelijk nergens op: "I wanna be like you: Hanging out at Disney's animal kingdom" (18:25) is een schaamteloze plug voor een attractie "Animal Kingdom" in een Disneypark, waarbij twee tieners ei zo na een orgasme krijgen wanneer ze een rondleiding achter de schermen krijgen. Intrinsieke waarde: nul komma niks. Veel beter is het alternatief einde (8:46) waarvan nog maar pas een script is ontdekt. Een animator van Disney heeft dit einde op storyboard gezet. In het alternatieve einde wordt Mowgli aanvankelijk niet zo vriendelijk ontvangen in het dorp, totdat blijkt dat zijn ouders, die hem zijn verloren bij een schipbreuk, hem herkennen. Mowgli keert echter terug naar de jungle om af te rekenen met Shere Khan. Het einde zou alleszins de verhaallijn ten goede zijn gekomen, want er zit een vorm van afsluiting in die de film nu niet heeft. En de klepper van deze disk is de documentaire "Growing up with nine old men" (41:08) waarin Ted Thomas, de zoon van animator Frank Thomas, probeert om de kinderen van de negen klassieke animatoren bij elkaar te krijgen om herinneringen aan hun respectievelijke vaders op de halen. Hij vindt er uiteindelijk zeven (twee van de animatoren waren kinderloos). Deze featurette stond op onder meer de Amerikaanse Blu-ray van Peter Pan, maar is niet opgenomen op de Blu-ray uit de Benelux. Door de documentaire te verschuiven naar deze versie is dat onrecht hierbij rechtgezet. Bravo Disney!
Het overige bonusmateriaal is weer een herneming van het materiaal op de dvd. In de documentaire "The Bare Necessities: The Making of The Jungle Book" (46:27) zien we onder meer hoe Bill Peet na de striemende kritieken op The Sword In The Stone gedefenestreerd werd. Interviews met scenaristen, componisten en de hedendaagse generatie Disney-regisseurs zoals Brad Bird, wisselen elkaar af en bieden een mooie kijk achter de schermen. Hoe Peets versie er zou hebben uitgezien kunnen we ongeveer afleiden uit de kortere documentaire "Disney's Kipling: Walt's Magical Touch on a Literary Classic" (15:01) die toch verhaalsgewijs wat beter scheen samen te hangen, onder meer met een beter uitgewerkt thema over Mowgli's kennis van het vuur. Brad Bird was op het moment van uitbrengen van The Jungle Book 11 en zijn kijk op de film, samen met die van enkele animatoren en filmhistoricus Jone Canemaker, wordt getoond in The Lure Of The Jungle Book (9:28). Wat er van Bruce Reitherman is geworden zien we in Mowgli's Return To The Wild (5:09); het antwoord op deze vraag is overigens "een natuurfilmregisseur". Van key animators Frank Thomas en Ollie Johnston bestaan er nog een paar korte interviewfragmenten die in Frank & Ollie: Frank Thomas & Ollie Johnston discuss character animation" (3:46) aan elkaar worden geplakt terwijl ze het over de animatie van Mowgli en Baloo hebben. Voor elke diamond edition wordt er weer eens een verwijderde scène: "The lost character: Rocky the Rhino" (6:36) opgegraven die meestal het niveau van het storyboard niet overstegen is. Ditmaal wordt er een extra personage, een neushoorn, geïntroduceerd, die uit de film werd geschrapt omdat Walt twee narratieve comic relief-scènes na elkaar - de neushoorn en de gieren - niet zag zitten. In de documentaire "DisneyPedia: Junglemania!" (14:21) zien we wat natuurdocumentairebeelden van echte beren en olifanten, speciaal voor de kindjes die nooit van achter de tv komen om zeg maar de dierentuin eens te bezoeken. U kan de disk en dan meer bepaald de liedjes ook beluisteren in karaokeversie. De muzieknummers van de film waren overigens oorspronkelijk van de hand van ene Terry Gilkyson, wiens bijdragen ter elfder ure werden geschrapt ten voordele van de Sherman Brothers; enkel The Bare Necessities is van de originele score overgebleven; hoe de andere liedjes klonken, kan u horen in een aparte bijdrage met 7 verwijderde songs (20:43), maar de technische kwaliteit hiervan is, om het in het Engels te zeggen, as is. Even klassiek op de diamond editions is dat één of ander modern groepje van hoogst irritante tienersterretjes één van de originele muzieknummers mag komen vermassacreren. Die twijfelachtige eer is ditmaal weggelegd voor de Jonas Brothers "I wanna be like you" (2:51). En kent u een Disney-disk zonder cross-promotionele trailers? Wij ook niet.
CONCLUSIE
The Jungle Book behoort zeker niet tot de top van de Disneyfilms, daarvoor is de productie veel te geplaagd geweest door artistieke en financiële beslommeringen; het restmateriaal toont overduidelijk dat er méér had ingezeten. Toch een dikke proficiat voor de manier waarop Disney deze film uitvoerig documenteert. En toch eigenlijk weer een onmisbare schijf.
Studio:
Disney
Regie:
Wolfgang Reitherman
Met:
Phil Harris, Sebastian Cabot, Louis Prima, George Sanders, Sterling Holloway, J. Pat O'Malley, Bruce Reitherman, Verna Felton, Clint Howard, Chad Stuart, Lord Tim Hudson, John Abbott, Ben Wright, Darleen Carr
Beeldformaat:
1.75:1 HD
Geluid:
Engels DTS-HD MA 7.1
Frans DTS-HD HR 7.1
Nederlands Dolby Digital 5.1
Ondertitels:
Nederlands, Engels, Engels CC
Extra's:
• Geanimeerde menu's
• Audiocommentaartrack
• Inleiding door componist Richard Sherman
• Documentaire "I wanna be like you: Hanging out at Disney's animal kingdom"
• Alternatief einde
• Documentaire "Growing up with nine old men"
• Documentaire "The Bare Necessities: The Making of The Jungle Book"
• Documentaire "Disney's Kipling: Walt's Magical Touch on a Literary Classic"
• Documentaire "The Lure of The Jungle Book"
• Documentaire "Mowgli's Return to the Wild"
• Archiefclip "Frank & Ollie: Frank Thomas & Ollie Johnston discuss character animation"
• Verwijderde scène "The lost character: Rocky the Rhino"
• Documentaire "DisneyPedia: Junglemania!"
• Karaokeversie
• 7 verwijderde songs
• Videoclip Jonas Brothers "I wanna be like you"
• Cross-promotionele trailers
