Regie: Alexandr Buravskiy
Met: Mira Sorvino, Armin Mueller-Stahl, Olga Sutulova, Gabriel Byrne, Mikhail Efremov, Aleksandr Abdulov, Vladimir Ilin, Alyona Stebunova
Kate wil uiteraard zo gauw mogelijk terug naar Moskou, maar dat blijkt niet zo eenvoudig te zijn, want ondertussen heeft men de Britse ambassade medegedeeld dat ze overleden is en de Russische ambtenaar van dienst is niet bereid om z’n fout (hij had haar lichaam zgn. geïdentificeerd) toe te geven. Als Nina de indruk krijgt dat de kerel haar berschermelinge graag zelf dood zou schieten, brengt ze haar in veiligheid bij haar bovenburen, een operazangeres en haar dienstmeisje. In Londen schrijft Parker ondertussen een stukje over z’n onfortuinlijke collega in de krant waarin hij vertelt dat Kate in Rusland werd geboren, waarop de Russen in hun archief duiken en haar identificeren als de dochter van een lid van de Witte Garde, een gezelschap dat in de jaren 20 nog tegen de communisten heeft gevochten. Als dochter van een staatsvijandig individu wordt Kate Davis er uiteraard van verdacht een spion van een buitenlandse grootmacht te zijn. De jacht is geopend…
In tegenstelling tot wat de titel laat uitschijnen is Leningrad geen echte oorlogsfilm (al wordt er wel af en toe oorlogsgeweld getoond) en is de jacht op de Britse journaliste niet meer dan een foefje om extra spanning in de productie te injecteren, want de meeste aandacht gaat uiteindelijk naar de penibele levensomstandigheden van de bevolking – in het begin van de oorlog op 3 miljoen zielen geschat – en naar de dagelijkse strijd van Kate Davis om samen met de beide kinderen van haar overleden hospita de oorlogsgruwelen te overleven. Die aanpak zal u niet verbazen als u weet dat Leningrad geen Amerikaanse, Britse of Duitse, maar een Russische productie is en dat regisseur Aleksandr Buravskiy niet voor de zoveelste keer het bekende verhaal wil vertellen, maar een thema aansnijdt dat de Russen even dicht of misschien wel dichter aan het hart ligt, nl. de hoge tol aan mensenlevens die het conflict – en bij uitbreiding de Tweede Wereldoorlog - heeft gekost, want geen enkel land heeft onder de naziterreur geleden zoals Rusland, waar naar schatting ruim 26 miljoen mensen (waarvan de helft Russische burgers) omkwamen.
Een dergelijk film staat of valt met de kwaliteit van het production design en op dat vlak zijn geen risico’s genomen, want de oorlogsscènes zijn tot de nok gevuld met tanks en bommenwerpers en het slagveld in de buitenwijken van Leningrad is zeer geloofwaardig gereconstrueerd, wat overigens evenzeer geldt voor de chaos in de binnenstad en de schade die wordt aangericht aan gebouwen en infrastructuur. Vaste en handheldcamera’s worden ingezet om rustige momenten (in het appartement) te laten contrasteren met heftige scènes tijdens het bombardement op de stad en tijdens de gevechten op het slagveld. In de montage wordt dat effect nog versterkt door een iets tragere en vervolgens snelle opeenvolging van beeldfragmenten, waardoor Leningrad visueel veel afwisseling biedt en de kijker nauwelijks de kans krijgt om zich te vervelen.
Regisseur Buravskiy schreef zelf het scenario voor de film, waarbij hij zich heeft gebaseerd op feitenmateriaal omtrent de Duitse belegering van Leningrad. Het personage Kate Davis is fictief, maar als dramatische leidraad is de verhaallijn geloofwaardig en aangrijpend, waarbij Kate’s handelen altijd wordt ingegeven door een diepmenselijke betrokkenheid bij het lot van de mensen in haar omgeving. De bij ons nauwelijks bekende Amerikaanse actrice Mira Sorvino (House M.D. – Seizoen 5) neemt de rol van Kate Davis voor haar rekening, want in Lenigrad laat regisseur Buravskiy z’n personages hun eigen taal spreken, waarbij z’n vrouwelijke hoofdrol het geluk heeft dat haar redster Nina Tsvetkova na haar universiteitsopleiding Engels heeft gestudeerd en die kennis heeft doorgegeven aan de kinderen van haar buurvrouw, waardoor er op het schuiladres geen Russisch maar Engels kan worden gesproken. Met het oog op een internationale release is dat uiteraard een opsteker. Sorvino brengt het er trouwens goed vanaf, want haar personage Kate Davis is een sterke en geloofwaardige jonge vrouw, en de actrice weet precies hoever ze kan gaan in de scènes met de kinderen om goedkoop sentiment te vermijden.
De van oorsprong Ierse acteur Gabriel Byrne (The Bridge of San Luis Rey, 2004; Vikings, 2013) ziet u in de rol van de Amerikaanse journalist Parker, Kate’s college die duidelijk meer wil zijn dan dat, in een klein rolletje dat nauwelijks ruimte laat om te schitteren. Daar heeft de Duitser Armin Mueller-Stahl veel minder last van, want ook al treedt hij aan in een kleine rol als de Duitse generaal Von Leeb, hij is bekend genoeg om uw aandacht te trekken. Bovendien slaagt Mueller-Stahl er altijd in om van een kleine rol een parel te maken. Zijn personage Von Leeb is uiteraard gebonden aan de eed van trouw aan de Führer en dus stuurt hij z’n neefje op een dodelijke missie boven Leningrad, maar op z’n gezicht is de twijfel te lezen en als z’n neefje hem verwijt dat er sprake is van volkerenmoord, haalt Von Leeb zwaar uit, maar je weet dat hij vanbinnen de zoon van z’n zus gelijk geeft en zelf een beetje bloedt. Uit de niet-Russische cast vermelden we nog Helen Lindsay (Foyle’s War, 2004) in de allerlaatste rol uit haar carrière, als een klagende operettezangers die er alles aan doet om uit Leningrad weg te geraken vooral de val dichtklapt.