FILM
Bankier Andy Dufresne (Tim Robbins) wordt in 1949 veroordeeld tot tweemaal levenslang op verdenking van dubbele moord op zijn vrouw en haar minnaar, ondanks het feit dat hij zijn onschuld staande houdt. Hij is gedoemd om de rest van zijn dagen te slijten in de zwaarbewaakte Shawshank-gevangenis, waar schuld of onschuld van geen tel is. De gevangenisdirec­teur, Norton (Bob Gunton) is een ziekelijk religieus man, die gelooft dat de enige weg naar verlossing te vinden is in de bijbel. Andy's eerste weken in de gevangenis zijn een hel, onder meer omdat een gewelddadi­ge bende, de Zusters, regelma­tig seksuele 'diensten' van hem verlangt. Gelukkig is er ook nog Ellis Boyd Redding (Morgan Freeman), Red voor de vrienden. Red is een handige jongen die zowat aan alles van buiten de gevangenismuren kan geraken, uiteraard tegen de nodige betaling. Je moet natuurlijk iets doen om te tijd te doden, want alle pleidooien van Red voor vervroegde invrijheidsstelling belanden zonder uitzondering in de prullenmand.




Wanneer Andy, Red en enkele vrienden als klusje een dak moeten teren, hoort hij hoe de hoofdbewaker, kapitein Hadley (Clancy Brown), erover klaagt dat hij een recente erfenis door zijn vingers ziet glippen ten voordele van de fiscus. Omdat hij per slot van rekening ex-bankdirecteur is, en de knepen van het vak kent, stelt hij de oorspronkelijk argwanende hoofdbewaker een financiele constructie voor zodat hij toch nog zijn geld kan behouden, en vraagt in ruil... enkele biertjes voor hemzelf en zijn vrienden. Hadley kan zijn oren niet geloven, maar gaat toch op het voorstel in, waardoor Andy aan respect en vertrouwen wint bij zijn medegevangenen. Wanneer Andy voor de zoveelste keer misbruikt wordt door de Zusters, slaat een dankbare Hadley hun leider zonder veel blikken of blozen kreupel.

Tot zijn grote verbazing wordt Andy de daaropvolgende maanden door tal van cipiers benaderd, die allemaal financieel advies komen vragen. Zelfs de directeur erkent Andy's talent, en laat hem een deel van de boekhouding van de gevangenis doen; het geld dat verdiend wordt met een door Norton uitgedokterd rehabilitatieproject, waarbij gevange­nen buiten de muren van Shawshank als arbeidskracht (jawel, flink onder de prijs) worden ingezet, wordt door Andy beheerd, maar op verzoek van Norton gebeurt dit allemaal zonder medeweten van de fiscus. Voor hemzelf en zijn vrienden probeert Andy dagelijks het onmenselijke gevange­nisregime te verlichten. Zo zet hij na lang aandringen een complete mediatheek op poten, met alles erop en eraan, en helpt hij ook zijn medegevangenen met het behalen van een diploma via schriftelijk onderwijs.




Enkele jaren later arriveert Tommy Williams (Gil Bellows) in Shawshank, een jonge kruimeldief met een haarcoupe zoals Elvis en het verstand van Eddy Wally. Hij klopt bij Andy aan om ook zijn diploma te behalen, en wanneer ze met elkaar vertrouwd geraken, vertelt Tommy dat hij ooit in de cel heeft gezeten met de echte moordenaar van Andy's vrouw, die daar nooit voor gepakt is geweest. Andy stapt met Tommy's getuigenis naar de directeur, maar die laat Tommy op gewetenloze wijze vermoorden door een van zijn bewakers. Als Andy immers zou vrijkomen, zou zijn zwarte boekhouding aan het daglicht komen, zelfs wanneer Andy hem strikte geheimhouding belooft. Om hem moreel te breken, laat Norton Andy enkele maanden (!) in de isoleercel gooien. Bij zijn terugkeer bij zijn medegevangenen lijkt Andy's wil totaal gebroken. Red vreest dat hij domme dingen gaat doen... Maar zelfs binnen gevangenismuren gaat hoop vaak een eigen leven leiden, en is er toch nog altijd een klein beetje gerechtigheid te bespeuren.




Films krijgen hun legendarische reputatie niet opgespeld tijdens hun reguliere doortocht door de bioscopen, maar slechts achteraf, meestal na een goeie campagne van mondelinge reclame, valt hen toch het succes te beurt die ze feitelijk verdienen. The Shawshank Redemption  is het prototype van zo'n film; brak de film aanvankelijk geen potten, is die intussen doorgegroeid tot wat één van de beste films aller tijden wordt beschouwd, die al sinds jaar en dag op de eerste plaats staat op de toonaangevende Internet Movie Database. In 2000 was mijn eerste bespreking voor DVDInfo net de eerder uitgebrachte Universal-versie van deze film. Toen de rechten zijn vervallen heeft Dutch FilmWorks haar kans schoon gezien om deze film op te vissen en te kunnen toevoegen aan haar fonds van "Essential Cinema"-collectie, waarin een hoop films terug te vinden zijn waarvan het essentieel-zijn discutabel is. Maar niet voor deze Shawshank Redemption, een fijngevoelig en doorleefd verhaal met een bijzondere, bijna magische plot, gedetailleerd uitgewerkte realistische karakters en een vleugje eeuwigheidswaarde. De rechten zijn vervolgens in handen gekomen van Warner, die de eerder kale versie in ere heeft hersteld door er al het bonusmateriaal uit de buitenlandse versies weer aan toe te voegen.




Drie decennia lang, gesymboliseerd door de posters die Andy achtereenvolgens in zijn cel heeft hangen (Rita Hayworth voor de jaren '50, Marylin Monroe voor de sixties en Raquel Welch voor het decennium 1970) zien we het regime in de gevangenis evolueren van een harde, haast Spartaanse leefwijze tot een iets gematigdere koers waar directeur Norton graag mee uitpakt en waar rehabilitatie het sleutelwoord lijkt te zijn. Lijkt, want uiteindelijk verandert er bitter weinig, en vooral diegenen die niet op vervroegde vrijlating of samendrukbare straffen moeten rekenen, komen op het einde van de dag telkens weer in hetzelfde straatje zonder einde terecht.

De acteerprestaties zijn zonder meer verbluffend. de onderkoelde maar doorleefde act van Tim Robbins (Arlington Road, Mission To Mars, The Hudsucker Proxy) bewijst eens te meer dat hij een rasechte karakteracteur kan zijn, wanneer hij wil. Van een onzekere fish - een verse gevangene - die tot voorwerp van een loterij wordt gedegradeerd wie er het eerst gaat instorten ontpopt hij zich tot compassieuze medegevangenen die respect af kan dwingen van zijn mede-lotgenoten. De verandering in zijn personage weet Robbins heel geleidelijk te brengen, zodat je niet te zeer gebruskeerd geraakt door het tijdverloop. De intussen legendarische status van The Shawshank Redemption heeft de acteur een dijk van een erkenning gegeven, waardoor hij ook rollen aangeboden kreeg in kwaliteitsfilms als Mystic River, maar af en toe struikelt de man toch ook over kalkoenen van het genre Anchorman: The Legend Of Ron Burgundy en Austin Powers 2 aan, films die een acteur van zijn klasse best in maar héél kleine lettertjes of beter al helemaal niet op zijn CV vermeldt. Het verbale pingpongspel tussen hem en de zichzelf als ouwe rot bestempelende Morgan Freeman, die met zijn rol hier mogelijk de beste in een al zeer rijk gevulde carrière neerzet, getuigt van grote klasse, en geeft de film een vaart dat je nauwelijks door hebt dat deze meer dan twee uur duurt. The Shawshank Redemption straalt als een heldere komeet aan de hemel: zonder te moeten rekenen op dwaze verhaalkronkels zoals in Stephen Kings werk al wel eens binnensluipen, of een paranormale insteek zoals het thematisch zeer gelijkende The Green Mile, overigens ook van de hand van Frank Darabont, is het verhaal tegelijkertijd eenvoudig en toch verfijnd, met een plot waar uiteindelijk iedereen kunnen opgekomen zijn, maar waar King toch met de pluimen gaat lopen als schrijver van de oorspronkelijke novelle Rita Hayworth And The Shawshank Redemption. Ondanks zeven Oscarnominaties greep The Shawshank Redemption naast de prijzen; jammer, want zeker het scenario en de bijrol van Morgan Freeman zouden terecht geweest zijn.




BEELD EN GELUID
De UHD van deze film heeft zeker zijn merites. Zo zijn de vele scènes in grauwe, groezelige gevangeniscellen beter afgelijnd met beslist een beter contrast dan de Blu-ray. Enerzijds zie je hier en daar de tand des tijds meedogenloos toeslaan op de beeldtransfer, maar anderzijds is The Shawshank Redemption een tijdloze klassieker, waarbij het niet erg is dat we geen hyperscherpe transfer à la Avengers krijgen. Het grain is gelukkig niet helemaal weggeschrobd, waardoor de film zijn oorspronkelijk naturel behoudt. De DTS-HD MA 5.1-geluistrack is vooral luider dan de vroegere Dolby Digital 5.1-track van de Dutch FilmWorks-release. The Shawshank Redemption is nog steeds niet echt een film die zich leent om groots uit te pakken met immense surroundeffecten, en de dialogen klinken hier en daar net iets te stil in verhouding tot de rest van het geluid om hier een absolute topscore aan toe te kennen. De surrounds vinken echter netjes alle puntjes af, en de score van Thomas Newman klinkt in balans.




EXTRA'S
De enige extra die zowel op de UHD als de bijhorende Blu-ray terug te vinden is, is het audiocommentaar door Frank Darabont. Hierin vertelt hij uitgebreid hoe hij het werk van Stephen King heeft moeten aanpassen, hier en daar het verhaal heeft moeten inkorten of juist uitrekken, en hij vertelt onder meer ook over de spanningen op de set. Nu de rechten weer in het bakje van Warner beland zijn, is er geen excuus meer om het rijke bonusmateriaal dat vroeger alleen op de Amerikaanse versie terug te vinden was, hier ook niet te presenteren, zij het dat het uiteraard alleen op de Blu-ray staat. Eerst en vooral is er de stevige documentaire Hope Springs Eternal: A Look Back at The Shawshank Redemption (31:01). Hierin vertellen cast-en crewleden hoe de film van een nobele onbekende bij release is uitgegroeid tot een publiekslieveling. Daarnaast krijgen we de gebruikelijke bijdragen over locaties, muziek, casting en inhoud. In Shawshank: The Redeeming Feature (48:17) probeert filmcriticus Mark Kermode de vraag te beantwoorden waarom de film sinds jaar en dag de eerste plaats inneemt op de IMDB-website. Hiervoor gaat hij onder meer te rade bij Darabont en de cast en crew, maar ook bij Col Needham, de oprichter van voorboemde website. In een Tv-fragment uit "The Charlie Rose Show" (42:21), één van Amerika's meest spraakmakende talkshows, ontvangt de gastheer naar aanleiding van de 10de verjaardag van de film Tim Robbins en Morgan Freeman, samen met de regisseur, om ze aan een uitgebreid interview over de film te onderwerpen. De spoof "The SharkTank Redemption" (24:46) is een flauwe, de film onwaardige poging tot humor, waarin de zoon van Morgan Freeman probeert om carrière te maken in Hollywood. Er zijn twee storyboards, Boggs takes a fall (4:31) en New fish arrive (4:00), en een hoop still galleries (5:12) met productiefoto's van Tim Robbins (1:04), Morgan Freeman (0:48), de supporting cast (2:00), Tim & Morgan (0:32) en wat onbestemde behind the scenes (3:00). Als afsluiter krijgt u nog de trailer (1:59).

CONCLUSIE
The Shawshank Redemption niét zien is een gebrek in uw opvoeding. Met de uitgave op UHD hebt u bovendien geen enkel excuus meer om de film niet te kopen. Al het bonusmateriaal dat ooit gemaakt is zit er deze keer wél bij.