FILM
"Can't Stop The Signal!"

Toen 20th Century Fox de serie Firefly uit de ether haalde, ging er een schok van verontwaardiging door de gemeenschap der Browncoats (fans van de serie). Joss Whedon bleef echter in zijn project geloven, ondanks het feit dat zowat alles tegen hem sprak. Naar goeie gewoonte had Fox van de programmatie op zijn zender weer een zooitje gemaakt - afleveringen door elkaar gehaspeld, gewoon weggelaten en als klap op de vuurpijl ook nog eens de pilootaflevering op het einde van het seizoen uitgezonden. Toegegeven, de reeks had ook op papier niet echt de beste troeven. Geen sterren van betekenis - alleen Gina Torres uit The Matrix Reloaded en Adam Baldwin als de alien bounty hunter uit The X-Files waren ons voordien bekend. Als u deze science-fictionreeks bovendien zou volgen voor de spectaculaire aliens, zit u ook verkeerd, want die zitten er helemaal niet in. Om een lang verhaal kort te maken: midden het seizoen kregen Whedon en de negen acteurs te horen dat ze voor de rest bedankt zouden worden voor bewezen diensten, en werden ze richting uitgang gewezen. Maar doordat één van de executives van Universal grote fan van de reeks was, werd drie jaar na afloop ervan groen licht gegeven voor een bioscoopfilm, Serenity, met dezelfde naam als de pilootaflevering van de reeks eertijds, maar inhoudelijk een vervolg op de reeks zelf.

Whedon heeft getracht om de film zoveel mogelijk de film toegankelijk te maken voor niet-Firefly-ingewijden, maar allicht helpt een beetje voorkennis de zaak vooruit, en zouden de fans hun hartje kunnen ophalen aan de vele onafgewerkte verhaallijnen - maar niet allemaal - die in de film verder worden uitgesponnen. In een uitvoerige inleiding bij de extra's grapt Joss Whedon dat dit een film voor en door de fans is - dus als de film zuigt, is het hun eigen schuld. Maar hij zuigt niet, integendeel! Of het nu een geintje is of niet, Whedon stelt dat, als je de film bevalt, je er zo veel mogelijk ruchtbaarheid aan moet geven, en als dat niet het geval is, dat je best enkele maanden in stilte mediteert. De meester heeft dus gesproken, en we kunnen niet anders dan voor de eerste optie gaan.

In Serenity volgen we de belevenissen van oorlogsveteraan Malcolm Reynolds (Nathan Fillion), die in een burgeroorlog jammerlijk de verkeerde kant had gekozen, en samen met zijn luitenant Zoe Washburne (Gina Torres) de enige overlevende van zijn bataljon was. Na de beëindiging van de oorlog zijn de meeste gekoloniseerde planeten in handen gekomen van de Alliance, die wel beweren een algehele vrede na te streven, maar tegelijkertijd meedogenloos iedereen uit de weg ruimen die het begrip een andere invulling geeft dan zijzelf. Malcolm en zijn kleurrijke crew, piloot Wash (Alan Tudyk), huurling Jayne (Adam Baldwin) en mechanic Kaylee (Jewel Staite) verdienen hun kost met allerlei legale en vooral illegale klusjes op te knappen, als er maar aan te verdienen valt. In de serie Firefly zagen we hoe ze twee vluchtelingen aan boord namen, gewezen dokter Simon Tam (Sean Maher) en zijn zus River (Summer Glau). River heeft een reeks medische experimenten ondergaan waardoor ze tegelijkertijd vreselijk mentaal labiel is geworden, maar ook over telepatische gaven schijnt te bezitten. Haar aanwezigheid op Serenity is dus een zegen en een vloek tegelijk.

De film opent met een flash-back waarin we zien hoe Simon zijn zus uit de streng bewaakte medische Alliance-faciliteit heeft weten te smokkelen. Een meedogenloze agent van de Alliance, die zich The Operative (Chiwetel Ejiofor) noemt, heeft de opdracht gekregen om River koste wat het kost terug te brengen; in een ogenblik van onvoorzichtigheid heeft de toezichthoudende medicus namelijk een parlementaire delegatie bij River gelaten, en met haar gave tot gedachten lezen heeft ze mogelijk kennis genomen van een vreselijk geheim dat de Alliance maar liefst uit hun archieven zou zien verdwijnen. Mal, die zich van geen kwaad bewust is, vindt dat River zich met haar gaven eindelijk eens nuttig mag maken voor de crew, maar tijdens een overval op een waardendepot van de Alliance, schiet de crew er bijna het hachje bij in wanneer de post plots aangevallen wordt door de Reavers, kannibalistische humanoïden die de buitenranden van de kolonies aanvallen, in hun onverzadigbare honger naar mensenvlees.

Simon is geschokt dat zijn zuster zo'n gevaar heeft gelopen, en hij besluit om op de volgende ruimtehaven Serenity te verlaten. Eén en ander loopt niet als gepland: de Alliance, die naarstig op zoek is naar River, weet een reclamespot met daarin een subliminaal signaal uit te sturen waardoor River van een psychotisch en bang meisje transformeert tot een gevaarlijke moordmachine. Malcolm en zijn crew moeten vluchten, op de hielen gezeten door The Operative, én Mal moet dan ook nog eens de zware beslissing nemen of de aanwezigheid van River niet gevaarlijker is voor zijn bemanning dan de Alliance. Ook de spirituele adviezen van Shepherd Book (Ron Glass) brengen geen soelaas, en wanneer de voormalige Serenity-passagier Inara (Morena Baccarin) ook nog eens bedreigd wordt door de over lijken gaande Operative, is Malcolms keuze al voor hem gemaakt: hij stort zich samen met zijn vrienden in een avontuur dat hen naar het verste uiteinde van de gekende melkweg zal brengen, een oord waar dood en vernieling de ordewoorden zijn.

Serenity is te genieten op zó veel niveaus tegelijk, dat we eigenlijk niet weten welke kwaliteit ervan we het eerst de hemel in moeten prijzen. Je wordt als kijker ondergedompeld in dit vreemde maar weloverdachte universum, de dialogen zijn intelligent, vol double entendres, de karakters zijn allemaal sympathiek, en ondanks het "beperkte" budget weet Joss Whedon het allemaal nog eens fijn in beeld te brengen ook: een achtervolging met hovercrafts waar die uit Star Wars Episode I klein bier tegenover is, een schitterende ruimteveldslag, maar vooral een grimmige, koele sfeer die het midden houdt tussen science fiction en western, met daarbij nog enkele onderkoeld humoristische en romantische momenten. Dankzij deze film krijgen we nog meer inzicht in de complexe psyche van Malcolm Reynolds, die nu weer eens meedogenloos hard is voor zijn bemanning, en dan weer bereid zijn leven voor hen op te offeren; ondanks het feit dat hij in de oorlog aan de verkeerde kant stond, bleef hij doorvechten voor wat volgens hem de goede zaak was, en nu in deze film de gruweldaden van de Alliance aan het licht komen, wordt zijn figuur gaandeweg sterker naarmate hij beseft dat hij het uiteindelijk tóch bij het rechte eind had.

Nathan Fillon is de geknipte acteur om aan Reynolds gestalte te geven: een bittere anti-held die meer klappen ontvangt dan hij er uitdeelt. En alhoewel de cast geen echte slechte uitschieters heeft - alhoewel de rollen van Morena Baccarin en Ron Glass eerder beperkt zijn in verhouding tot de televisieserie - gaat onze bewondering vooral uit naar Summer Glau en de manier waarop zij voor deze film zich heeft verder bekwaamd in martial arts. In twee scènes mag ze haar kunde tonen, en tweemaal veegt ze met de gratie van een balletdanseres de vloer aan met een overmacht aan ongure types.

Joss Whedon draagt het verhaal van zijn favoriete geesteskindje alweer een drempel verder. In tegenstelling tot de reeks krijgen we nu voor de eerste keer een goeie close-up van de Reavers, en zonder in detail te willen treden: niet alle hoofdpersonages komen ongeschonden uit het verhaal. Op het einde van de film zijn de kaarten dan ook duchtig door elkaar geschud. Wat niet betekent dat we niet snakken naar een vervolg: er zijn nog genoeg onopgeloste zaken die een vervolg rechtvaardigen, alhoewel Serenity een eerlijke poging doet om enkele hangende zaken naar een rustpunt te brengen. Op Fox hoeven we uiteraard niet te rekenen, maar als er één televisie- of filmproducent met een greintje verstand is, zouden ze moeten inzien dat ze met Firefly/Serenity goud in handen hebben, en dat niets verder doen met deze cast en dit gegeven een zonde van talent is.

BEELD EN GELUID
Serenity ziet er op Blu-ray misschien nog nét iets gelikter uit dan in Firefly of op dvd. Serenity heeft alle kwaliteiten die je van een recente sci-fi blockbuster kan verwachten: de kleuren zijn grauw en flets, maar met reden. Alleen de flashback-scènes waarin we zien hoe River naar school gaat zijn fris en levendig gekleurd. Algemeen is Serenity zowel naar vorm als naar inhoud een donkere film, maar het contrast is voorbeeldig, de kleuren zijn spot-on, artefactes van betekenis zijn er niet, en de scherpte is meer dan behoorlijk. Het evenwicht in de kleuren is pas helemaal goed te merken wanneer de crew landt in een louch havencafeetje vol met opdringerige neonreclame waar ze hun illegale waar aan de man trachten te brengen. Ook de weidse, panoramische shots boven Haven, de schuilplaats van Shepherd Book zijn adembenemend. De pastoor heeft een missie gesticht op een soort van industrieel kerkhof, waar hij de leiding heeft over een groep outcasts. Haven ziet er inderdaad uit als oorlogsgebied: zanderig, vuil met overal in het rond brokstukken van vergane glorie. En dat is exact de sfeer die er wordt uitgestraald.

Verder gaat de Engelse DTS HD-MA 5.1-geluidstrack nog een stuk verder dan wat ze op de dvd van de Engelse Dolby Digital 5.1-geluidstrack te horen kregen, en dat is voor alle duidelijkheid goed nieuws. De achtergrondgeluiden in de bar waar River een scène maakt, en dan vooral één welbepaald reclamefilmpje, zijn veel helderder te onderscheiden, en ook de duels tussen de kapitein en The Operative klinken helder en met veel gevoel voor richting. Ook de atmosfeer in het hoofdkwartier van de piraatzender van Mr. Universe krijg je een zelfde claustrofobisch gevoel dat je alleen nog maar bij Blade Runner hebt ondervonden. Maar toch nog even een dikke thumbs up voor het wetenschappelijk realisme: In The Simpsons schreeuwt de nogal nerdy eigenaar van de stripwinkel triomf uit wanneer hij een science-fictionfilm zonder geluid ziet, want in de ruimte is er daadwerkelijk niets te horen. We dachten dat een film met dergelijk oog voor detail nooit het daglicht zou zien, maar ook daar heeft Serenity ons aangenaam verrast. Bij een paar bruuske overgangen tussen scènes naar een scène die zich afspeelt in de ruimte, valt plots de audio volledig weg - zoals bijvoorbeeld bij de aanvang van de opening credits, en dergelijke effecten missen hun doel niet.

EXTRA'S
Het goede nieuws: alle extra's van de 1 disk-versie van de dvd zijn overgenomen. Nog beter nieuws: er zitten nog wat extra extra's bij. Het slechte nieuws: ten opzichte van de 2 disk-dvd ontbreekt één welbepaalde extra, en zomaar niet het minste: de Q&A-sessie met Joss Whedon.

De disk huist daarnaast nog een hoop extra's die de Firefly-fans wildenthousiast zullen maken. De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat ze zowat allemaal Joss Whedon centraal stellen, en u dus waarschijnlijk geen ruk zullen kunnen schelen als u de man zijn kop niet kan zien, maar we vinden dat hij de eer verdiend heeft. We beginnen met 2 audiocommentaartracks, de immer enthousiaste Whedon geeft solo een audiocommentaar ten beste, en voor een tweede, recenter ingesproken audiocommentaartrack krijgt hij de hulp van Nathan Fillion; Adam Baldwin, Summer Glau en Ron Glass. De fans zullen hiervan snoepen. Nog een nieuwigheid is de Alliance database, waarin je informatie kan opvragen over de schepen, de personages en enkele gebeurtenissen uit de reeks, met om de vijf minuten uiteraard het opsporingsbericht voor een zekere Simon Tam en zijn zus River. Daarna vinden we vijf verwijderde scènes terug (14 min.) die al dan niet met commentaar van Joss Whedon. Hierin wordt o.a. de romantische draad tussen Mal en Inara, die altijd weer schijnt te breken, nog wat beter in de verf gezet, een extraatje waar de fans erg op zullen zitten te wachten. Een erg goeie alternatieve scène is ook die waarin The Operative het middel vindt om Malcolm te lokken. De zes minuten outtakes zijn wat minder interessant.

Hierna volgen enkele documentaires van verschillende lengte. In Future History: The Story Of Earth That Was (5 min.) vertelt Whedon over de logica achter zijn universum, en hoe hij in de toekomstige wereld geschiedschrijving tracht te verwerken, zoals het feit dat de meeste geschiedenis vanuit het standpunt van de winnaars wordt verteld, en hij hier een kans krijgt om dit vanuit het standpunt van de verliezende partij te doen. What's In A Firefly? (7 min.) gaat over de spaarzame maar goed uitgekiende speciale effecten. In Re-lighting The Firefly (10 min.) krijgen we uiteraard te horen hoe Whedon deze spectaculaire doorstart heeft gerealiseerd: er moest niet alleen een nieuwe set worden gebouwd, die overigens zeer goed lijkt op de oude, de acteurs komen ook aan het woord en beschrijven hoe ze op conventies allerhande door een groeiende cult-aanhang werden op handen gedragen. Dan vertelt Whedon een vier minuten durende inleiding die klaarblijkelijk op een testpubliek dat een voorvertoning ging krijgen van Serenity is gebruikt toen nog niet alle speciale effecten waren afgewerkt. Hierin vertelt hij vooral het achtergrondverhaal van een film die, gezien de kijkcijfers van de tv-reeks, nooit had mogen bestaan. Daarna vinden we nog vier uitgebreide scènes terug, samen zes minuten lang, maar ditmaal zonder commentaar. In de documentaire Take A Walk On Serenity krijgen we dan nog een vier minuten durende rondleiding door Whedon en de cast op de gloednieuwe set. A Filmmakers Journey - Journey With Joss From Script To Screen (20 min.) is een goeie en evenwichtige making of-documentaire, en de korte featurette The Green Clan (3 min.) bewierookt Joss Whedon de symbiose tussen hemzelf en zijn belichtings-man Jack Green en zijn familie. Dan vinden we nog een speciaaltje terug: de Sessions 416(8 min.). Deze bevatten bewust uitgelekt materiaal van de ondervragingen van River Tam, vandaar dat deze bij de Browncoats ook bekend zijn als de River Tam Sessions. De filmpjes werden maanden voor de release via internet doorgestuurd op nogal geheimzinnige manier, zodat enkel Browncoats wisten dat er iets stond te gebeuren. Viral Marketing heet zoiets. Via U-control kan U nog eens kijken naar een visuele versie van het audiocommentaar met de hele crew, een digitale tour van Serenity ondernemen of bladeren tuissen de documenten van Mr. Universe's compendium. De disk bevat ook nog een easter egg.

CONCLUSIE
Dit blijft een Extremely! Fucking! Cool! werkstuk, maar omwille van het ontbreken van de vraag-en antwoordsessie van Joss Whedon moeten we toch aan de punten van de extra's peuteren, want de extra commentaartrack en de U-control wegen er niet tegen op.