FILM
In Cuba Libre vertelt het Cubaans jongetje boy (Andhy Méndez), 11, filmliefhebber en kleinzoon van Ché (Harvey Keitel) het verhaal over het leven in zijn geboorteplaats Holquin tussen het moment dat de elektriciteit in de bioscoop uitvalt - terwijl hij met zijn oma Beta naar een Amerikaanse film met Doris Day zit te kijken - en de dag dat dictator Batista het eiland ontvlucht om plaats te maken voor de grootste rebel van de 20ste eeuw: Fidel Castro. Ché is de stamvader van de familie. Hij is de zoon van een grootgrondbezitter die ergens in het binnenland op zijn plantage leeft en de stad vermijdt, en die met het fortuin van zijn vader zijn uitgebreide clan in leven probeert te houden. Af en toe doet hij via zijn schoonzoon duistere zaakjes met geïmporteerde auto's uit Miami, meestal probeert hij de bloedhonden van Batista met zwijggeld om te kopen en soms neemt hij het risico om een rebel uit de handen van de politie te houden. Zijn wereld is een hemeltje temidden van veel armoede en tekorten allerhande en Ché is een gelukkig man. Om niemand voor het hoofd te stoten koopt Ché geen generator om elektriciteit op te wekken voor zijn huis, dat doet hij wel voor het enige casino in de stad waarvan hij de eigenaar is. De buren moeten niet merken dat wij het zoveel beter hebben, is zijn redenering, we moeten geen moeilijkheden zoeken en dat tot grote ergernis van zijn verwende dochters die het de komende negen maanden ook zonder radio en haardrogers zullen moeten stellen.

Ondertussen blijft Boy zich afvragen hoe die film met Doris Day eigenlijk eindigt wanneer zij, de stewardess, bij een kaping het stuur moet overnemen in een poging het vliegtuig veilig aan de grond te zetten. Boy blijft ermee zitten en kan zijn vriendjes de uitkomst niet vertellen. Maar de stewardess, de blonde Julia, blijft in z'n hoofd zitten.
En dan op een keer komt hij in de tuin van een Amerikaanse uit Hollywood terecht tijdens een mislukte poging om de vruchten in haar tuin buit te maken ten einde zijn vrienden te overtuigen van zijn durf. Gelukkig ontsnapt hij aan de honden en even later zit hij bij haar op de sofa. In de loop van de komende weken zal zij zijn vriendin worden, en zijn biechtvader als hij weer voor een hopeloze liefde staat. De Amerikaanse schone en hij, het 11-jarige Cubaantje: hij is zwartharig en heet Boy, zij is blond en heet Julia. Grootvader Ché heeft het steeds moeilijker om controle te houden over de jonge rebellen op straat en de corrupte politiemannen die 's nachts zelf aanslagen plegen op winkels en cafés om overdag een alibi te hebben voor hun massale controles en aanhoudingen. Wanneer zijn vader op de plantage de rebellen metterdaad helpt moet Ché massaal geld op hoesten om zijn vader van het executiepeleton te redden. Toch valt de Cubaanse hemel stilaan uit elkaar en neemt het geweld met een zekere regelmaat toe. Iedereen houdt de adem in voor de ineenstorting van het politieke bestel waarbij grootgrondbezitters en hun familie het ergst zullen worden getroffen. De kinderen van Ché verlaten het land of vragen visa aan voor Miami. Het is nog alleen een kwestie van tijd. En dan ziet Boy op een keer grootvader Ché's auto voor de villa van Julia staan als ie van school komt.

Juan Gerard doet in Cuba Libre niet het verhaal van de val van dictator Batista eind 1958 en ook niet de troonsbestijging van Fidel Castro. Evenmin maakt hij grote cinema rond de onderdrukking en de uitbuiting van het Cubaanse volk of de moorddadige aanslagen van de rebellen en de staalharde reacties van leger en politie. Het woord varkensbaai of Amerikaanse invasie valt geen enkele keer want dat gebeurt allemaal pas in het begin van de jaren '60. Cuba Libre is een nostalgisch proces over het Cuba dat niet meer is en dat ook nooit meer terugkomt, ook niet als Fidel Castro het tijdelijke voor het eeuwige ruilt. Deze film baadt in een sfeer van kolonialisme en vergane romantiek en rapporteert over de whereabouts van een Cubaanse familie, deels bevoordeeld door geërfde voorrechten en financiële middelen, deels opgegaan in een systeem dat leeft van corruptie en omkooppraktijken. De gebeurtenissen zien we door de ogen van een 11-jarige en dus is er geen plaats voor analyses in de diepte of avondvullende uitwijdingen over grote thema’s als communisme of kapitalisme. Boy’s wereldje is klein en beperkt zich tot zijn straat en zijn wijk, de bioscoop en de school, de plek waar zijn familie en zijn vrienden wonen, waar vreemden elkaar sinds kort komen overhoop schieten en het uitvallen van de elektriciteit voor een nieuwe manier van leven heeft gezorgd van thuis zijn voor het complete donker of bingo spelen om de hoek. Met Harvey Keitel in de productiestoel hoeft het niet te verbazen dat de verhaallijn eenvoudig en haast ongevaarlijk wordt gehouden zoals in een sprookje van de Gebroeders Grimm met soms een griezelig kantje en altijd een happy end. Cuba Libre is dat, een sprookje met af en toe een nare bocht en altijd opa Ché of oom Armin om de boel te redden, zoals die keer dat Armin z’n auto ombouwt tot een rijdende bioscoop, waarbij de projector wordt aangedreven door de motor van de auto: vanaf dan kan men wonder boven wonder weer naar de film in Holguin.

Juan Gerard tovert het Cuba van de jaren '50 als een goede fee weer te voorschijn: het casino waar de rijken hun geld verspelen en de sjieke Amerikaanse droomsleeën met veel chroom en pastelkleuren van geel en roze over blauw als stille trofeeën zo maar op straat staan. Het Cuba van toen, even toonaangevend als het Beiroet van de jaren '50, waar eindeloze ladingen Amerikanen onafgebroken toestroomden om van hun geld af te komen, een paradijselijk eiland voor wie het geluk had van de suikertaart mee te kunnen smullen. Verwacht dus geen politieke film met standpunten vóór of tégen, ondanks de verleidelijke titel.

BEELD EN GELUID
Cuba Libre is een jonge film die onder de beste voorwaarden op dvd is gezet. Volle kleuren buiten en in de betere etablissementen worden afgewisseld met grauw en grijs van gevels en interieurs. Gezien de stroompanne is het vaak donker in deze film, met kaarslicht van duizenden kaarsen die buiten de straatverlichting vervangen en binnenskamers voor intimiteit en rust zorgen. Het geluid is een waaier van klanken in Dolby 5.1 of DTS met de stemmen vooraan en opzij en de drums in de muziek in de achterste regio en de rest van de instrumenten vooraan en voor de rest al die typische Cubaanse geluiden die mensen maken over de hele kamer. Jammer dat de film niet in het Spaans is opgenomen, het had de luidruchtigheid en de welluidendheid verhoogt en de klankband tot een waar feest verheven voor de fervente home cinema-gebruiker.

EXTRA'S
Deze dvd bevat de Originele Bioscooptrailer en nog andere trailers.

CONCLUSIE
Cuba Libre is ontspanning voor het hele gezin: ongecompliceerd, zonder veel seks of geweld of moeilijk doen, leuk van beeld en overweldigend van klank, met een aandoenlijk verhaal uit de mond van en door de ogen van een 11-jarige, een film uit de afdeling E.T. & Co., zij het tegen een iets grimmigere achtergrond die evenwel nooit de overhand neemt en ons in de Cubaanse revolutie stort. Boy, het alterego van Harvey Keitel, houdt het simpel en beschaafd en doet de toeschouwer regelmatig glimlachen of meer, met zijn rake kinderlijke observaties en zijn naïeve conclusies. Een sprookje van een film dus.