FILM
"Mona's wedding is the saddest day of her life. She knows that once she crosses the border, she will never be able to come back." Het zijn de eerste twee regels die regisseur Eran Riklis op papier zet nadat hij tijdens het draaien van een documentaire over de grenzen van Israël een hulpeloos bruidje aantreft in het niemandsland. In The Syrian Bride noemt hij haar Mona (Clara Khoury) en wanneer ze 's ochtends vroeg ontwaakt en ligt te luisteren naar de geluiden is huis, weet ze gelukkig niet dat deze dag, haar trouwdag, een zware dag wordt.

The Syrian Bride is het verhaal van een Druzische familie in een stadje op de Golan Hoogten, Syrisch grondgebied dat door Israël sinds 1967 is bezet wegens z'n strategisch belang. Mona trouwt met Tallel (Derar Sliman), een bekend Syrische soap-acteur uit het naburige dorp. Maar Tallel woont aan de Syrische kant van de grens en Amal beseft dat ze daar alleen kan komen als ze haar woonrecht in Israël voorgoed opgeeft. Ze is gestresseerd omdat ze haar familie nooit meer zal weerzien en onzeker over wat de toekomst zal brengen: ze heeft al een mislukt huwelijk achter de rug en ze is bang om in dezelfde val te trappen met deze man die ze alleen van een foto en televisie kent. Haar oudste zus Amal (Hiam Abbass) troost haar en zegt dat het wel zal meevallen. Zelf heeft ze twee dochters en een slecht huwelijk met een man die conservatief en behoudsgezind is. Amal had graag gestudeerd, maar haar echtgenoot hield haar tegen vanwege de kinderen en, nu ze volwassen zijn, uit angst voor de roddel. Uit Moskou arriveert hun broer Hattem (Eyad Sheety) die ze 9 jaar niet hebben gezien. Hij is advocaat, getrouwd met een Russische dokteres en vader van een zoon. De Druzische dorpshoofden hebben Hattem uitgestoten, want hun geloof verbiedt een huwelijk met een niet-moslim. Hattems vader Hammed (Makram Khoury) is door de wijzen onder druk gezet om zijn zoon vooral geen welkom te heten op straffe van zelf te worden uitgestoten. Vader Hammed is in voorlopige vrijheid. Hij staat bekend als een pro-Syrisch activist en uitgerekend op de ochtend dat Mona trouwt neemt hij deel aan een pro-Syrische manifestatie ter gelegenheid van de troonsbestijging van Bashar Al-Assad in Damascus. De Israëli's politiecommandant in het gebied heeft hem gewaarschuwd uit de buurt van de grens te blijven, zelfs als z'n dochter aan haar overtocht begint.

Eran Riklis vertelt het verhaal van Mona's huwelijk en de aanslepende familieproblemen binnen het bestek van een ochtend en een middag. Tegen vier uur 's middags is het allemaal voorbij. The Syrian Bride begint weinig hoopgevend met een cascade van negatieve gevoelens: de Israëli's die de Arabieren uitsluiten, de dorpshoofden die Hattem uitstoten en Hammed met hetzelfde lot bedreigen; Hammed die onder de sociale druk van zijn omgeving en om zijn eigenwaarde en aanzien te bewaren zijn oudste zoon weigert te begroeten; Amal die het aan de stok krijgt met haar behoudsgezinde echtgenoot, die op zijn beurt problemen heeft met een dochter die met de zoon van een collaborateur wil trouwen. Het ziet er allemaal niet goed uit, maar Riklis en zijn Palestijnse co-scenarist Suha Arraf pakken de zaken voorzichtig aan. Via kleine incidenten en precies gekozen situaties schetsen ze het klimaat dat Druzen en Israëli's in deze weinig herbergzame grenszone delen. De sociale kritiek is gedoseerd en gelaagd en Riklis vermijdt de clichés over Joden en Arabieren. Hij toont de plagerijen en de beperkingen waarmee de Druzen elke dag te maken krijgen, de verdachtmakingen, de pesterijen van de politie en de onwil van de administratie om hen op gelijke voet te behandelen. Toch gaat The Syrian Bride vooral over de Arabieren zelf, hun onderlinge verstandhouding, stamvoorschriften, de relatie tot de godsdienst, hun positie in een wereld die elke dag verandert en niet meer los te denken is van westerse invloeden. Het conflict komt van twee kanten en het is vooral de oudste dochter Amal die in Mona's angst haar eigen twijfel herkent en de kansen die ze gemist heeft sinds haar huwelijk. Voor Mona en voor haar eigen dochters wil ze een betere toekomst en ze steekt Mona een hart onder de riem. Wanneer ze uiteindelijk de koppigheid van Mona ziet waarmee die voor haar huwelijk kiest, wordt Amal vanbinnen ook sterker, zelfs sterk genoeg om voor zichzelf te kiezen.

The Syrian Bride is geen eenzijdig portret, geen prekerig pamflet. Daarvoor is de regisseur te veel een man van de wereld en ervaart hij de omstandigheden als te ingewikkeld en te complex, ook zonder de politieke context. Eran Riklis hanteert een ingehouden toon en zorgt voor een evenwicht tussen comedy en drama. Voor de toeschouwer maakt hij de figuren makkelijk toegankelijk door een zorgvuldige en subtiele karakterisering aan de hand van kleine eigenaardigheden of zwakheden in hun persoonlijkheid. Met een wijde lens zit de regisseur z'n acteurs heel dicht op de huid en toont elke grimas op hun gezicht, elke pijnscheut, elke frons op hun voorhoofd. Het scenario van The Syrian Bride behoudt van begin tot einde zijn creatieve vitaliteit, zonder onnodige uitwijdingen of vervelende poëtische dromerijen. De gebeurtenissen laten geen van de betrokken figuren onberoerd. Hun verdriet om het verlies en hun euforie over de verzoening zorgen voor een breekbare en delicate stemming, waardoor de film naar een bitter en zoet einde dobbert.

BEELD EN GELUID
Deze film is grotendeels buiten opgenomen. Er zijn een aantal donkere interieurfragmenten met veel donkerbruin en zwart, doorbroken met licht uit de achtergrond of van opzij, de meerderheid van de scènes baadt in fel zonlicht met donkere schaduwen. Het landschap van de Golan is open en wijds, met veel bruin en oker en sporadisch groene vlekken. Het diepe blauw van de hemel is het opvallendst kleurencontrast, samen met het wit van de trouwjurk. De film is haarscherp zowel in lichte als donkere scènes met behoud van detail. De print is vrij van beschadigingen en vuiltjes. De ondertitels veranderen aanvankelijk vrij snel, na een tiental blokjes normaliseert het tempo en zijn ze best te volgen. Het geluid is een mengeling van westerse klassieke muziek en exotische oosterse klanken. Op cruciale momenten is het aantal dialogen beperkt gehouden en wordt er ruimte gemaakt voor een brede stroom slepende strijkers die voor sfeer, stemming en crescendo zorgt. Op leuke momenten borrelen oosterse klanken op als een metafoor voor opgewektheid, feestelijkheid en plezier. De stemmen zitten in het midden en op de uiteinden, de indrukwekkende soundtrack vooraan links en rechts en in de surround samen met de subtiele omgevingsgeluiden van mens en natuur die in het open landschap heel ver dragen.

EXTRA'S
De Originele Bioscooptrailer staat naast een drietal Andere Trailers uit het Total Film-aanbod. Er zijn een aantal Verwijderde Scènes die belangrijk zijn, onder andere een zeer verbale confrontatie tussen vader Hammed en zoon Hattem, zeer releverend, maar gelukkig niet in de film terechtgekomen: hun woordeloze misverstand en even zwijgzame verzoening zijn perfect zoals ze nu in de film zijn gemonteerd. De Making of toont fragmenten uit de film, setopnames en gesprekken met de regisseur, de cameraman en de hoofdacteurs. De regisseur vertelt over de keuze van de acteurs, de moeilijkheid om 38 dagen lang te draaien en toch de indruk te wekken dat alles zich afspeelt op een paar uur tijd, de rol die én cameraman én co-scenarist gespeeld hebben in het hele totstandkomingsproces van de productie. De acteurs hebben het over hun rol, de afstand tot hun cultuur en gebruiken en de bron van hun inspiratie bij het invullen van de rol.

CONCLUSIE
The Syrian Bride is een uitstekende film met een ijzersterk verhaal, overtuigende acteurs, geslaagd camerawerk en een prima montage. Eran Riklis hanteert een afgemeten, eenvoudige en directe stijl en dringt zeer gauw door tot het gevoelige plekje van de toeschouwer. Zonder te overdrijven qua emotionaliteit en maatschappelijke of politieke kritiek levert hij een zeer humanistisch en indringende film af, beklemmend, meelijwekkend en oogstrelend.