FILM
Waarom springt directeur Waring Hudsucker (Charles Durning) tijdens een meeting van de raad van bestuur van zijn immer meer succesvol bedrijf Hudsucker Industries vanop het 44ste uit het raam? Niemand heeft er een zinnig antwoord op, maar de tweede in rang, Sidney J. Mussburger (Paul Newman), ziet er de gedroomde kans in om het bedrijf over te nemen, nu de 87 % aandelen die persoonlijke eigendom waren van de oude Hudsucker, op de markt komen. Hebzucht is echter een slechte raadgever: de aandelen staan veel te hoog, en Mussburger heeft het plan opgevat om de eerste idioot die hij tegenkomt aan het hoofd van Hudsucker Industries te zetten, met de bedoeling de koers te kelderen om zo het bedrijf voor een habbekrats over te kunnen nemen. Die eerste idioot is de pas in New York gearriveerde Norville Barnes (Tim Robbins), die maar constant met een papiertje met een cirkel op loopt rond te zeulen en te zeggen dat het iets voor de kinderen is.




Nadat hij per ongeluk bijna Mussburgers kantoor in brand heeft gestoken én een kostbaar contract door het raam heeft laten wegwaaien, parachuteert Mussburger hem op de directeursstoel. Met zo'n mislukkeling moet het toch immers lukken om op één maand tijd de aandelenkoers als een pudding in elkaar te laten zakken. Toch? De new man in town wekt de interesse van de pers, en journaliste Amy Archer (Jennifer Jason Leigh) infiltreert in het bedrijf als nep-secretaresse om zo met informatie van binnenaf uit te kunnen pakken. Ze weet het vertrouwen van Norville te wekken door zich voor te geven als een meisje uit hetzelfde boerengat als waar hij vandaan komt. Tegen alle verwachtingen in beleeft Hudsucker Industries onder zijn leiding een hausse, maar Mussburger heeft nog behoorlijk wat lijken in de kast liggen om die tendens te keren.

The Hudsucker Proxy is zeker geen film die voor iedereen even toegankelijk is. Een modern sprookje, een film noir of de hoogstpersoonlijke versie door de Coen-brothers van Citizen Kane, maar dan op een overdosis ambachtelijk gebrouwen speed? Elementen zoals de grote klok die het ritme van de gebeurtenissen bepaalt - en niet te vergeten de sequenties in zwart/wit - doen zelfs aan de oude films van Buster Keaton denken, maar dan overgoten met een danig surrealistische saus. Pas bij meerdere kijkbeurten begin je meer kleine details op te merken die je toch - hopelijk - doen inzien dat The Hudsucker Proxy méér is dan een hoop elkaar toevallig opvolgende gebeurtenissen. Essentieel vertellen de Coens een parabel van een dolgedraaide wereld waarin alles draait om het bedrijfsleven en geld - de ultieme natte droom van Verhofstadt - waarin een naïeve jongeling met initieel een briljante vondst door het machtshongerige establishment wordt opgeslokt, fijngekauwd en vervolgens weer uitgespuwd. Initieel is Tim Robbins' personage een goed mens, maar de macht van het geld krijgt hem in zijn greep, en als een volleerd manager draait hij er op minder dan een maand zijn hand niet voor om om een kleine tweeduizend man in de week van Kerstmis op straat te gooien. Helemaal confronterend is de manier waarop hij de jonge, energieke liftjongen Buzz (Jim True) zijn kantoor uitwerkt, alhoewel die duidelijk een afspiegeling van zichzelf, nog geen maand voordien, is.




Parabels hebben echter de eigenschap om alles te vertellen met overdrijving, en dat is met deze Hudsucker Proxy niet anders. Alhoewel de werkvoorwaarden in de postkamer van Hudsucker Industries ergens het midden houden tussen niet onderhandelbaar lijfeigenschap en het personeelsbeleid van Mr. Burns uit The Simpsons, is werken voor het bedrijf blijkbaar de ultieme betrachting van het klootjesvolk, zoals de liftoperator of de postsorteerder die al 48 jaar (!) hetzelfde werk doet, met hart en ziel belichamen. Als U al niet kan verkroppen dat in een dergelijke situatie het onwaarschijnlijkste zich voordoet doordat de grootste sul van het bedrijf het op één dag tijd tot directeur schopt, dan is The Hudsucker Proxy waarschijnlijk geen film voor U. De film zit vol anachronismen, boutades, slapstick-humor en dialogen waarbij de articulatie ratelt als een machinegeweer, alsof de acteurs per woord betaald worden, dat deze mix van stijlen moeilijk kan vergeleken worden met enige andere film die we kennen, zelfs niet het anders ook redelijk symbolisch opgevatte O Brother Where Art Thou? van diezelfde broers Coen. Om even te situeren wat we van de Coens denken: we blijven hun iets meer toegankelijke misdaadfilm Fargo toch nog altijd de betere film in hun oeuvre vinden, met diametraal daartegenover het gedrocht Intolerable Cruelty, een schandvlek op hun oeuvre; als je hun films rangschikt van goed naar slecht, dan zit The Hudsucker Proxy toch dichter bij eerstgenoemde dan laatstgenoemde. Maar die fotografie! Hudsucker is een pareltje van camerakunst, met het éne briljante shot na het andere, surrealistische en somberkleurige decors die schril afsteken tegen de kleurige hoelahoeps waarmee Norville onze wereld weer een beetje meer vreugde wil schenken. Majestueuze kantoorgebouwen ook, waartegen de wereld waar Norville uit is komen bovenkruipen - de ongezellige postsorteerkamer - bewust schril afsteekt.




Toch hebben we ook een woordje van minder lovende kritiek op deze film, en dan met name de manier waarop de romantische zijlijn in het scenario krampachtig wordt ingedraaid. Tussen Tim Robbins en Jennifer Jason Leigh is er ongeveer evenveel levendigheid te bespeuren als in een baancafé op maandagmorgen. De geforceerde acteerstijl laat volgens ons ook niet toe om in dit kluwen van symbolische plots opeens een standaard romantisch verhaaltje in te weven, en de manier in mineur waarop dit naar het eind van de film toe wordt afgewikkeld, botst met de rest van het flamboyante werkstuk. Net geen topfilm dus, maar over The Hudsucker Proxy is het laatste woord nog niet geschreven, en de film heeft zeker de verdienste dat de Coens ook eens niet te beroerd zijn om een meer artistieke film los te laten op het grote publiek. Én het is het bewijs dat - tenminste in 1994 - creativiteit in Hollywood nog niet dood was.

BEELD EN GELUID
The Hudsucker Proxy stond lang op mijn Blu-rayverlanglijst, en met deze uitgave uit de Warner Achive Collection is mijn wens eindelijk in vervulling gegaan. We krijgen een film die duidelijk wat te lijden heeft onder de ouderdom, waarin nogal wat grain zit, en de kleuren niet echt spetterend te noemen zijn, maar The Hudsucker Proxy laat zich gewillig bekijken als het product van zin tijd. De shots met grootse zakenbuildings zijn gelikt, ook het interieur waar geen stofje in te zien is, komt goed uit de verf, met daartegen contrasterend de chaos in de postkamer. Wel zal u het op deze release moeten stellen met een Engelse DTS-HD MA 2.0-track en niet met meerkanaalsgeluid die vooral Carter Burwell's werk aan de soundtrack levendig houdt.




EXTRA'S
Hoera, we krijgen een trailer (2:05)!
(de hoera was cynisch bedoeld)

CONCLUSIE
Tim Robbins en Paul Newman vangen elkaar vliegen af in deze The Hudsucker Proxy dat het geen naam meer heeft! De film is wellicht geen spek voor ieders bek, maar heeft toch een niet mis te verstane boodschap.