SERIE
Ergens in de 17de eeuw komt de wees Johan Claeszoon (Frank Aendenboom) na zijn studies geneeskunde in Leuven terug naar het Brabantse dorpje, waar hij zal verblijven op de watermolen bij zijn oom Willem (Ward de Ravet) en tante Liezelotje (Fanny Winkler ). Onderweg ontmoet hij een vreemd aardmannetje (Jef Cassiers), aan wie hij een stukje worst aanbiedt. Groot is zijn verbazing wanneer het mannetje diezelfde avond in een vossenklem van oom Willem blijkt gesukkeld. Johan verstopt het kereltje in de hooizolder, en door zijn goede zorgen kan hij de wond genezen. Langzaam leert het mannetje ook de taal der mensen spreken: hij heet Fiefoernik en is een Alverman, die omwille van zijn nieuwsgierigheid naar de mensenwereld uit Avalon is verbannen, totdat hij iets kan vinden wat alle Alvermannen tot nut kan zijn. Er ontstaat een warme vriendschap tussen de twee, en Alverman wil Johan door middel van zijn toverkunstjes per sé helpen om de liefde van zijn leven te veroveren.



Die liefde luistert naar de naam Rosita (Rosemarie Bergmans), en is de mooie en ongehuwde dochter van de Spaanse edelman Don Cristobal de Bombadilla (Cyriel Van Gent). Die heeft het niet zo begrepen op de geneesheer van nederige komaf (in die tijd waren de geneersheren nog... juist!), en ziet een betere partij in de gladde paling Guy de Sénancourt (Alex Cassiers), die in allerlei duistere zaakjes verwikkeld zit, maar wél de juiste adelbrieven kan voorleggen. Samen met de Alverman heeft Johan een buidel goudstukken van onheldere origine van de Sénancourt afhandig gemaakt, en dus heeft de Sénancourt een dubbele reden om Johan te haten. De twee zijn echter steeds iedereen te slim af: zowel de indiaanse helper Otorongo (Dolf de Winter), de helper van Don Cristobal wiens vocabularium zich beperkt tot het woord "houf", als de onhandige hulpjes van de Sénancourt, ome Ben (Vic Moeremans), Cipolla (Walter Moeremans) en Pietro (Jos Mahu).



Na de Kapitein Zeppos-box is het feuilleton Johan en de Alverman de tweede van de legendarische reeks jeugdseries van Bert Struys die een tweede leven gegund wordt op dvd. Alhoewel we beter van een vierde of een vijfde leven kunnen spreken, want alhoewel de reeks inmiddels 40 jaar oud is, is deze verschillende keren op de VRT heruitgezonden, en lokte een herneming van de volledige reeks in het Antwerpse filmmuseum niet langer geleden dan vorig jaar nog volle zalen; en het waren niet alleen nostalgici die nog eens wilden zien hoe Frank Aendenboom eruitzag toen hij nog haar had! Voor avonturenreeksen van dit kaliber is er op de door docusoaps en reality-snert gedomineerde hedendaagse televisie blijkbaar geen plaats meer. Akkoord, de dialogen en de actie zijn veel trager dan we tegenwoordig gewoon zijn, en de "speciale effecten" beperken zich tot het op zeer knullige wijze wegtoveren respectievelijk tevoorschijn toveren van allerlei spul door de Alverman door gewoon even de camera stop te zetten, en in de tijd dat men alleen de keuze had tussen Brussel Frans en Brussel Vloms was de keuze van de kijker redelijk beperkt. Nochtans was iedereen verknocht aan reeksen als deze, waren de straten in Vlaanderen op zaterdagavond zo goed als leeg, en lokte signeersessies met onze BV's avant-la-lettre in Antwerpen horden volk, wat bewijst dat er toch iets magisch aan de reeks moest geweest zijn.



En wat was dat dan wel? Bezieling? Humor? Charme? Indianen in Bokrijk? Cheesyness? Of gewoon een
combinatie? Het acteerwerk van wijlen Jef Cassiers zal ongetwijfeld een grote rol gespeeld hebben, want de manier waarop hij gestalte gaf aan de guitige Alverman heeft hemzelf ruimschoots overleefd. Jef was van alle markten thuis, vormde eerst met zijn broer Çois het komische duo The Woodpeckers, was op de Vlaamse TV zowat de uitvinder van "het typetje", met zijn Het Manneke, regisseerde ook jeugdfeuilletons zoals Xenon, en maakte vlak voor zijn plotse overlijden in 1987 nog faam met een lange animatiefilm Jan Zonder Vrees, over het gelijknamige jeugdromanfiguur van Constant De Kinder.

Zowat de helft van de cast van Johan en de Alverman is intussen overleden (Cyriel Van Gent, Jan Reusens,...), maar het waren stuk voor stuk leden van een generatie waar de Vlaamse acteerwereld vandaag nog zijn lichtende voorbeelden in ziet, want ze zijn allemaal stuk voor stuk opgegroeid in deze wereld. Er werd ook voor die tijd heel veel aandacht besteed aan decors en kostuums; zelfs al werd het niet op de aftiteling vermeld, het is duidelijk te zien dat het feuilleton nagenoeg helemaal op lokatie in Bokrijk en Han-sur-Lesse (voor de scènes in de grotten en Avalon) is opgenomen. Alhoewel deze jeugdreeks net als zowat alle jeugdreeksen uit de jaren '60 en '70 het levenswerk van Bert Struys was, heeft hij voor deze reeks de regie in handen van Senne "Kapitein Zeppos" Rouffaer gegeven, die hier zich uiteraard magnifiek van zijn taak gekweten heeft.



Net als bij de Kapitein Zeppos-boxen kunnen we alleen maar verheugd zijn dat Bridge Entertainment brood ziet in het openstellen van de VRT-archieven. We hopen dan ook van harte dat de verkoopcijfers van dit soort boxen - die in verhouding tot het aantal uur amusement dat ze bieden een zeer goede prijs/kwaliteitsverhouding bieden - voor Bridge het signaal is om op de ingeslagen weg door te gaan!

BEELD EN GELUID
De box bestaat uit drie discs met in totaal 16 afleveringen, geheel de reeks. De beeld- en geluidskwaliteit zijn dan ook navenant, en de cijfers die we hiervoor toekennen zijn dan misschien wat aan de lage kant, veel beter zal je voor een reeks uit die tijd niet vinden. Speciaal voor de herneming van de reeks in het Filmmuseum werd de reeks nog eens opgepoetst, en het is die bron die als basis voor deze transfer diende. De begin- en eindgeneriek zijn van elke aflevering afgepeuterd, tenzij de begintitels bij de eerste en de eindtitels bij de laatste aflevering op elke disc. Dit in combinatie met een play all-optie maakt het eenvoudiger om de reeks in een zit of drie volledig uit te kunnen kijken. Het valt overigens op dat alle afleveringen afklokken rond het half uur, behalve aflevering 11, die met 20 minuten nogal abrupt eindigt, alsof er een stukje verloren is gegaan, en de iets langere aflevering 16, die naast het afsluiten van de verhaallijnen nog eens terugblikt naar de volledige reeks - we zijn immers in het pré-videotijdperk - om die luttele Vlamingen die een aflevering hadden gemist, toch nog te kunnen laten meepraten. In tegenstelling tot bij Kapitein Zeppos zijn er geen Nederlandse ondertitels voorzien, maar de dialoog is in keurig Nederlands (tja, verkavelingsvlaams was toen nog uit den boze). Af en toe klinkt deze wel redelijk schel, en muziek en een constante snelheid houden zijn twee dingen die op deze release niet altijd even goed samengaan. Verder zitten alle printbeschadigingen nog precies waar ze thuishoren, en kan je in sommige scènes nog werkelijk de montagelassen zien. De belichting is ook maar zus en zo; vooral in de scènes waarbij de handlangers van de Sénancourt langs een reeks witte zuilen sluipen, en deze telkens schijnen op te lichten, wordt dit pijnlijk merkbaar. Detail en scherpte zijn ook maar op het randje, maar de afwezigheid van ruis op deze opgepoetste versie maakt ook al veel goed. Laten we het er maar op houden dat men in 1965 nog niet over de middelen van nu beschikte om beeldmateriaal degelijk te conserveren. En daarbij, het draagt allemaal alleen maar bij aan de authenticiteit van het geheel, dus we zullen er maar niet te erg een punt van maken.



EXTRA'S
Ook nu weer heeft Bridge Entertainment de archieven van de VRT eens duchtig uitgestoft, en alles wat ook maar enigszins met de reeks te maken heeft, bij elkaar gesprokkeld. We vinden een vijftal korte featurettes terug, in duur variërend van 1 tot 4 minuten. Hierin zien we onder meer een fragment uit het human interest reportage-magazine Echo waarin Frank Aendenboom, Jef Cassiers en Rosemarie Bergmans in Antwerpen een eigen stoet krijgen, waarna ze het boek van de reeks gaan signeren voor hun fans, en een stukje interview met een familielid, Reintje Cassiers. Van recentere datum zijn dan weer een fragment uit De Rode Loper waarin Frank Aendenboom (Johan) en Rosemarie Bergmans (Rosita) terugblikken op hun acteerverleden, en een gelijkaardig fragment met regie-assistente Kris Smet en editor Henri Erismann. Dé featurette waar U echter naar moet uitkijken is een 13 minuten durende compilatie De fratsen van de Alverman, een montage van visuele gags die tegelijkertijd met de serie zijn opgenomen, en waarin Jef Cassiers als Alverman een paar visuele gags in de stijl van Het Manneke uitbeeldt. Tot slot vinden we nog 5 cross-promotionele trailers terug, voor de eerste Kapitein Zeppos-reeks, een vooruitblik op de nakende Wij, Heren Van Zichem-release, en voor de Vlaamse films Zaman, Het Gezin Van Paemel en De Leeuw Van Vlaanderen.


CONCLUSIE
Alle lof en eer voor Bridge Entertainment voor de inspanning om deze legendarische jeugdreeksen opnieuw te laten herontdekken door een nieuwe generatie, dan wel nostalgische herinneringen op te roepen bij de iets oudere jeugd. De Alverman rules, Fiefafoernik nog aan toe!