FILM
De legendarische Li Mu Bai (Chow Yun Fat), een krijger van de orde van Wudan, wil zijn strijdersbestaan opgeven, en vertrouwt zijn zwaard, Groene Lot, toe aan medekrijgeres Yu Shu Lien (Michelle Yeoh), die het aan meester Té, een lokale edelman zal schenken. Yu Shu Lien was ooit de verloofde van Li Mu Bai's strijdmakker, en de twee koesteren nu nog steeds diepere gevoelens voor elkaar, maar sinds de moord op Li Mu Bai's vriend wil de traditie dat Yu weduwe blijft; ze heeft zich dan maar gewijd aan het onderhoud van de tempel van Wudan en de daar bijhorende studie van de krijgskunst. Maar de tijden zijn rumoerig, roversbendes plunderen de periferie van Peking, en 's nachts wordt het zwaard uit Té's huis ontvreemd. De diefstal draagt de stempel van Jade Vos, een vrouwelijke vechtster die ooit Li Mu Bai's meester vermoordde, en met wie die dus nog een persoonlijke rekening heeft te vereffenen. Jade Vos heeft echter een leerlinge onder haar vleugels genomen, Jen (Zhang Zi Yi), een jong meisje dat zeer bedreven is in de Wudan-vechtkunsten. Voor de buitenwereld houdt Jen echter de schijn hoog dat ze een braaf adellijk meisje is die binnenkort uitgehuwelijkt gaat worden. Li en Yu ondervinden al snel hoe de vork aan de steel zit, en ze proberen discreet Jen op andere gedachten te krijgen zonder haar familie oneer te bezorgen. Jen ziet echter haar rol als aanstaande huismoeder niet zitten, en wil ook als strijder door het leven gaan, alhoewel ze de paternalisering van Li Mu Bai en van Yu Shu Lien krachtig afwijst, en bijvoorbeeld weigert in te gaan op het viirstel van Li Mu Bai om zijn discipel te worden. Nog op de avond van haar bruiloft neemt ze de benen, en trekt met Groene Lot de wijde wereld in. Li Mu Bai en Yu Shu Lien hoeven maar het spoor van vernieling te volgen dat Jen heeft achtergelaten. Tijdens een indicent met een roversbende een tijdje voordien heeft ze bovendien een passionele relatie opgebouwd met Lo (Chang Chen), een beetje een onbeholpen rovershoofdman, met onmiskenbaar minder vaardigheden dan zijn grote mond zou laten geloven. Jen staat echter voornamelijk onder invloed van haar mentor, Jade Vos, die haar feitelijk als lokaas wil gebruiken om een laatste confrontatie met Li Mu Bai uit te lokken.

Het feit dat Crouching Tiger, Hidden Dragon uiteindelijk maar liefst vier Oscars heeft gewonnen, waaronder die voor beste buitenlandse film, heeft natuurlijk veel, zo niet alles te maken met de uitbundige martial arts-choreografie van Yen Wo-Ping, die ook al de kung-fu uit The Matrix choreografeerde. Hetgeen deze film van de doorsnee martial arts-film zou moeten doen onderscheiden is het verhaal: regisseur Ang Lee ziet het meer als een sprookjesfilm dan als een actieprent. En inderdaad, hij doet een - overigens verdienstelijke - poging om het kader open te trekken en de inhoud van de film aan te dikken met doorwrochte subplots, zo bijvoorbeeld de onuitgesproken romance tussen Li Mu Bai en Yu Shu Lien, en de fulfil your destiny-drang van Jen. Het geheel is bovendien stevig met een taoïstisch sausje overgoten, hetgeen zo plastisch in beeld wordt gebracht dat de Wudan-krijgers tijdens de overigens meesterlijk in beeld gebrachte gevechtsscènes tegen de muren oplopen en over de daken wippen alsof alle wetten van Kepler en Newton in het middeleeuws-feodale China nog niet van kracht waren. De film bevat daarbuiten ook nog enkele zeer grappige momenten, bijvoorbeeld wanneer Jen in haar eentje een bende beroeps-caféhooligans vakkundig in elkaar timmert, en deze kort daarna bij Li Mu Bai en Yu Shu Lien met een bijgeplamuurde voorgeven hun beklag komen doen. Bovendien, vermits ik noch liefhebber ben van martial arts-films, noch van Chinese films tout court, is het toch al vermeldenswaardig dat ik deze film niet alleen heb uitgegekeken, maar dat ik nog de hele tijd geboeid erdoor ben gebleven, en er meer respect voor de genres heb door gekregen.

En toch heeft de film me niet helemaal kunnen overtuigen. Het verhaal wordt bij momenten zéér symbolisch en ingewikkeld, en daar komt dan nog eens voor ons als Europeanen bij dat alle namen in het Chinees hetzelfde klinken en alle gezichten er hetzelfde uitzien, hetgeen Ang Lee wel duidelijk heeft proberen te compenseren door de distinctieve klederdracht. De film bevat enkele fraaie staaltjes van fotogragie en mooie plaatjes van de Chinese woestijnen, maar vervalt soms tegelijkertijd in traagheid en onevenwicht - zie bijvoorbeeld de zéér langgerekte flash-backscène waarin Jen haar eerste ontmoeting met Lo herinnert, of de toch wel zeer bevreemende eindscène. De vechtscènes zijn overigens wel knap om zien, maar erg onrealistisch: iedereen deelt aan iedereen even harde klappen uit, en toevallig is er daar net op het moment dat het scenario het vereist, één dodelijke mep bij... Misschien dat wij als Westerlingen nooit de Chinese filosofie helemaal zullen kunnen bevatten, en wat dat betreft verdient Ang Lee een complimentje omdat hij tenminste heeft geprobeerd die brug te slaan. Maar het is maar een smal bruggetje, en niet iedereen zal er over kunnen. Vier Oscars lijkt me toch een beetje overdreven, en ik denk dat een deel van de zogenaamde critical acclaim ingegeven was door de hype van het moment, en dan is het maar de vraag of Crouching Tiger inderdaad de filmgeschiedenis zal ingaan als 'dié vernieuwende productie'. Zonder chauvinistisch te willen zijn denk ik dat Iedereen Beroemd een groter potentieel had, zeker wat toegankelijkheid van het verhaal betreft, maar dat laatstgenoemde film nog maar eens over de fameuze taalbarrière gestruikeld is - Chinees is meer een wereldtaal dan Nederlands, en op vele plaatsen in de US kon je de film in een genasynchroniseerde versie gaan bekijken. Alleen de tijd zal uitmaken of ik gelijk heb.

BEELD EN GELUID

Het beeld ziet er niet altijd even zuiver uit, en ondanks de scherpte van het geheel en de mooie kleuren, zit er bij momenten toch wat ruis op, niet dat het dramatisch wordt, maar het is toch iets wat we - zeker van een maatschappij als Columbia Tristar - niet gewoon zijn. Dit kan volgens mij alleen maar te maken hebben met de kwaliteit van de masters, want de rest van de DVD-transfer vertoont geen hiaten. We kozen ervoor om de Mandarijnse 5.1-soundtrack van de film te beluisteren, want bij de Engelse overdubbing vind ik het altijd een zeeziekmakend effect dat de synchroniteit van de lippen niet bewaard blijft. Wie echter niet bestand is tegen twee uur Chinees, kunnen we geruststellen: de Engelse 5.1-overdubbing is zeker met dezelfde zorg afgewerkt. Ook hier lijkt de transfer naar DVD geslaagd, maar het gebruik van de ruimtelijke effecten bij de actiesequenties blijken uiteindelijk toch beperkt gebleven. Ondanks deze kleine puntjes van kritiek, toch maar weer eens het bewijs dat Columbia Tristar zonder uitzondering kwaliteitsreleases aflevert.

EXTRA'S

De voornaamste extra op deze disc is een 23 minuten documentaire Unleasing Dragons, een typische documentaire zoals deze voor televisie wordt klaargestoomd om volk naar de zalen te lokken. Desalniettemin biedt deze toch wel wat achtergrondduiding bij de soms zeer complexe plot van het verhaal. Ook behulpzaam hierbij is de commentaartrack van regisseur Ang Lee en producent James Schamus. Er is ook nog een interview met Michelle Yeoh van een 14-tal minuten, een fotogallerij, achtergrondinformatie over Ang Lee (de regisseur), James Schamus (de producent) , Chow Yun Fat, Michelle Yeoh (de hoofdrolspelers) en Yen Wo-Ping (de martial arts-choreograaf). Er staan twee trailers op, een (niet-ondertitelde) internationale trailer en een (wel ondertitelde) Amerikaanse trailer, alsook twee cross-promotionele trailers voor Not One Less en voor Vertical Limit. Zoals de gewoonte bij Columbia is dit allemaal ondertiteld (op die dialoogloze internationale trailer na), wat altijd mooi meegenomen is. Ook nog vermeldenswaard zijn de mooie geanimeerde menu's, die een staalkaart bieden van de beste speciale effecten uit de film. Desondanks zijn we van de meeste Columbia-releases tegenwoordig meer gewoon, en al bij al is de hoeveelheid bonusmateriaal eerder beperkt in vergelijking met bijvoorbeeld Charlie's Angels.

CONCLUSIE

Ik denk dat deze film zich toch wat meer tot de artistieke filmliefhebbers en de fans van Oosterse krijgskunsten zal richten, alhoewel Ang Lee duidelijk een poging heeft gedaan om een groot publiek te bespelen, o.a. door relatief bekende acteurs in te huren. Anderen zullen deze film dan weer uitspuwen als twee uur tijdverlies. Ik bevind me persoonlijk ergens halverwege tussen de twee uitersten: het is geen slechte film, maar het is niet het "grootse meesterwerk" dat ik had verwacht of zoals het soms in de schrijvende pers te lezen stond. Bij twijfel misschien eerst eens huren?