FILM
Finbar 'Fin' McBride, een man met dwerggestalte, werkt in een winkel voor miniatuurtreintjes. Wanneer de eigenaar sterft laat hij Fin een oud vervallen stationshuisje achter, ergens in een rurale achterhoek van New Jersey. Door zijn kleine gestalte blijft de aankomst van Fin in de buurt niet bepaald onopgemerkt. Maar Fin lijkt er zelf ook niet op gebrand contact te zoeken met de lokale bevolking. Hij zondert zich af, ontwijkt conversaties en spendeert zijn dagen met wandelen en het noteren van passerende treinen. Toch slagen Joe, een levenslustige koffieverkoper, en Olivia, een manisch-depressieve schilderes, erin de muren om hem heen te slopen. Maar net als een krachtige band gesmeed lijkt, gooien persoonlijke drama’s roet in het eten.

Het mag duidelijk zijn, The Station Agent is geen popcornfilm met een intrigerend vervlochten plot of memorabele actiescènes. De prent is, in meer dan één opzicht, een kleine film, die de tijd neemt om menselijke interactie gade te slaan en vooral een showcase is voor knappe acteerprestaties. Nu kan die formule nog al eens resulteren in een saai, arty-farty eindproduct, maar The Station Agent weet lovenswaardig gedurende het grootste deel van zijn looptijd een amusant, nooit langdradig, komisch-dramatisch verhaal te vertellen. Regisseur-scenarist Tom McCarthy is zelf een acteur en slaagt er wellicht daardoor in de juiste toon tussen pathos, melodrama en komedie te vinden in zijn debuutscript. De diverse onderscheidingen die hij hiervoor kreeg, onder meer een BAFTA voor beste scenario, zijn naar mijn mening echter enigszins onverdiend. Hoewel de karakters die zijn script bevolken hoogst interessant zijn, zijn er immers toch diverse minpunten te noteren. Zoals de clichématige behandeling van een zwangerschapsplot. Belangrijkste onvolmaaktheid is het laatste kwartier van de prent, waarin een geloofwaardige climax ontbreekt. In plaats van een orgelpunt te zetten op de fraaie structurele opbouw, kiest McCarthy ervoor zijn film langzaam uit te laten doven, wat voor de kijker erg frustrerend overkomt. Vooral de allerlaatste scène garandeert een grote anti-climax.

En dat is jammer, want met een betere finale, had The Station Agent beslist de dunne lijn tussen goede en zeer goede film kunnen overbruggen. Als cineast laat McCarthy immers wat minder steken vallen dan in zijn scenario. Zijn regiestijl is sober, met weinig camerabewegingen en veel vaste shots. En dit past perfect bij de prent. Ook de wijze waarop de regisseur zijn camera aanwendt om de eenzaamheid van de drie voornaamste karakters te illustreren is grote klasse. De fotografie is degelijk, maar gezien het hier een low-budget productie betreft, vooral afhankelijk van de visueel interessante vergane glorie van het New Jersey landschap. De muziek speelt een ondersteunende rol in de film en stijgt dan ook nooit uit boven onopvallend muzikaal behang. De rest van de technische aspecten zijn nooit minder dan adequaat, maar ook nooit meer, met uitzondering misschien van enkele leuke vondsten in productiedesign.

Waarmee we aanbelanden bij de voornaamste troef van The Station Agent: de cast. Meest opvallende rol is uiteraard weggelegd voor Peter Dinklage, zelf een man met dwerg-syndroom, als de diminutieve Fin McBride. Het zou eenvoudig zijn een overdreven sentimentele vertolking neer te zetten voor dit eenzame, tragische karakter, maar Dinklage houdt het uiterst realistisch. Zijn gelaat vertoont weinig variatie in expressie, maar zijn ogen vertellen duizend-en-één verhalen en emoties. Het is een knappe vertolking van een acteur wiens carrière door zijn kleine gestalte waarschijnlijk minder allure zal kennen dan zijn talent verdient. Patricia Clarkson, de ongekroonde koningin van de Amerikaanse onafhankelijke film, zit dan weer iets minder goed in haar vel. Ze vertokt een personage dat vrij dicht aanleunt bij de karakters die ze meestal vertolkt. Daarom net lijkt haar interpretatie van de rol te veilig en doordeweeks. Een actrice uit een jongere generatie, Michelle Williams, bekend van tienersoap Dawson’s Creek, is veel opvallender in het handvol scènes waarin zij opduikt. Ze geeft blijk van een unieke stem in een rol die zij eigenhandig boven cliché verheft. Maar de show wordt zonder discussie gestolen door Bobby Cannavale. Met ontwapenend enthousiaste gooit hij zich in zijn rol en vormt hij al snel het personage waar je je als kijker het meest mee verwant voelt. De eerlijkheid en charme van het karakter ontsproten uiteraard aan een goede scenarist, maar net als hij in de remake van Shall We Dance deed, is het Cannavale die het personage levendiger maakt dan de woorden op papier ooit hadden kunnen vermoeden. Beslist een naam om te onthouden.

Hoe luidt dan het definitieve verdict over The Station Agent? Is het een amusant, no-nonsense melodrama met goede vertolkingen? Of een overroepen oefening in nihilisme van een acteur die eigenlijk regisseur wil zijn? De waarheid ligt ergens middenin. De film is niet goed genoeg om meteen aan je vrienden aan te raden, dankzij vooral een onmachtige laatste vijftien minuten, maar bezit eveneens weinig punten van kritiek. Het is een eenvoudige en lekkere soufflé, met de beste ingrediënten bereid, die je na verorbering toch nog met een slechts half gevulde maag opzadelt.

BEELD EN GELUID
De low-budget origine van de prent komt spijtig genoeg duidelijk tot uiting in de dvd-presentatie van The Station Agent. De gebruikte pellicule kon ongetwijfeld grote lichtcontrasten en diepe zwartniveaus minder goed aan, wat resulteert in een middelmatig beeld. De kleuren zijn daarentegen behoorlijk levendig en op vlak van scherpte valt er ook niet veel te mopperen. Krassen of vuiltjes ontbreken, maar filmgrain is prominent aanwezig. Rekening houdend met de basiselementen valt Total Film niet veel te verwijten aan deze transfer, maar naar objectieve normen is het zeker geen topper. Op auditief vlak zijn zowel een stereotrack als een Dolby 5.1-spoor aanwezig. Beide zijn van goede kwaliteit, hoewel de boxen in deze film niet veel meer dan dialogen te verwerken krijgen.

EXTRA'S
De disc bevat twee bonussegmenten. Het eerste is een Trailer (2 min.), die de nadruk legt op het feit dat dit een onafhankelijke Amerikaanse productie is door onder meer het trio Sundance-prijzen dat de prent in 2003 kreeg prominent uit te spelen. Daarnaast werden ook vijf Deleted Scenes op de schijf geperst, niet anamorf, maar wel met optioneel begeleidend commentaar van cineast McCarthy en acteurs Dinklage en Cannavale. Ik vond het alvast spijtig dat de getoonde sequenties geknipt werden. Ze waren immers vrij goed.

CONCLUSIE
The Station Agent toont enerzijds alles wat goed is aan de Amerikaanse onafhankelijke film (uitstekende vertolkingen, interessant scenario, knap uitgedachte subtext), maar lijdt ook aan de meest voorkomende kwalen van het genre (clichématige subplots, een slot dat geen voldoening geeft). De beeldkwaliteit van de dvd is niet van het hoogste niveau, maar het geluidsspoor is oerdegelijk. Extra’s zijn er nauwelijks. Al bij al: een film die je zeker eens moet zien, maar die ultiem minder goed is dan hij had kunnen zijn.