FILM
Alice Ayres (Natalie Portman) is nog maar net uit Amerika naar Groot-Brittanië overgewaaid, of ze ondervindt al aan den lijve dat - in tegenstelling tot de Amerikanen - de Britten links rijden en voetgangers dus eerst naar rechts moeten kijken. Ze wordt naar het hospitaal gevoerd door de knappe schrijver Dan Wolfe (Jude Law), waarbij de vonken onmiddellijk overspringen. Alhoewel, "schrijver" is wat veel gezegd; Dan schrijft overlijdensberichten voor de krant, wat misschien net iets interessanter is dan filmbesprekingen, maar toch niet veel aanzien geniet. Alices redelijk complexloze aanpak is kenschetsend voor haar beroep: ze is striptease-danseres. Ze trekt bij Dan in en wordt zijn muze wanneer hij een eerste ernstig boek probeert te schrijven, partieel gebaseerd op haar leven. Wanneer er een foto moet worden genomen voor de achterflap van het boek, komt Dan in contact met de knappe fotografe Anne Cameron (Julia Roberts), met wie hij onmiddellijk begint te flirten. Om niet toe te moeten geven aan zijn gevoelens voor haar, houdt Dan een nachtelijke en erg seksueel getinte chatsessie, waarbij hij zich voor haar uitgeeft. Zo komt "Anna" in contact met een dermatoloog, Larry (Clive Owen), die hij uitnodigt voor een seksdate. Bij de ontmoeting merken Anna en Larry dat ze het slachtoffer zijn geworden van een onsmakelijke practical joke met Dans signatuur, maar toch slaat uiteindelijk de vlam over en trouwen ze. Dan geraakt echter niet van zijn obsessie over Anna verlost, waarbij hij keer op keer op Alices hart trapt. Alice pakt haar spullen en gaat terug in een nachtclub werken, waar ze op een avond Larry ontmoet, die de ontrouw van zijn vrouw niet kan verkroppen, en daardoor ook door Alice geobsedeerd geraakt.



"Have you ever seen a human heart? It looks like a fist covered in blood..."

Het is te gemakkelijk om Closer af te doen als het zoveelste piece of snot. Na Angels In America komt Mike Nichols nog maar eens op de proppen met de verfilming van een toneelstuk over zijn geliefde thema: vechtende koppels. De geschetste vierhoeksverhouding is een psychologische studie over moderne relaties, met als bijzondere invalshoek het observeren van de verschillende aspecten van ontrouw, en hoe jaloezie kan omslaan in een ziekelijke obsessie. Nichols laat geregeld het tijdsverloop zonder aankondiging een paar jaar overslaan - wat alleen aan de coiffuur van Natalie Portman te zien is - waardoor je als kijker er de aandacht moet bijhouden. Uiteindelijk komt de regisseur tot de merkwaardige conclusie dat, alhoewel de relaties steeds meer op los zand gebouwd worden en willekeurig lijken te zijn - Alice's eerste woorden tegen Dan, tevens de eerste dialoog in de film, zijn niet toevallig "Hello, stranger!" - de verhoudingen tussen de vier hoofdpersonages hoe langer hoe meer een zaak van leven of dood worden. De toneeloorsprong straalt overigens van deze film af: de dialogen zijn stroef en redelijk onnatuurlijk, maar zijn toch redelijk poignant en flink gekruid, en er zijn maar vier noemenswaardige hoofdpersonages, en al de rest zit er als filler material bij. De personages houden zich voornamelijk onledig met erg seksueel beladen verwijten naar elkaars hoofd te slingeren. We kunnen ons dan ook de vraag stellen wat het realiteitsgehalte is als de voornaamste bekommernis der bedrogen echtgenoten is om elkaar te willen tot in de kleinste details uithoren over de seksuele details van hun wederzijdse slippertjes. Opmerkelijk is dat de film slechts één scène bevat waarin de vier hoofdrolspelers tegelijkertijd te zien te zijn (tijdens de vernissage van Anna), en er dan nauwelijks iets zinnigs gezegd wordt; het verwrongen idee dat de vier personages krijgen door nogal redelijk persoonlijk gekruide informatie uit tweede hand, maakt dat ze elkaar slechts menen te kennen. In plaats van over te slaan naar een comedy of errors, wordt het op de duur één amalgaam van opgekropte frustraties, onbeantwoorde liefdes, morele chantage en overspel à gogo, zodat de personages emotioneel geen stap closer bij elkaar geraken.



In 1997 werd dit stuk van Patrick Marber met veel succes in Londen op de planken gebracht, waarbij Clive Owen de rol van Dan vertolkte. Diezelfde Clive Owen heeft een veel memorabelere kluif aan zijn rol van Larry, die gaandeweg onder zijn stijfburgerlijke - we aarzelen bij dat woord even om de vergelijking met Harry Potter te maken - doktersjas meer en meer trekjes begint te vertonen van een zieke pervert, die graag tot elke prijs de situatie naar zijn hand wil zetten. Owen vertolkt overigens niet het enige onsympathieke personage: met geen van de vier acteurs kan je echt sympathiseren, en de negatieve kritiek over de film is dan ook volgens ons deels te wijten dat het moeilijk is om ook maar het minste greintje mee te voelen met de personages. De manier waarop alle vier de acteurs hun rol invullen, valt buiten elke verdenking. Natalie Portman komt én geloofwaardig over als het onderdanige, psychologisch geremde speelgoedje van Dan, én als seksuele dominatrix tegenover Larry. Portman staat er overigens voor bekend dat ze zeer selectief is op haar rollen, maar wat ze hier neerzet staat mijlenver af van het brave Padmé-imago uit Star Wars. Alhoewel ze de voorgestelde scène waarin ze moest strippen voor Clive Owen, de uiteindelijke versie niet gehaald heeft, getuigt de manier waarop ze rondhuppelt in stof waarvan wij dachten dat ze alleen diende om gordijnen mee op te hangen, en ze toch als actrice niet zomaar inwisselbaar blijft met het eerste het beste leeghoofdig snolletje, van de grote klasse die ze aan de dag kan leggen. Portman gedijt het best in rollen die intellectueel wat uitdagender zijn en waarin ze zich rijper moet voordoen dan ze in feite is, en dan is deze Closer wel gesneden koek. Voor één van haar volgende rollen, in V For Vendetta, zag ze er zelfs geen graten in om haar weelderige lokken te laten millimeteren, wat kenmerkend is voor de inzet waarmee ze haar job als actrice benadert.



Het blijft echter wachten op artistieke erkenning. Natalie Portman greep bij de laatste Oscaruitreiking - net als Clive Owen overigens - naast de oscar voor beste bijrol. Terecht? Closer bij het kruim van de absoluut beste films van het afgelopen jaar rekenen is misschien wat overdreven, en Mike Nichols heeft wel wat van een pretentieuze prediker die zich niet verwaardigt om een moreel antwoord te formuleren op de vragen die hij stelt. Mijn tenen krullen nog altijd bij de herinnering aan The Graduate, één van de meest pompeuze stukken cinema waarmee ik ooit mijn netvlies vervuild heb. Het toevoegen van een twister ending aan de film lijkt bovendien eerder ingegeven te zijn door de modegril van het moment. De voornaamste verdienste van Closer is dat het een eerlijke poging is om de acteurs hun talent te laten bewijzen. Dat is al heel wat op zich.



BEELD EN GELUID
Zoals gewoonlijk bij Sony Pictures het geval is, krijgen we een goede transfer die uitblinkt door scherp - zelfs excellent - contrast, heldere kleuren, weinig ruis, beeldbeschadiging die beperkt blijft tot hoogstens één of twee instanties op heel de film, en goede scherpte. Die scherpte is zelfs het enige echte probleem, want soms vertoont het beeld te veel edge enhancement. Ook zit er hier en daar wat aliasing in bijvoorbeeld de zonneblinden voor het kantoor van Clive Owen of de binnenarchitectuur van de ruimte waar Julia Roberts haar tentoonstelling houdt. Artistiek gezien is Closer een film met veel koude kleuren, die slechts onderbroken worden door de felle, hevig overdreven tinten in de stripclub. Het aantal scherp afgelijnde details toont ons echter dat het de beeldtransfer echt wel goed is. Alhoewel deze film grotendeels drijft op dialogen - die overigens goed verstaanbaar zijn en goed gericht klinken - zijn de occasionele instanties waarin de surrounds worden aangesproken, zoals het auto-ongeluk waar de film mee opent, goed vormgegeven. Ook de originele score van ex-Smithsvoorman Morrissey komt goed tot zijn recht.



EXTRA'S
Het bonusmateriaal op deze release beperkt zich tot een muziekvideo van Damien Rice, en een handjevol trailers.

CONCLUSIE
Closer is een voorbeeld hoe een mediocre film op niveau kan getild worden door het niveau van zijn acteurs, en toch nog uiteindelijk kan uitgroeien tot een interessante karakterstudie. Verwacht echter niet te veel star power bij deze film, want het is en blijft een harde noot om te kraken. Wie de film enkel zou willen bekijken om Natalie Portman in haar ondergoed te zien dansen, zal waarschijnlijk een minder brede intellectuele uitdaging vinden bij de eerste de beste soft-pornofilm.