DOCUMENTAIRE
Bill Viola geldt algemeen als één van de belangrijkste videokunstenaars van onze tijd. Hij werd geboren in New York, kreeg er een opleiding aan de kunstschool van de Syracuse Universiteit en begon als assistent van o.a. Nam June Paik. In de jaren '70 is hij artist in residence bij Sony in Japan, werkt voor televisiemaatschappijen en openbare instellingen en ontwikkelt een eigen beeldtaal in een medium dat op dat moment in de kinderschoenen staat. Zijn interesse voor oosterse godsdiensten heeft een sterke invloed op zijn werk. Niet de visualiteit staat centraal, maar de verinnerlijking, de bewuste en onderbewuste ervaring, de verdieping van gevoelens een waarnemingen. Alles wat met de mens te maken heeft geniet Viola's aandacht met een bewuste voorkeur voor de processen van leven en dood.

The Passing, een videofilm uit 1989 (uitgegeven 1991), gaat over het overgangsritueel van leven naar dood en omgekeerd. De productie komt tot stand na het overlijden van Viola's moeder en de geboorte van één van zijn kinderen. Beide processen legt hij op videoband vast. Het uitgeteerde leven, met de buitenwereld verbonden via beademingsapparatuur en andere technologische creaties van onze moderne tijd, vloeit langzaam weg terwijl een nieuw leven popelt om uit de geborgenheid van de moederbuik aan het grote en eenmalige avontuur te beginnen. Het bindmiddel is water, de bron van alle leven waaruit leven ontspringt en waarin leven verdwijnt. Daarnaast zijn er onderbewuste connotaties en suggesties: een trein die uit een donkere tunnel te voorschijn komt en de toeschouwer verblindt met z’n sterke koplampen, de lichten van auto's op een donkere autoweg als sterren die van de hemel vallen, een peuter die door een plas peddelt, een mannenlichaam dat zich overgeeft aan de zuigende kracht van het wassende water. Het wordt gepresenteerd als werkelijkheid of als droom, angstdromen van een man die zwaar ademt tijdens een onrustige slaap en plots wakker wordt, nat, alsof het om een nachtmerrie gaat. Het donker van de nacht opgelicht door een kleine witte stip, zich uitbreidend tot een lichaamsdeel, de close up van een gezicht, een zandduin misschien of een trein met aanhang, een voorbijflitsende auto, het kan allemaal, met een plots begin en een al even abrupt einde. Soms is het raden naar wat er aan de hand is, dan spreekt Viola het voorstellingsvermogen van de toeschouwer rechtstreeks aan, laat hem gissen, zoeken naar verbanden, bewuste of onderbewuste, op de grens tussen werkelijkheid en droom, fantasie en perceptie.

BEELD EN GELUID
Bill Viola heeft niks met mooifilmerij. De fragmenten die hij aan elkaar rijgt zijn in zwart-wit opgenomen.Ze zijn met een korte zwarte onderbreking van elkaar gescheiden. De camera wordt meestal vanuit de hand bediend en dat geeft een documentaireachtig effect. Bill Viola kiest voor een grove korrel. Dat procédé werkt aliënatie in de hand, onherkenbaarheid, afstand en vervreemding. Het kleurenpalet is hoofdzakelijk zwart en grauw met felle witte contrasten of schakeringen van grijs. Het geluid beperkt zich tot de stuiterende ademhaling van Bill Viola tijdens de slaap, afgewisseld met lawaai en geruis, primitief en basic. Na elk fragment breekt het geluid abrupt af, mixage is hier niet aan te pas gekomen.

EXTRA'S
De dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
The Passing van Bill Viola is zware kost, kunst om de kunst met een boodschap. Eentje die zich moeilijk laat ontcijferen, zowel visueel als auditief, in een beeldtaal die tegelijk hermetisch en poëtisch is, met veel zwart, veel herhalingen en talloze beeldvertragingen. Het grijpt je aan, het emotioneert je, het brengt je in de war of het laat je Siberisch koud. Check it out.