FILM
Heeft Sweeney Todd echt bestaan? Waarschijnlijk niet. De consensus is dat de legende van de laatachttiende-eeuwse barbier die de kelen van zijn klanten doorsneed uit wraak voor een jarenlange onterechte celstraf, niet meer is dan een amalgaam van stadslegenden en levendige fantasie. Een macaber sprookje zo je wil. Todd dook voor het eerst in geschreven vorm op in een ‘penny dreadful’ (een 19de-eeuws pulpmagazine) en zou stormenderhand de wereld veroveren. De voorbije anderhalve eeuw zijn er talloze toneel- en filmbewerkingen gemaakt van het verhaal, die steeds nieuwe elementen toevoegden aan zijn mythe, waarbij de succesvolste toevoeging ongetwijfeld die van Mrs. Lovett is, de buurvrouw van Todd, die zijn slachtoffers verwerkt tot de 'lekkerste vleespasteitjes van Londen' (sic). Als zoethoudertje voor Tim Burtons visie op Sweeney Todd – zelf een adaptatie van de Broadwaymusical van Stephen Sondheim die door velen de beste theatermusical ooit wordt genoemd – brengt Just Entertainment nu een recente BBC-adaptatie over de demonische barbier van Fleet Street uit op dvd.

Sweeney Todd werd door de Britse omroep uitgezonden in de feestelijke periode rond Nieuwjaar 2006, wat op het eerste gezicht een vreemde keuze lijkt. Het verhaal is immers bijzonder duister en staat dus in schril contrast tot de vrolijkheid die het begin van ieder nieuw jaar kenmerkt. Anderzijds is het net dat contrast dat de tv-film een geladenheid geeft die hem uitermate geschikt maakt om in deze periode bekeken te worden. Zwarte humor maakt overigens in de meeste versies een integraal deel uit van de plot, hoewel deze BBC-adaptatie resoluut voor de ernst kiest. De psychologie van de personages treedt op de voorgrond, terwijl ook heikele thema’s als geslachtsziekten en kindermishandeling niet uit de weg worden gegaan. Dit is zonder twijfel de meest onderbouwde en realistische Sweeney Todd die tot op heden het scherm haalde.

Niettemin kan je de modus operandi van het productieteam geen onverdeeld succes noemen. De ernst en het realisme staan immers te vaak entertainment in de weg. Ray Winstone is fantastisch en intens als het hoofdpersonage en kneedt een rauwe Todd, ‘ontmenselijkt’ haast door zijn jarenlange verblijf in de beruchte Newgategevangenis. Maar zijn vertolking past niet in het plaatje. Sweeney Todd is altijd een verhaal geweest dat af en toe over the top moet gaan in al zijn bloederigheid, maar het psychologische realisme van de hoofdpersonages werpt hier een ongeloofwaardige schaduw op de horrorelementen. Zo getormenteerd is de barbier – zoals neergezet door Winstone in zijn interpretatie van het loodzware scenario – dat het plezier dat hij ervaart telkens hij de keel van een klant doorsnijdt als sneeuw voor de zon verdwijnt. In The Silence of the Lambs was Hannibal Lecter even bloeddorstig en snugger als Todd, maar zorgde zijn amoraliteit, zijn joie de vivre voor een connectie met het publiek. Die connectie wordt in Sweeney Todd helaas niet gemaakt.



En dat is enorm jammerg, want de tv-film heeft genoeg ingrediënten om zijn potentieel waar te maken, maar doseert die niet in de juiste verhouding. De plotse uitbarstingen van bloederig geweld zijn bijv. onomfloerst en in grafisch detail te zien, maar er zit te weinig variatie in de doorgesneden kelen, waardoor de impact van spuitende slagaders met elke volgende messenzwaai vermindert. Ook de invulling van het personage Mrs. Lovett dient het verhaal niet. In deze Sweeney Todd is ze geen goedbedoelend bakkertje dat evolueert tot opportunist, maar eerder een dom hoertje van wie nooit duidelijk is waarom Todd als een blok voor haar valt. Essie Davis vertolking is bovendien te vlak om de kijker te engageren. Het ontbreken van een motief bij vele slachtoffers van de barbier is eveneens een minpunt, net als de afwezigheid van een echte ‘vijand’, een yin t.o.v. Todds yang. De enige echte emotie in de tv-film komt van het personage Tobias, een weesjongen die de barbier in huis neemt en die te naïef is om door te hebben waar zijn meester mee bezig is. De goedheid van de jongen wordt slechts beloond met verraad, wat gegarandeerd een brok in de keel oplevert.

Als je alle pro's en contra’s voor deze Sweeney Todd overloopt, rijst vooral de vraag waarom de BBC het nodig achtte precies deze kijk op het fascinerende personage op het kleine scherm te brengen. Het plezier van de plot, de Grand Guignol en de zwarte humor worden immers naar de achtergrond verbannen of zelfs volledig overboord gegooid, waardoor het voor de kijker moeilijk blijkt anderhalf uur geboeid te genieten van wat een entertainende volkslegende had moeten zijn. De film is dan ook een prima voorbeeld van hoe psychologische onderbouwing van personages noodzakelijk is voor het verkrijgen van realisme, maar ook dat je dit liefst niet tot ankerpunt van je productie maakt, want dan eindig je paradoxaal genoeg met een zielloze, monotone bedoening die enkel door de superieure kwaliteit van het bronmateriaal en één goede centrale performance net boven de middelmaat uitstijgt.

BEELD EN GELUID
Dit is een recente productie en dus is de beeldkwaliteit over het algemeen behoorlijk. Scherpte is het opvallendste pluspunt, maar ook de uitstekende weergave van het grijze kleurenpalet mag er wezen. Doordat de prent op een enkelvoudig gelaagd schijfje staat, rijzen er wel wat compressieproblemen. Digitale artefacten zijn het meest zichtbaar in duistere en mistige sequenties, waar ook sporadisch blokvorming optreedt. Dat haalt het niveau van de visuele presentatie toch wat omlaag. De soundtrack staat als een 5.1-track op de disk en is feitelijk niet meer dan een ‘unwrapped’ stereospoor dat immer helder en goed gemixt klinkt, maar beslist geen ruimtelijk effect creëert.

EXTRA'S
Geen extra's op deze schijf.

CONCLUSIE
De macabere horror van Sweeney Todd wordt onderbouwd met stevige psychologische diepgang, maar dat resulteert louter in een wisselvallige productie die de kracht van het originele verhaal aan de kant gooit en vaak te intens is om nog te entertainen. Gelukkig is er nog Ray Winstone wiens Todd zonder meer beklijft. Beeld en geluid zijn van een zeer degelijk niveau, maar de bonussectie blijft leeg.