De 23-jarige studente Joey Drayton (Katharine Houghton) leert op Hawaï de 37-jarige Dr. John Wade Prentice (Sidney Poitier) kennen. Het is liefde op het eerste gezicht. Impulsief als jonge meisjes kunnen zijn, besluit Joey om haar verloofde aan haar ouders voor te stellen. Onaangekondigd verschijnt het jonge stel in de riante villa van Matt (Spencer Tracy) en Christina Drayton (Katharine Hepburn), hij een krantenuitgever en zij de eigenares van een succesvolle kunstgalerij in hartje San Francisco, om hun instemming te vragen voor het komende huwelijk dat hooguit over een drietal weken in Genève wordt gesloten. Dr John Wade Prentice is namelijk maar één dag in de States. Als professor, verbonden aan de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie), is hij op doorreis, want hij werkt hoofdzakelijk in Afrika en Europa. Wat voor Matt en Christina Drayton als overtuigde liberals een makkie behoort te zijn, pakt evenwel anders uit, want Dr. John Wade Prentice is intelligent, welbespraakt, aantrekkelijk en charmant, maar hij is ook zwart en dat hadden de Draytons nooit in hun plannen voorzien.

 

 

Regisseur Stanley Kramer (1913-2001) nam heel wat risico’s toen hij in 1967 het controversiële scenario van William Rose (Oscar voor beste verhaal en script) verfilmde voor het witte doek. Amerika had nog maar net de massademonstraties van zijn zwarte bevolking tegen de rassenscheiding en de algemene boycot van het gesegregeerde openbare achter de rug en de charismatische zwarte dominee Martin Luther King (Nobelprijs voor de Vrede, 1964), dé leider van het geweldloze verzet sinds zijn legendarische toespraak I Have a Dream, had zich eerder dat jaar tégen de Amerikaanse aanwezigheid in Vietnam uitgesproken, waarbij hij de V.S. koloniale ambities verweet en een lans brak voor morele verandering. Een film over racisme en interraciale huwelijken kwam om politieke en ethisch redenen dus op het perfecte moment, vervolgens was het belangrijk om het project zonder kleerscheuren door de mallemolen van pers en publiek te manoeuvreren. Kijkend naar het resultaat (2 Oscars en 8 nominaties, 3 Bafta Awards, maar jammer genoeg geen enkele Golden Globe) is de balans zonder meer positief, vooral omdat twee grote concurrerende films, The Graduate (Lawrence Turman) en Bonnie and Clyde (Warren Beatty), het in de Oscar-race voor beste film eveneens aflegden tegen In the Heat of the Night (Walter Mirisch) met Sidney Poitier in de hoofdrol als een zwarte detective die een moordaanslag onderzoekt in een racistisch stadje in het zuiden van de V.S.! Het kan verkeren, zei Bredero...

 

 

De ándere film tegen racisme in de Amerikaanse samenleving ging dus met de hoofdvogel aan de haal, maar voor Sidney Poitier betekende de Oscar-uitreiking zoveel als een dubbele overwinning, met die beperking dat hij ook voor In the Heat of the Night de Oscar voor Beste mannelijke hoofdrol aan z’n neus voorbij zag gaan. Dié ging naar z’n tegenspeler Rod Steiger. Pittig detail is overigens dat Sidney Poitier voor de Bafta Awards genomineerd werd in de categorie Best Foreign Actor, terwijl de brave man het daglicht zag in Miami!

 

Guess Who’s Coming to Dinner is in elk geval een krachtig signaal tegen racistische vooroordelen, met name tegen zwarten. Joey’s moeder Christina slaagt er vrij snel in om de situatie tot realistische proporties terug te brengen; uiteindelijk staat het geluk van haar enig kind op het spel. Vader Matt heeft het er veel moeilijker mee. Hij denkt aan de toekomst van z’n eventuele kleinkinderen en hij drukt Joey en Prentice op het hart dat gemengde huwelijken in minstens 17 staten bij wet verboden en dus strafbaar zijn. Bovendien heeft hij – zeer terecht – problemen met de korte bedenktijd die hem wordt gegund. Maar dat is nu eenmaal een aspect dat boeken en films vaak zo boeiend maakt. Heel verrassend is overigens het vervolg van de film: de ouders van Dr. John Wade Prentice besluiten om per vliegtuig van Los Angeles naar San Francisco te gaan om hun zoon te zien én hun toekomstige schoondochter te ontmoeten. Hun verbijstering is zo mogelijk nog groter dan die van de Draytons op het moment dat het blanke gezichtje van Joey in hun gezichtveld verschijnt.

 

 

Wat volgt is een complexe onderhandelingsronde met wisselende coalities in de villa van de Draytons. De hele discussie wordt bemoeilijkt door de mededeling van Dr. John Wade aan zijn ev. schoonouders dat er ondanks Joey’s enthousiasme geen sprake kan zijn van een huwelijk mochten zij besluiten om hun goedkeuring te weigeren. Zijn vader, Mr. Prentice blijft evenwel categoriek tegen een gemengd huwelijk, waarmee de vaders op één lijn staan. Zij worden bijgetreden door de zwarte huishoudster Tillie die zo haar eigen mening heeft over burgerrechten. De moeders komen sneller tot een consensus en zij worden bijgetreden door Monsignor Ryan, de katholieke huisvriend van de Draytons. Hij ziet geen bezwaren. Voor hem telt alleen wat jonge mensen voor elkaar voelen en hij stelt zelf vast dat Joey en John, ondanks een relatie die nog maar tien dagen oud is, heel veel van elkaar houden. Ondertussen tikt de klok.

 

Scenarist William Rose en regisseur Stanley Kramer hebben een overtuigende film bij elkaar geschreven en gefilmd. Ondanks het moeilijke en controversiële thema slagen ze erin om een sterke indruk te maken. Daarvoor gebruiken ze voor minstens een gedeelte van hun argumenten beproefde recepten: de zwarte Tillie en de katholieke Monsignor Ryan zorgen voor een flinke portie welwillendheid en humor door de manier waarop ze tegen het aanstaande huwelijk én tegen de personages in deze curieuze omstandigheden aankijken. Op het moment dat alle andere partijen geen uitzicht hebben op een goede afloop, houden zij met z’n tweetjes de hoop levend. Zij kunnen ook onvoorwaardelijk op de sympathie van de kijker rekenen. De ouders van Joey en Dr. Prentice zwalpen tussen afwijzing, twijfel (niet in de laatste plaats over de eigen reacties ter zake), gunstige gezindheid en onvoorwaardelijke acceptatie. De ene schermt met het geluk van de beide jonge mensen, de andere denkt aan de sociale consequenties en de maatschappelijke druk. Uiteindelijk was de situatie veertig jaar geleden in de States, maar ook bij ons in Europa, nauwelijks te vergelijken met de multiculturaliteit van vandaag en worden interraciale huwelijken en relaties ook vandaag nog met een bepaalde blik bekeken.

 

 

De inconsequenties in het verhaal bedekken we graag met de mantel der liefde, want uiteindelijk is Guess Who’s Coming to Dinner een warme en hoopgevende film. In de vloed van meningen en standpunten vallen ze overigens nauwelijks op. Maar ze zijn er wel. Zo legt Dr. John Wade Prentice aan de ouders van Joey strikte voorwaarden op voor een ev. huwelijk, maar kaffert hij z’n eigen vader uit omdat die bij z’n mening blijft. Hij vergelijkt de oude man met Oom Tom. Later in de film gebruikt Mrs. Prentice in een gesprek met Matt Drayton op het terras een heel bijzonder argument. Ze beweert dat oude mannen vergeten zijn hoe het is om verliefd te zijn, waarmee ze als het ware een beroep doet op hun gekrenkte mannelijkheid om datgene te accepteren wat eigenlijk niets met viriliteit te maken heeft.

 

De acteerprestaties zijn goed tot uitstekend. Katharine Hepburn kreeg de Oscar voor beste actrice in een hoofdrol. Haar echtgenoot Spencer Tracy greep naast de hoofdprijs, maar eigenlijk zijn ze samen een stuk minder geloofwaardig dan het zwarte duo Beah Richards & Roy Glenn als de ouders van Dr. Prentice. Sidney Poitier zien we in zijn laatste grote Hollywood-film. Met de jaren 70 voor de deur, kwam er een einde aan de zgn. blaxpoitationfilms. Zijn prestatie in deze film is opmerkelijk, maar niet meer dan dat. Hij is vooral het mooie, acceptabele zwartje (wat als een punt van kritiek mag gelden). De zwakke schakel in de film is Katharine Houghton als Joey. Ze doet haar best, maar met te veel goedbedoeld enthousiasme. Zij zou zich nadien voornamelijk met tv-series bezighouden en kreeg later een klein rolletje in Kinsey (2004) van regisseur Bill Condon.

 

De beeldkwaliteit van de film is acceptabel. De ongerechtigheden zijn grotendeels weggewerkt, maar dat heeft een iets grovere filmtextuur tot gevolg. De kleuren zijn fel, maar soms ook artificieel, want heel veel buitenopnamen zijn gewoon in de studio opgenomen (met te veel kunstlicht) en sommigen zelfs met ouderwetse achtergrondprojectie.

De geluidband is in orde. De Engelse track staat in 4.0, de rest van de talen moet het met een monotrack doen. De stemmen klinken goed, zij het af en toe alsof de badkamer tot geluidsstudio is omgebouwd. De wat melige soundtrack is van de hand van Frank De Vol, maar klinkt best goed. De Vol hield zich nadien vooral met muziek voor tv-series bezig. In 2010 mocht hij het dirigeerstokje vasthouden voor Time After Time in Julie & Julia, zij het uncredited.

 

De Originele Bioscooptrailer en Andere Trailers (o.a. Mr. Smith Goes to Washington).

 

Meer dan veertig jaar na datum is de antiracistische boodschap van Guess Who’s Coming to Dinner veel minder relevant. Maar dat betekent niet dat de film waardeloos zou zijn. Zolang racistische vooroordelen blijven bestaan, bevat deze film een flinke hoeveelheid tegengif.  Bovendien is het leuk om het echtpaar Hepburn/Tracy voor het laatst samen aan het werk te zien (Spencer Tracy overleed drie weken na het beëindigen van de opnamen), is Sidney Poitier altijd aantrekkelijk om naar te kijken en blijft deze film als gevolg van een perfect evenwicht tussen ernst, humor en realisme een aangename kijkervaring.