The Last Nazis bevat twee documentaires over nazioorlogsmisdadigers die 65 jaar na WOII nog altijd op vrije voeten zijn, ondanks verwoede pogingen van o.a. de Wiesenthal-organisatie om ze op te sporen in Zuid-Amerika en ze vervolgens voor een rechtbank te brengen. Sommigen onder hen zijn na meer dan vijftig jaar teruggekeerd en wonen ondertussen in Oostenrijk, waar ze schijnbaar door justitie met rust gelaten worden. In een derde documentaire wordt aandacht besteed aan het Lebensborn-programma van Heinrich Himmler om voor het 1000-jarige Derde rijk een elite van blonde en blauwogige mannen en vrouwen te creëren. De Lebensborn-kinderen zijn ondertussen zo’n 65-jaar oud en vaak nog altijd op zoek naar de waarheid en naar hun roots.

 

 

In 1941 gaat de jonge arts Aribert Heim aan de slag in het concentratiekamp van Mauthausen, waar hij weerzienwekkende experimenten uitvoert op een groot aantal gevangen (castratie, amputatie, gifinspuitingen in het hart) die niet onder narcose werden gebracht. De meeste van zijn honderden patiënten sterven korte na de ingreep in een periode van niet meer dan zes weken. Na de oorlog wordt Heim twee keer opgepakt door de Amerikanen, maar nooit berecht voor zijn gruwelijke daden. Wellicht bespioneerde hij tijdens zijn nazitijd de Oost-Europese communisten voor de Amerikanen en verdiende hij op die manier zijn naoorlogse vrijkaartje richting Zuid-Amerika.

 

De Wiesenthal-organisatie in Israël heeft Heim aan de kop van z’n wanted list staan en organiseert in Chili een grote persconferentie: een beloning van 315.000 euro wordt uitgeloofd aan wie nuttige inlichtingen kan verschaffen over de inmiddels 95-jarige Aribert Heim en de plek waar hij zich schuilhoudt. Tegelijk wordt gepoogd om contacten te leggen met Heims dochter uit een tweede huwelijk die in de buurt woont, in de hoop hem op het spoor te komen. In Duitsland geeft Heims oudste zoon uit z’n eerste huwelijk ondertussen een interview aan Bild am Sonntag waarin hij beweert z’n vader in 1992 in Caïro (Egypte) ten graven te hebben gedragen.

 

 

Regisseur Charlie Russell en een collega die een mondje Duits praat proberen in Duitsland en Oostenrijk een afspraak te maken met een aantal hoogbejaarden heren die gezocht worden voor misdaden tegen de mensheid tijdens de nazitijd. Tot hun verbazing krijgen ze antwoord op een vriendelijk briefje dat ze vooraf stuurden en zitten ze een tijd nadien in een makkelijke stoel aan een whisky te nippen in de armoedige flat van de 96-jarige Milivoj Asner, alias George Aschner, in Klagenfurst (Oostenrijk), die op grond van zijn zwakke gezondheid een rechtszaak probeert te vermijden. Z’n antwoorden zijn chaotisch en vaak lijkt hij zich niet te herinneren dat de strijd om de vrijheid van Kroatië al decennia achter de rug is. Vervolgens leggen ze contacten met Sandor Kepiro, ex-kapitein van de Hongaarse militaire gendarmerie, die verdacht wordt van moord op 1400 Joden, Serviërs en zigeuners in Novi Sad, Servië, die nadien in de rivier werden gedumpt. Ook hij ontvangt het BBC-team, maar de 94-jarige is verward en tot een ernstig gesprek komt het niet. In München volgt het team het strafproces van 95-jarige Josef Scheungraber, verdacht van de moord op 14 Italiaanse burgers. Hij werd ontmaskerd door z’n eigen neef. De oude man heeft net een beroerte gehad en de zittingen worden regelmatig onderbroken, maar die brengt hij – getuige het beeldmateriaal – vooral door in het café om de hoek. Ook hij nodigt het team uit in z’n huis, maar veel komen ze niet te weten. In opdracht uitgevoerd, is Scheungrabers verdediging. Bovendien beweert hij zelf nooit te hebben geschoten.

 

 

In de jaren dertig zette Heinrich Himmler een plan op om een superieur ras te creëren met noordse trekken : blond en blauwogig, alles wat de nazi’s zelf niet waren. SS-soldaten werden aangemoedigd om grote gezinnen te stichten en ongetrouwde jonge vrouwen van het juiste ras te  bezwangerend om de voortgang van het plan te garanderen. Na de bezetting van Polen en later Rusland trokken speciale eenheden erop uit om 200.000 kinderen te ontvoeren in Polen en een onbekend aantal in Rusland, met de bedoeling ze te germaniseren. Men leerde ze Duits spreken en liet ze nadien adopteren door gezinnen die de partij gunstig gezind waren. Ondertussen zijn de meeste Lebensborn-kinderen de kaap van 60 jaar gepasseerd. 40.000 Poolse kinderen keerden na WOII terug naar hun vaderland, de rest bleef achter in Duitsland omdat hun afkomst onbekend was of hun ouders overleden waren (en dus niet naar ze op zoek gingen). De meeste kinderen hebben het verhaal over hun afkomst pas op latere leeftijd vernomen, meestal van mensen uit hun omgeving, want Lebensborn-ouders bleken zelden bereid om over het verleden te praten.

 

Regisseur Dov Freeman slaagde erin om twee mannen en een vrouw voor de camera te halen die aan de zoektocht naar de waarheid een groot stuk van hun leven gewijd hebben. Ze praten over hun moeizame queeste, de tegenwerking van hun adoptieouders, de onmogelijkheid om het probleem met de buitenwereld te bespreken en de niet altijd even prettige verrassing als blijkt dat hun vader een nazi of een oorlogsmisdadiger was of hun moeder meewerkte aan het kidnappen van baby’s in buurland Polen.

 

 

De drie documentaires zijn inhoudelijk interessant, de derde over de Lebensborn-kinderen is echter het boeiendst omdat er slachtoffers aan het woord komen die nooit in het reine zijn gekomen met het feit dat ze in hun geboorteplaats werden geroofd en als Duitsers opgevoed, waardoor het contact met hun roots nooit is hersteld.

 

Op de kwaliteit van de documentaires is weinig aan te merken. De footage is uiteraard van minder goede kwaliteit, maar het gaat om materiaal dat oud ofwel slecht bewaard is. Het recente materiaal is in orde. De geluidsband is eenvoudig, maar doeltreffend.

 

Geen

 

The Last Nazi’s bevat drie documentaires, twee over de jacht op nazioorlogsmisdadigers en ééntje over het lot van kinderen die via het zgn. Lebensborn-programma speciaal werden gekweekt om Hitlers Duizendjarige Rijk te bevolken, of die geroofd werden in Polen en Rusland om de aangroei van de Lebensborn-reserve op te laten schieten.Het beeldmateriaal is overwegend goed van kwaliteit en staat op twee disks. De sectie Extra’s is jammer genoeg leeg.