FILM
De onaangepaste sociale outcast Mark Zuckerberg (Jesse Eisenberg) heeft na een nachtje stappen een blauwtje opgelopen bij zijn vriendin Erica Albright (Rooney Mara), en in zijn benevelde toestand mailt hij allerlei intieme zaken zoals haar cupmaat op zijn blog. Aangespoord door het aantal hits doet hij er met zijn zatte roommates nog een schepje bovenop, hackt de studentenpagina's van enkele voorname studentenclubs van Harvard en knutselt op enkele minuutjes tijd een soort van online wedstrijdje in elkaar waarbij de bezoekers kunnen stemmen wie van de dames volgens hen het heetst is. Naast een crash van het netwerk en een reprimande van de academische overheid levert het hem ook de aandacht op van de broers Winklevoss (tweemaal Armie Hammer) en Divya Narendra (Max Minghella), drie leden van een voorname studentenclub. Zuckerberg is bijna geobsedeerd om tot een dergelijke club te mogen toetreden, en hij belooft dat hij in ruil voor de club een onlinedatingprogramma zal schrijven. Er verstrijken echter maanden en Zuckerberg laat niets van zich horen, totdat blijkt dat hij samen met zijn kamergenoot Eduardo Saverin (Andrew Garfield), die het beginkapitaal heeft aangeleverd om een dedicated server te kopen, met een soortgelijke website is begonnen: thefacebook.com, waarop je op vrijwillige basis je interesses, hobby's, maar ook je amoureuze status kan posten. Mark ziet het allemaal als een welgemeende fuck you tegenover de echte studentenclubs waar hij niet binnen mag, dat hij nu de CEO is van een 'virtuele' vriendenclub, en hij heeft dan nog eens de ambitie om de grootste in zijn soort te worden. Tot hun eigen grote verbazing blijven Zuckerberg en co maar nieuwe leden werven. Terwijl Eduardo een businesstrip onderneemt naar New York om sponsors te ronselen en zijn startkapitaal in Zuckerbergs facebook-project heeft verhoogd van 1000 $ naar 19000 $, laat de kwetsbare Mark zich meer en meer omringen met de haaien van de business. Zo is er Sean Parker (Justin Timberlake), de oprichting van het terziele gegane Napster (een illegaal muziekuitwisselingsplatform), die zich graag wil inkopen in het bedrijf en via zijn contacten een half miljoen aan sponsoring kan meebrengen. Er worden aandelen bijgedrukt, en Eduardo ziet zijn aandelen in waarde dalen, terwijl hij het meeste werk heeft geleverd, dus daar komt een proces van. Ook de broers Winklevoss verslikken zich in hun koffie (of beter gezegd in hun thee) wanneer ze op een roeiwedstrijd in Engeland vernemen dat de olievlek van Facebook zich al tot daar heeft uitgebreid. Ze menen dat de erecode van Harvard geschonden is omdat Zuckerberg in hun ogen hun idee heeft gepikt; Zuckerberg verdedigt zich met het argument dat als je stoelen wil maken, je ook geen rechten moet betalen aan de bedenker van de originele stoel. En in zekere zin heeft hij gelijk, want Facebook is gewoon de electronische versie van het poëziealbummetje waar Urbanus van Anus nog zo liefdelijk over confereerde. Maar ondanks het stijgende succes van Facebook, dat nu een wereldwijd fenomeen is geworden, moet Mark het ene proces na het andere verwerken: Eduardo wil zijn geld terug, de Winklevoss Brothers, wiens pappie een zeer rijke advocaat is, hebben ook poen geroken, en tot overmaat van ramp wordt Sean de doos in gedraaid door zijn aanwezigheid op een onduidelijk drugsfeestje met minderjarigen.

En op het einde staat Mark Zuckerberg alleen. 500 miljoen mensen heeft hij in zijn universele vriendschapsnetwerk laten opnemen, maar voor zijn échte vrienden van het eerste uur is hij onherroepelijk een paria geworden... "Blijkbaar is het dan toch nog maar eens bewezen dat jarenlange vriendschappen uit elkaar kunnen spatten als een fragmentatiebom vanaf dat er geld op tafel wordt gelegd." Goed, vervang nu in de vorige zin het woord 'geld' door 'miljarden', en pas de rest van de zin aan. Als u het verbeeldingsvermogen heeft.

David Fincher neemt natuurlijk een risico door een biografie te maken van een persoonlijkheid die nog volop in de belangstelling staat, en, wat meer is, zelfs nu nog een snotneus is in vergelijking tot de andere leden van het exclusieve miljardairsclubje waar hij toe behoort. Scenarist Aaron Sorkin heeft het anders saaie verhaal tot een goed gevormde dramafilm omgevormd waarbij het thema schijnt te zijn dat zelfds de grootste vriendschappen bezwijken voor het geld. Zij het dat er toch moet worden bijgesteld: de film is gedramatiseerd, en de werkelijke toedracht zal waarschijnlijk nog niet half zo spannend geweest zijn. De film is meer een morele schets over hoe sociale netwerken op nog geen vijf jaar onze levens zijn beginnen domineren, terwijl ze toch niets schijnen gedaan te hebben om onze contacten in real life te bevorderen. Naast een berg onschuldige groepen op Facebook is het er ook vergeven van de haatgroepen of onzinnige groepen, waarvan de deelnemers er zich achter de anonimiteit van het net verschuilen. Of een fenomeen als Facebook nu dominant gaat zijn in de manier waarop wij in de toekomst gaan communiceren, of juist een stille dood zal sterven zoals het in de film genoemde Napster als de zoveelste voorbijgewaaide hype, is nu nog te vroeg om te oordelen.

Fincher, die blijkbaar nog altijd niet helemaal bekomen is van het feit dat hij bij het vorige rondje Oscars niet echt veel prijzen kreeg voor The Curious Case Of Benjamin Button doet in elk geval met deze film opnieuw een graai naar erkennning. Hij heeft scenarist Aaron Sorkin, die onder meer zijn sporen verdiende bij The West Wing onder de arm genomen voor deze praatfilm, en doet een beroep op een reeks redelijk onbekende acteurs, of toch acteurs die alleszins nog maar zelden in ernstige films te zien waren. Jesse Eisenberg bijvoorbeeld, die wel zeer goed zijn Mark Zuckerberg-tics heeft ingestudeerd, en bovendien ook nog eens fysiek erg lijkt op de CEO van Facebook. In enkele bijrollen zien we onder meer Justin Timberlake als Sean Parker, de gewiekste vos die voor zijn ronduit illegale activiteiten rondom Napster zwaar veroordeeld werd, maar van Napster bestan er tegenwoordig zoveel klonen dat het lijkt dat ze de laatste uppercut voor de muziekindustrie aan het voorbereiden zijn. Toch is Fincher de eerste die een redelijk sociaal relevant document schrijft over de opkomst van virtuele sociale netwerken, zij het in zijn eigen typisch donkere stijl. Fincher neemt daarbij geen standpunt in over de al dan niet wenselijkheid van het fenomeen. Of Zuckerberg erdoor in een positief daglicht komt te staan is een andere vraag: hij belichaamt de Amerikaanse droom dat je met een goed idee schatrijk kan worden, maar zijn arrogante houding levert hem meer problemen dan erkenning op.

The Social Network is ondermeer genomineerd voor beste regie, beste script, beste montage, beste hoofdacteur - Jesse Eisenberg - en beste muziek, een zeer hippe soundtrack van de hand van Trent Reznor, frontman van Nine Inch Nails. De nominaties onderstrepen in dit geval inderdaad alle sterke punten waar de film mee kan uitpakken, zij het dat de warrige vertelstructuur in het begin, waarin flashbacks en minimum twee processen tegen Zuckerberg door elkaar lopen, enig inlevingsvermogen vraagt. Voor niet-ingewijden wordt er ook nogal snel gegoocheld met computerjargon. Of de Academie overtuigd zal zijn, of eerder de voorkeur zal geven aan klassiek drama zoals The King's Speech of de western True Grit zal deze weken duidelijk worden.

BEELD EN GELUID
De beeld- en geluidskwaliteit zijn uiterst vergelijkbaar met die van de Blu-ray. De donkere, groezelige sfeer van het uitgaansleven aan Harvard komt netjes tot zijn recht, en er zit voldoende scherp detail in de mooie historische architectuur van de campus. De geluidstrack is misschien iets minder doordringend dan die op de Blu-ray, in die zin dat de snoeiharde muziek op de fuiven iets getemperder is. Toch blijft hier hetzelfde gelden: de muziek is een fantastische samenwerking tussen Trent Reznor van Nine Inch Nails en Atticus Ross, die de film voorzien van een reeks industrieel klinkende elektronische melodieën, waarvan de moderne adaptatie van In The Hall Of The Mountain King uit de Peer Gynt suite van Edvard Grieg de roeiwedstrijd nog wat opzwepender maakt.

EXTRA'S
Disk 1 bevat twee audiocommentaren, de eerste van de onvermijdelijke grootmeester zelve, David Fincher, die vooral liefhebbers van het filmmaken zal plezieren, en die eerder voor de filmtechnische aspecten warm lopen. Fincher vertelt honderduit ove de casting, het maximum aan resultaat dat hij toch uit een redelijk onervaren vast krijgt. Op de tweede commentaartrack krijgen we Aaron Sorkin aan het woord, samen met enkelen acteurs zoals Jessie Eisenberg, Justin Timberlake, Andrew Garfield, Armie Hammer en Josh Pence. Ze hebben het over hun persoonlijke inbreng maar een groot deel is een lofbetuiging aan het werk van Fincher.

Disk 2 bevat een uitstekende documentaire How Did They Ever Make a Movie of Facebook? in vier delen, samen goed voor 93 minuten vertier, met als onderverdeling Commencement (8 min.), Boston (29 min), Los Angeles (26 min.) en The Lot (30 min.). De documentaire mist wat samenhang, en is meestal een beetje een puzzelwerkje tussen interviewfragmenten, beelden van op de scène, repetities van de cast en het voorbereidende werk dat soms bij één shot te kijken komt. Wel wordt er de nodige tijd uitgetrokken om op een niet-promotionele manier de uitdaging van een film over Facebook (feitelijk over Zuckerbergs merkwaardige persoonlijkheid) te praten. In Jeff Cronenweth and David Fincher on the Visuals (8 min.) worden onder meer de belichting en het effect daarop op de stemming van de hoofdpersonages weergegeven. in Angus Wall, Kirk Baxter, and Ren Klyce on Post (17 min.) zien we hoe de editors de 268 uren ruw materiaal tot een coherente film hebben verweven. Een film die ambieert voor "best editing" een Oscar te gaan winnen, zet daar inderdaad best een bijdrage over op het schijfje. In Trent Reznor, Atticus Ross, and David Fincher on the Score (19 min.) wordt de regisseur vergezeld door de twee muzikanten die niet dadelijk de meest evidente keuze zijn voor een soundtrack, maar zich bijzonder goed van de taak kwijten. Supplementiar daaraan krijgen we een vergelijking tussen de In the Hall of the Mountain King: Music Exploration uiteindelijk gebruikte muziek en een proto-versie hiervan. De Swarmatron (4 min.) is een woordje uitleg van Trent Reznor over één van de zeldzame muziekinstrumenten die in de film wordt gebruikt, en tot slot hebben we nog de Ruby Skye VIP Room: Multi-Angle Scene Breakdown, waarin we de Ruby Skye-scène vanuit verschillende fasen kunnen bekijken.

CONCLUSIE
The Social Network is in de running voor de Oscars, en vertelt een toch zeer apart verhaal over de man die nog door Time het afgelopen jaar als één van de meest invloedrijke mensen ter wereld wordt beschouwd: Mark Zuckerberg, een beetje wereldvreemde computerneuroot die niet echt werkt van één of ander idealisme en er eerlijk voor uitkomt dat zijn eigen hedonistische pleziertjes de reden zijn om brood op de plank te krijgen. De dvd en de Blu-ray zijn nagenoeg gelijkwaardig.