FILM
Als je tegenwoordig de bioscoopkalender raadpleegt zou je soms denken dat de productiehuizen alleen maar oog hebben voor sciencefictionverhalen. Iedere week maakt één of andere superheld wel zijn intrede of visualiseert een cineast met behulp van peperdure CG-effecten zijn apocalyptische wereldbeeld. Ooit was dat anders. Vroeger werden er weliswaar ook zo'n films gemaakt, maar de grote successen (Planet Of The Apes bijv.) waren op één hand te tellen. Alles veranderde in 1977 toen ene George Lucas Star Wars op het publiek losliet. Samen met Jaws werd het plots duidelijk dat men (met wat geluk) tonnen geld met film kon verdienen. Nadien wilde iedere producent zijn eigen Star Wars en één van de vele te verfilmen verhalen uit die tijd in de Hollywoodgangen was Do Androids Dream Of Electric Sheep?, naar een roman van Philip K. Dick uit 1968. Eventjes zag het ernaar uit dat Martin Scorsese de job voor z'n rekening zou nemen, maar uiteindelijk bedankte hij voor de eer. De studiobonzen gingen dan maar aankloppen bij Ridley Scott. Een verstandige keuze omdat Scott eerder met Alien bewees dat hij de geknipte man voor een sciencefictionhit is. Desalniettemin, hoe goed het er allemaal ook uitzag werd Blade Runner voor vele medewerkers toch een complete nachtmerrie.

Vandaag de dag wordt Blade Runner als een mijlpaal in de filmgeschiedenis aangezien die in 1992 zelfs in het National Film Registry werd opgenomen (of vrij vertaald: hoe belangrijke mensen toegeven dat Blade Runner kunst met een grote k is!), maar toen de film in première ging was dat helemaal anders. De sciencefictionklassieker was aan de kassa een grandioze flop en bracht later alleen maar geld in het laatje door de heersende videorage van de jaren 80. De crew zelf was na afloop al evenmin te spreken over deze film. Harrison Ford werd gekozen wegens zijn Han Solo-verleden, maar de steracteur had er helemaal geen zin in. Dag in dag uit liep Ford geïrriteerd op de set rond en het klikte noch met Scott noch met tegenspeelster Sean Young. Sommige filmfans beweren dat net daardoor Ford een briljante rol neerzette, want ook op het scherm moet hij als een bladerunner (een soort van premiejager) tegen zijn zin enkele replica's uitschakelen. Het was niet alleen Harrison Ford die verveeld zat met de opnames, ook regisseur Ridley Scott zat met zijn handen in het haar. Er bestaan maar liefst drie versies van deze film. Allereerst is er de bioscoopversie uit 1982. De studio's waren niet bepaald in hun nopjes met het geleverde eindresultaat. Scott had het kostenplaatje pijlsnel de hoogte ingejaagd en het eindresultaat vonden de producenten maar niks. De film was naar hun mening veel te donker en men was er rotsvast van overtuigd dat het publiek er geen sikkepit van zou snappen. Om dat te voorkomen werd de fameuze voice-over van Harrison Ford toegevoegd. Scott was razend omdat men daardoor naar z'n mening zijn kunstwerk verknoeide, toch kreeg hij in 1990 geheel onverwachts een tweede kans. Blade Runner werd opnieuw in de bioscoopzalen gelanceerd en deze keer was het de beurt aan de director's cut waarin Scott natuurlijk de gehate voice-over in de prullenmaand gooide. Nieuw in deze tweede versie is de droom met de eenhoorn, een scène die hij trouwens regelrecht uit zijn eigen Legend plukte. Ridley Scott deed zijn faam van onmogelijke mens alle eer aan, want ook met deze herwerkte versie was hij niet tevreden. Er bestaat immers nog The Final Cut en dat is volgens de cineast de ultieme versie. Het is deze versie die de kijker krijgt op de normale Blu-ray-uitgave. Welke versie de beste is zullen we bedenker Philip K. Dick nooit kunnen vragen, want de auteur stierf aan een hartaanval tijdens de opnames van de film. Het scenario dat door Hampton Fancher en David Peoples is geschreven, had wel groot respect voor het originele verhaal, maar Fancher liet zich ook beïnvloeden door de roman Blade Runner: A Movie van cultschrijver William S. Burroughs.

Het zal niemand verbazen dat er over deze film al heel wat schrijfsels zijn verschenen. Iedereen houdt er zijn eigen theorie op na en het allerkleinste detail is voor vele fans een verwijzing naar iets groters. Blade Runner is een film die iedereen op zijn eigen manier kan interpreteren. Voor de ene is de prent een pseudowetenschappelijk epos, terwijl andere filmfans de film gewoon als puur eightiesentertainment van de bovenste plank beschouwen. In ieder geval is het wel zo dat het eigenlijke verhaal van Blade Runner zeer simpel is, het zijn de interpretaties die het moeilijk maken. 

Los Angeles 2019. Het toekomstbeeld ziet er allesbehalve rooskleurig uit. De straten liggen er vuil bij, ruimtetuigen zijn de nieuwe Ferrari's geworden, het leven in de stad is uiterst gevaarlijk en overal wordt de inwoner met imponerende (vooral Japanse) reclames murw geslagen. Voor zijn eigen gemak heeft de mensheid replicanten uitgevonden die als slaven dienstdoen. Met het nieuwste Nexus 6-model gaat het echter grondig mis. Zij lijken als twee druppels water op een mens, maar de robots zijn niet te vertrouwen en daarom worden ze naar verre kolonies verbannen. Op een keer keren er zes als opstandelingen naar Moeder Aarde terug. Ze staan onder leiding van de gewelddadige Roy Batty (Rutger Hauer) en gaan op zoek naar hun geestelijke vader (de Tyrell Corporation), want wegens veiligheidsredenen werd hun leeftijd op vier jaar ingesteld en dat vinden de replica's net iets te weinig. Rick Deckard (Harrison Ford) die een ervaren bladerunner is, krijgt de opdracht om de opstandige replica's uit de weg te ruimen. Het is niet alleen een gevaarlijke missie, ook vergt het veel emotionele inspanningen, want Deckard wordt verliefd op replica Racheal (Sean Young).

Op papier lijkt dit een ideaal scenario voor een doordeweekse Jean-Claude Van Damme-film, maar Ridley Scott doet er wel iets heel wat anders mee. Er is nauwelijks sprake van actie en het is de aparte sfeer die de bovenhand haalt. Een zeer gedurfde onderneming is dat, want Scott had niet alleen de vijandige adem van de producenten in zijn nek waardoor hij een verdere carrière misschien wel kon vergeten, ook loopt men het risico dat een film waarin het zwaartepunt op de decors en de sfeer ligt vliegensvlug gedateerd is. Ridley Scott kwam er uiteindelijk zeer goed van af. Ondanks de vele dreigementen werd hij later één van Hollywoods meest invloedrijke regisseurs. De film heeft de tand des tijds uitstekend doorstaan. Meer zelfs, de film werd later een schoolvoorbeeld voor vele andere sciencefictionverfilmingen,  Blade Runner staat dan ook torenhoog boven heel wat hedendaagse CG-vehikels.

De vertolkingen zelf zijn eigenlijk barslecht, maar omdat Scott de juiste mensen voor zijn typetjes uitkoos, zijn ze een eigen leven gaan leiden. Ford mag de rol dan wel zonder enthousiasme hebben aangenomen, wie eerlijk is zal toegeven dat de Indiana Jones-vertolker altijd een saaie zeurpiet is geweest. Rutger Hauer imponeert, maar dat is meer wegens zijn boeventronie dan wegens zijn acteertalent. Sean Young lijkt weggelopen uit een of ander afgedankte Twin Peaks-decor en ook Edward James Olmos (inspecteur Castillo uit Miami Vice) acteert behoorlijk onnozel. Daryl Hannah is sexy, maar dat is ze in elke film. En toch werkt deze film als geen andere. Iedere seconde is er eentje om van te smullen en bovendien is het één van die weinige films die je vijftig keer of meer (neen, ik overdrijf niet!) in een mensenleven kan bekijken.

BEELD EN GELUID
Over de beeldkwaliteit valt er heel wat te vertellen. In 1982 was Blade Runner een visueel spektakel waarvoor menig kijker ogen te kort had. Ook al blijft de transfer op deze Blu-ray verbluffend, heb je toch een beetje de indruk dat er op een dag een betere versie op de markt zal verschijnen net zoals dat met Total Recall van Paul Verhoeven het geval is. Op zich is daar niks mis mee, ware het niet dat zulks betekent dat de ware fan twee keer in zijn buidel mag tasten. Maar goed, in afwachting van de ultieme versie houden we het voorlopig op dit schijfje. Het zal geen mens verbazen dat er op deze Blu-ray geen enkele storing merkbaar is. De buitenopnames zijn meer dan dertig jaar oud, toch stellen ze moeiteloos heel wat hedendaagse sciencefictiontaferelen in de schaduw. De kleuren zijn eerder sober en hebben (hoe kan het ook anders) een tamelijk hoog eightiesgehalte, maar toch ziet deze klassieker er geen beetje verouderd uit. Alleen zijn we door de huidige technologie zo verwend dat we beseffen dat het beter kan. Wedden dat dit vervolgd wordt? Het geluid is simpelweg briljant. Niet alleen zoeven de ruimtevaartuigen met een knallend geluid voorbij, ook is er de opmerkelijke soundtrack van Vangelis. De Griekse componist verloor in zijn carrière af en toe wel eens de trappers, doch is deze score monumentaal en passen zijn futuristische klanken perfect bij Scotts sombere toekomstbeeld.

EXTRA'S
In het verleden besprak collega Dieter de royale dvd-uitvoering waarop alles aanwezig is wat een Blade Runner-fan zich maar kan wensen, maar op deze (goedkope) uitgave moeten we ons tevreden stellen met een intro van Ridley Scott die welgeteld één minuut duurt. Het enige wat de regisseur te vertellen heeft is dat The Final Cut zijn lievelingsversie is, alsof we dat nog niet wisten!

CONCLUSIE
Blade Runner is een sciencefictionklassieker die iedere filmliefhebber minstens één keer in zijn leven gezien moet hebben. Vandaag de dag is deze prent een cultfilm van formaat die als voorbeeld dient voor tal van andere futuristische vertellingen. Volkomen terecht. De koopversie die je als single disk in de winkelrekken vindt is weliswaar niet meer dan een aanloop naar een versie die waarschijnlijk later wordt geoptimaliseerd. Ook vind je op deze disk niks terug van de vele extra's op de dvd (en die bestaan natuurlijk!).