:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> KINGDOM OF HEAVEN [DIRECTOR'S CUT]
KINGDOM OF HEAVEN [DIRECTOR'S CUT] (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2015-08-11
FILM
1184. De jonge smid Balian (Orlando Bloom) wordt door de Franse dorpsgemeenschap uitgestoten nadat zijn kind in het kraambed is gestorven en zijn vrouw (Nathalie Cox) zich de vloek van de eeuwige verdoemenis in de hel op de hals heeft gehaald door in een gedeprimeerde bui zelfmoord te plegen. Bovendien heeft de lokale geestelijkheid nóg een van uit haar standpunt bekeken goeie reden om zich van Balian te ontdoen: als hij dood zou zijn, dan zou zijn erfenis - toch een niet onaardig lapje grond met een smidse op - naar zijn broer gaan, die priester is, en zo in handen van de kerk komen. Priesters blablabla gelofte van armoede blablabla Vaticaan stinkend rijk etcetera, etcetera. Balian wordt echter benaderd door de vers van de kruistochten teruggekeerde Godfrey de Cornier (Liam Neeson), die als jongere broer van de leenheer Roger (Robert Pugh) zijn fortuin zelf heeft moeten zoeken, en in Jeruzalem baron van het landgoed Ibelin is geworden. Godfrey laat uitschijnen dat Balian zijn (bastaard)zoon is - blijkbaar heeft hij gebruik gemaakt van het ius prima noctis - en als er dan toch geen toekomst voor Balian is weggelegd in Frankrijk, kan hij misschien beter meereizen naar het Heilige Land, waar iemands status, in tegenstelling tot in Frankrijk, meer wordt afgemeten aan de moed die hij tentoonspreidt dan aan zijn afkomst. Balian twijfelt, maar wanneer hij zijn broer doodt omdat die zijn overleden vrouw heeft onthoofd om toch maar te vermijden dat ze als zelfmoordenares in de hemel zou komen, en de enige manier om zijn zonden weg te wassen is om deel te nemen aan de kruistochten, volgt hij, aanvankelijk met een lichte tegenzin, zijn vader naar de haven van Messina. Maar ook heer Roger en zijn zoon (Paul Brightwell) zouden zich liever van Godfrey ontdoen. Tijdens een overval waarin ze Balian komen opeisen om terecht te staan voor moord, wordt Godfrey dodelijk gewond. Alvorens te sterven slaat hij zijn zoon tot ridder en tot zijn opvolger als baron van Ibelin, en vraagt hem om zijn plaats in te nemen in Jeruzalem.

 


Honderd jaar voor de gebeurtenissen in de film werd Jeruzalem door de christenen ingenomen, en ze hebben de stad bij die gelegenheid etnisch gezuiverd van de moslims. Sindsdien zijn de relaties tussen de diverse bevolkingsgroepen echter gestabiliseerd en heerst er een gespannen vrede: de huidige koning Baldwin (Edward Norton) wil Jeruzalem het open karakter laten behouden, waar joden, christenen en moslims even welkom zijn om hun respectievelijke heiligdommen te bezoeken, en hij staat als buffer tussen de honderdduizenden rond Jeruzalem ingekwartierde soldaten van de morenkoning Saladin (Ghassan Massoud), met wie hij een band van wederzijds respect onderhoudt, en de fanatieke kruisvaarders van de ambitieuze Guy de Lusignan (Marton Csokas), de echtgenoot van 's konings zuster Sybilla (Eva Green). De Lusignan zou liefst van al de job afmaken en de moslims voor eens en altijd definitief uitroeien; door de kruisvaarders regelmatig aanvallen uit te laten voeren op moslimkaravanen, hoopt hij toch nog een oorlog te provoceren, daarbij geholpen door de al even godsdienstwaanzinnige Lord Reynald (Brendan Gleeson). De koning kan de politieke evenwichten voorlopig nog bewaren door streng maar eerlijk recht te spreken over al wie zich misdraagt - moslim of christen - maar de tijden dreigen te veranderen naarmate de koning meer en meer in de onmogelijkheid geraakt te regeren, aftakelend door melaatsheid. Bovendien staat er niemand klaar voor de opvolging: zijn zus Sybilla heeft uit haar eerste huwelijk nog een zoon (Alexander Potts), maar die is nog minderjarig en blijkt al even ziek te zijn als zijn oom.

 


Balian probeert intussen zijn plaats te vinden in de nieuwe wereld. Onder zijn leiding bloeit het landgoed Ibelin weer op, voorziet hij het door zijn technische kennis van het levensnoodzakelijke water, en de diverse bevolkingsgroepen leven er in harmonie samen. Toch blijft hij in de eerste plaats een ridder: de koning en zijn hofmaarschalk Tiberias (Jeremy Irons) schenken hem het vertrouwen, en Sybilla schenkt hem zelfs haar liefde. De smid wordt door zijn nederige afkomst door de kruisvaarders aan het hof voortdurend met de nek bekeken, maar de manier waarop hij zijn landerijen beheert valt in positieve zin op bij de koning, die hem tot één van zijn intieme vertrouwelingen gaat beschouwen. De koning vraagt hem om Jeruzalem te beschermen wanneer hij zelf persoonlijk tussenbeide moet komen na alweer één van de uitspattingen van Reynald, die een moslimkaravaan heeft uitgemoord. Koning Baldwin kan zijn ambtsgenoot Saladin tot kalmte manen, belovend zelf recht te spreken. Hij roept Reynald hardhandig tot de orde, maar de reis heeft te veel van zijn krachten gevergd, en hij is stervende. Wanneer hij en kort daarop ook nog zijn zoon uiteindelijk allebei overleden zijn, roept regent Guy de Lusignan zichzelf uit tot nieuwe koning, en is de confrontatie met het leger van Saladin onvermijdelijk. Reynald provoceert bewust de Saraceense koning door zich aan zijn zuster te vergrijpen; als Saladin achteraf vraagt om tenminste het lichaam van zijn dode zuster terug te krijgen, laat de nieuwe koning de boodschapper zonder pardon onthoofden. In hun overmoed trekken de kruisvaarders tegen het leger van Saladin op, maar die laatsten zijn uiteraard beter bekend met oorlogvoering in woestijngebied. De kruisvaarders worden gedecimeerd en uiteindelijk blijft Balian als enige met een beetje militaire kennis over om de stad te redden tegen de niet helemaal onterecht op wraak beluste belegeraars. Dat ze Jeruzalem zullen moeten overdragen aan Saladin is al een uitgemaakte zaak, het is alleen een kwestie om zodanig veel weerstand te bieden dat Saladin, om nodeloos bloedvergieten te vermijden, kiest voor een bestand en de verliezers een veilige aftocht schenkt.

 


De film die Ridley Scotts Gladiator moest doen vergeten - Scott had eigenlijk na zijn Oscarwinnende film heel andere plannen - werd bij zijn bioscoooprelease redelijk onrespectvol behandeld; om de mastodont-film toch nog enigszins tot redelijke proporties te herleiden, eiste en kreeg producent Fox een kortere cut, die toch ook al zo'n 139 minuten duurde. Eén en ander ging ten koste van een belangrijk aandeel in de karakterontwikkeling: Balians motivaties om naar Jeruzalem te reizen, de opvolgingskwestie van koning Baldwin en het verleden van Godfrey de Cornier waren op zijn zachtst gezegd maar vluchtig neergekrabbeld. Met deze director's cut, die tegelijkertijd ook wat rauwer is, en waarbij net als in Gladiator in de schokkerige montage heel wat ledematen ofwel in het rond vliegen, ofwel doorboord worden door een uitgebreid assortiment aan middeleeuws scherp wapentuig, is de hand van Ridley Scott duidelijk te herkennen en krijgt het verhaal zelf gelukkig wat eerherstel. Het gaat hierbij niet om een uitgebreide versie waaraan men snel-snel nog wat verwijderde scènes heeft toegevoegd om ze als extended edition te kunnen bestempelen, maar om een veel rijkere en inhoudelijk gedetailleerdere versie, die qua epische vertelling niet mis zou staan naast Lawrence Of Arabia. Nu, de director's cut van Kingdom Of Heaven situeert zich op inhoudelijk vlak ergens in het klassement boven de uitgebreide versies van Der Untergang en onder de drie Lord Of The Rings-films. Eerder was deze director's cut met Nederlandse ondertitels om een bizarre reden op dvd enkel in Australië te krijgen.

 


Het eerste wat opvalt bij het bekijken van de director's cut is het meer afgemeten tijdsgebruik. Zonder de hete adem van de filmbonzen van Fox in zijn nek heeft Scott meer ruimte - 46 minuten om precies te zijn - om zijn verhaal te vertellen, de karakters in een juist historisch kader te plaatsen en hun achtergrondgeschiedenis beter in te kleuren. Wie daar het meest van profiteert is Orlando Bloom, die in de theatrical cut van de film maar eerder een matte rol vervult die niet echt veel meer inhoudt dan zijn kartonnen bijdrage aan de Pirates Of The Caribbean-franchise, maar hier toch zijn personage een stuk geloofwaardiger kan invullen als een door een jammerlijke reeks tegenslagen in ongeloof vervallen, verbitterde en bijzonder sceptische man die op zoek is naar geestelijke absolutie, voor zichzelf maar ook voor zijn overleden vrouw, die volgens de dogma's van de katholieke leer door haar zelfmoord zonder pardon de hel is ingekapatulteerd. Balian weigert zich daar duidelijk bij neer te leggen, maar de vrees, al was het maar in plaats van zijn echtgenote, dat het toch wel eens waar mocht zijn én de nood om op de loop te moeten gaan voor de toorn van de kerkgemeenschap, maken dat hij zijn leven opnieuw richting kan en moet geven. Het thema is oud en beproefd, de rol is van opzet ongeveer dezelfde als Russell Crowe in Scotts Gladiator vertolkte, maar het Griekse tragedierecept werkt nog steeds. Orlando Bloom krijgt ditmaal de kans om in zijn rol te groeien, en dat was in de theatrical cut zeker niet het geval. Ook de verhaallijn omtrent de zoon van koning Baldwin, die aan dezelfde ziekte leed als zijn vader, een subplot die ondanks de historische verantwoording ervan de Fox-bazen zodanig deed geeuwen dat ze hun slecht gereputeerde schaar boven haalden - en dan hebben we het nog niet over de manier waarop deze in de film toch een niet onbelangrijk onderdeel van het verhaal uitmaakt - werd volledig in ere hersteld. Wat ons alleen maar kan laten besluiten dat de producenten hun publiek op intellectueel vlak niet al te hoog hadden ingeschat. Ook de ware reden van Godfrey's overhaaste vertrek uit Frankrijk werd beter omkleed. Naast al deze elementen werden ook enkele kleine en minder kleine details in ere hersteld, waardoor enkele minder belangrijke spelers in de oorlog consistenter in het verhaal worden geweven, en natuurlijk niet te vergeten de finale confrontatie tussen Balian en Guy. Maar dit zou natuurlijk geen Ridley Scott-film zijn als de director's cut niet een behoorlijke portie meer fysiek geweld bevatte, verspreid over zowat de hele film. Dit alles draagt zeker bij tot de epische status van het geheel, die een iets te snel afgehaspelde film als pakweg Troy toch mist. Scott had zelfs tijd om de film te voorzien van een overture en een entr'acte, tegenwoordig zelden gezien in een tijdperk waarin het gros van het filmkijkend publiek zijn hersens aan de ingang inruilt voor een zak popcorn - de laatste moderne film met een overture die we ons kunnen voor de geest halen is Lars von Triers Dancer In The Dark, niet dadelijk een Hollywoodproduct. Voor deze Blu-rayversie zijn echter de overture en de entr'acte er afgesneden; de Britse en Amerikaanse director's cut bevat deze wel. Films van epische proportie hebben nu éénmaal hun tijd nodig om de kijker in een welbepaalde sfeer van medeleven te brengen.

Stel uzelf de vraag: hoe verminkt zou de filmgeschiedenis er niet uit hebben gezien als de producenten van Lawrence Of Arabia in hun oneindige wijsheid hadden geoordeeld dat de film toch écht wel te lang was, en tot twee uur, maximum twee en een half had herleid moeten worden? DVD-media en de trend van director's cuts van de afgelopen jaren, het ene geval al wat terechter dan het andere, bedienen een niet onbelangrijk segment van het publiek, dat gestaag groeit, dat almaar meer open staat voor iets minder rechtlijnige of hapklare verhalen, een cast met meerdere belangrijke bijrollen die in tegenstelling tot zovele andere films ook mee een evolutie doormaken; en ere wie ere toekomt, we hebben zulks te danken aan de "erfvijand" van de bioscoop, de televisie, waarin met historische spektakels van het kaliber van Rome werd aangetoond dat epische grandeur en een groot kijkpotentieel toch wel samen kunnen gaan. Naast de 46 minuten extra zijn er overigens een paar heel minimale puntjes uit de theatrical cut gehaald, om hier en daar de overgang tussen de versies wat vlotter te laten verlopen en niet nodeloos tweemaal hetzelfde te moeten herhalen, maar samengeteld gaat dit hoogstens over enkele seconden; het meest opmerkelijke is waarschijnlijk dat iets meer indirect wordt aangegeven dat Godfrey de natuurlijke vader van Balian is. De director's cut is veruit superieur in het kneden van de karakters van deze twee laatstgenoemden, maar breit ook een bevredigend slot aan het conflict tussen Balian en de Lusignan, en is gewoon in zijn geheel beter gestructureerd.

 


En natuurlijk mist de director's cut geen van de kwaliteiten die de theatrical cut al bezat: het is een genuanceerd portret over de godsdienstoorlogen in Jeruzalem, dat eigenlijk nog niet veel aan actualiteitswaarde heeft ingeboet, waarbij de diverse etnieën eens niet stereotiep eenzijdig als "de goeden" en "de slechten" worden afgeschilderd, maar waar nodig bijzonder veel nuance wordt aangegeven, zonder dat daarmee de film onmiddellijk té belerend wordt. Auteur William Monahan heeft, net als zo velen voor hem, met zin voor historisch detail de confrontatie tussen de vele, elkaar falikant tegensprekende godsbeelden uit de middeleeuwen, redelijk accuraat weergegeven, maar vooral de wrede geloofszuiverheid van de Tempeliers, en de schier oneindige reeks misdaden in naam daarvan begaan, laten opvallen. Al krijgen de Moorse krijgers een behoorlijke veeg uit de pan voor hun grootspraak, dan is er daartegenover toch zeker begrip voor het standpunt van de Saracenen, die zich terecht geprovoceerd voelen door de zichzelf moreel superieur wanende Tempeliers; de fysieke afschuw in het personage dat Marton Csokas vertolkt is bij momenten tastbaar. Soms neigt de film zelfs net iets te vaak naar de andere kant: de christenen, en dan vooral de leiding van de clerus, zijn grotendeels lijkenpikkende, verwaande hypocrieten, die openlijk belijden dat het doden van een ongelovige in de ogen van god geen zonde is, terwijl een personage als Saladin daar net tegen contrasteert als de erudiete en misschien wel streng-moslimgelovige koning, met wie desondanks nog altijd op redelijke basis te praten valt - de man twijfelt bijvoorbeeld geen ogenblik om zijn tegenstander de diensten van zijn beste lijfartsen aan te bieden zodra hij ziet hoe zeer koning Baldwin aftakelt. Kingdom Of Heaven is het epos van een botsing tussen de twee culturen, die allebei maar wat graag de anderen bestempelen als ongelovige honden, en eerder datgene wensen te beklemtonen wat de twee bevolkingsgroepen scheidt dan wat hen bindt - op gegeven moment merkt Balian de gelijkenis op tussen de teksten uit de bijbel en de koran. De manier waarop het uitdijende conflict ervaren wordt bij zowat alle geloofsovertuigingen, van extreem religieus fanatiek (Guy de Lusignan) over pragmatisch (Saladin) tot ronduit atheïstisch (Balian), en binnen elke fractie dan nog eens de oorlogsgezinde krijgers (Reynald) tegenover de diplomatische vredesduiven (Tiberias) stelt, legt nog maar eens de complexe psyche van de mens bloot, wanneer die allemaal verschillend reageren als ze geconfronteerd worden met machten groter dan zichzelf, zoals bijvoorbeeld het overlijden van een geliefde. Het Hemelse Koninkrijk uit de titel, waarin er voor iedereen een plaats is, is uiteindelijk nog héél ver af.

Met naast Orlando Bloom namen als Jeremy Irons, Française Eva Green, Brit David Thewlis, de Hongaarse Nieuw-Zeelander Marton Csokas en Noord-Ier Liam Neeson op de affiche, is de cast een internationaal gezelschap dat de grootschaligheid van het project nog eens onderlijnt. Er valt overigens heel wat positiefs te zeggen over de manier waarop Ghassan Massoud zijn rol invult, maar ook over de manier waarop Edward Norton van achter zijn masker acteert - misschien niet zo theatraal als Hugo Weaving in V For Vendetta, maar toch met een apart soort waardigheid. En we mogen zeker ook niet vergeten dat dit de eerste film van betekenis is over de kruistochten sinds de digitale wizardry gemeengoed is geworden in Hollywood; de speciale effecten zijn visueel verbluffend, overdadig en geven de film enorm veel vaart. Er zit evenwicht tussen de MTV-clipachtig gemonteerde vechtscènes - waarbij er behoorlijk wat meer bloed vloeit dan in de theatrical cut - en de groots opgezette setstukken waarin het Moorse leger voor de poorten van Jeruzalem staat en zijn katapulten in stelling brengt. Plus, Scott en de zijnen trekken op handige manier de aandacht weg van toch wel de enige noemenswaardige tekortkoming van de film, en dat zijn de stroeve dialogen. Dat er in films over de middeleeuwen al eens wordt gesproken met de spontaneïteit van ener in een klem zittende ende geblokkeerd zynde prei in 's mans aars, zijn we intussen al wel wat gewoon geworden, maar als je dergelijke scènes dan gaat afwisselen met zwaardgevechten door dezelfde personages, wordt dit contrast al snel pijnlijk duidelijk. Het minst geslaagde stukje uit de film is dan ook de peptalk-speech die Orlando Bloom voor de finale aanval geeft, nadat hij elke boer met een hooivork in één beweging tot ridder heeft geslagen; dat "geslagen" - "And that's so you remember it." krijgt daarenboven wel een aparte betekenis. Ook wanneer op het einde van de film Balians pad dat van de legendarische koning Richard Leeuwenhart kruist, is de korte conversatie die ze voeren tenenkrommend krampachtig. Maar laten we ons niet te blind staren op die paar schoonheidsfoutjes: samengevat wegen de positieve punten zeker het zwaarst door.

 


BEELD EN GELUID
De Benelux-versie van de Blu-ray bevat weliswaar de director's cut, evenwel zonder overture of entr'acte. Dit is een Blu-ray met mooie scherpte, ongelofelijk zin voor detail, hetgeen in close-ups zeer goed te zien is, en fijne zwartniveaus, maar de kleuren doen soms wat kunstmatig aan; vooral het zonlicht verschaft de huidtinten soms een wat kunstmatige gele schijn. De MPEG-2-compressie is net iets minder dan op de UK-director's cut, waardoor sommige instanties van het grain worden weggefilterd. Desondanks is dit zeker geen slechte transfer, die de dvd vele malen kwalitatief overtreft. De instanties waarin de pijlen over de muren van Jeruzalem vliegen geven voorwaar een gevoel van diepte. De DTS-HD MA 5.1-track is zeer solide en geeft de spektakelscènes extra cachet. De dialogen zijn netjes verstaanbaar en de soundtrack van Harry Gregson-Williams onderstreept het epische aspect nog wat meer.
 
EXTRA'S
Big mistake. Deze versie bevat alleen maar een trailer (2:41). Fox, hoe durft u?
 
CONCLUSIE
De director's cut van Kingdom Of Heaven is een film die naast epische spektakelfilms als Lawrence Of Arabia niet zou misstaan, en overstijgt vele malen de eerder fragmentarische theatrical cut. Wat bonusmateriaal betreft is deze release eigenlijk schromelijk onvoldoende; wat men van de UK-versie blijkbaar wel kan maken, kan hier om één of andere bizarre reden niet. 



cover



Studio: Fox

Regie: Ridley Scott
Met: Orlando Bloom, Liam Neeson, David Thewlis, Jeremy Irons, Edward Norton, Eva Green, Marton Csokas, Brendan Gleeson, Ghassan Massoud

Film:
9/10

Extra's:
0,5/10

Geluid:
9,5/10

Beeld:
8,5/10


Regio:
B

Genre:
Historisch

Versie:
Benelux (NL/FR)

Jaar:
2005

Leeftijd:
16

Speelduur:
190 min.

Type DVD:
SS-SL

Barcode:
8712626028024


Beeldformaat:
2.35:1 HD

Geluid:
Engels DTS-HD MA 5.1
Duits DTS-HD MA 5.1

Ondertitels:
Nederlands, Duits, Deens, Fins, Noors, Zweeds, Engels CC
Extra's:
• Trailer

Andere recente releases van deze maatschappij