FILM
De oude bompa Alvin Straight (Richard Farnsworth) heeft al eens een "verwittigingetje" gekregen, maar tegen het advies van zijn dokter in heeft hij niet veel zin om zijn bourgondische levensstijl (roken, drinken, vettig eten) op te geven. Per slot van rekening is hij al 74, en al wat hij gehad heeft, kunnen ze hem niet meer afnemen, meent hij. Alleen wordt de man door zijn diabetes met de dag immobieler, moet al gaan met twee stokken, en kan nauwelijks nog recht als hij valt. Het kan echter nog erger, want zijn broer Lyle (Harry Dean Stanton) heeft een redelijk ernstige beroerte gehad, en Alvin wil hem koste wat het kost nog een keertje zien. Alleen liggen de beide broers al jaren overhoop met elkaar, en Alvins gevoel van trots maakt dat hij pertinent weigert dat iemand hem tot bij zijn broer brengt; hij moet er op eigen kracht heen. Uiteraard is de oude man absoluut onbekwaam om een auto te besturen, dus onderneemt hij de tocht (600 kilometer) op het enige vervoermiddel dat hij nog kan gebruiken: een grasmaaier!




David Lynch is vooral gekend voor zijn cryptische, onbegrijpelijke films zoals Mulholland Drive en TV-reeksen als Twin Peaks, die door de éne filmliefhebber als meesterstaaltjes van de filmkunst worden beschouwd, door de andere als een hoop intellectualistische prietpraat. Waaruit volgt dat er voor een film van Lynch meestal evenveel interpretaties bestaan als dat de film zelf kijkers heeft. Wanneer Lynch echter eens om de twintig jaar een rechttoe-rechtaan film draait zoals The Elephant Man of deze The Straight Story, valt het op dat de man minutieus en erg verfijnd de gevoelens van zijn hoofdpersonages weet te vangen in de lens, en dit op een zeer kunstzinnige manier in beeld kan brengen. "Straight" in de titel heeft dan ook een driedubbele betekenis; niet alleen is het de achternaam van het hoofdpersonage, en wordt de rechtlijnige reis van de man in de film vaak onderstreept door de saaie, monotone weg met als enige opwindende feature de middellijn tussen de rijstroken, Lynch heeft met dit redelijk lineaire verhaal, atypisch voor zijn eigen stijl, zijn criticasters de kop willen indrukken en bewijzen dat hij wel degelijk rechtlijnige films zonder onbegrijpbare symboliek en onontwarbare nevenplots kan afleveren. Alhoewel de film soms een beetje lang schijnt over te komen, neemt Lynch gewoon de tijd om zijn verhaal genoeg diepgang te laten krijgen.




Wees gerust, we zien in de film nog wat anders dan Alvin Straight voorbij tuffen op zijn grasmaaier. Onderweg heeft de man ook nog diverse ontmoetingen met mensen van allerlei pluimage (een wielerkoers, een van huis weggelopen meisje,...), mijmert over de hoogte-en laagtepunten in zijn leven, komt voor een groots probleem te staan wanneer het motortje van zijn grasmachine hem bergop moet trekken (en een nog veel groter probleem wanneer het daarna weer bergaf gaat en er op zijn grasmachine geen remmen blijken te staan), en vooral mogen we meegenieten van de warme sympathie voor de knuffelbare opa vanwege al wie zijn pad kruist, de kijker incluis. Richard Farnsworth werd voor zijn rol genomineerd voor een Oscar voor beste acteur in 1999, maar greep naast de prijzen. De film oogste wel heel wat lof op het festival van Cannes datzelfde jaar met een nominatie voor de Gouden Palm, en graaide een waslijst van nominaties en prijzen weg op minder gekende filmfestivals. We mogen echter ook de zeer goede vertolking van Sissy Spacek als Rose, de stotterende dochter bij wie Alvin inwoont, niet vergeten, alleen is het jammer dat ze zo weinig screentime krijgt.

BEELD EN GELUID
Paradiso bracht ooit The Straight Story uit op dvd, en de film is niet zo makkelijk meer te vinden. Wij hebben een versie van het Australische Imprint-label weten te bemachtigen, een label van studio Via Vision, en die volstaat ruimschoots voor iemand die de film in HD wil zien. Het beeld is niet altijd even fris, wat waarschijnlijk aan de ouderdom te wijten is, en het verkoopsargument "restored from a 4K master" maakt toch maar weinig indruk. Het beeld is soms iets te scherp waardoor er artefacts ontstaan, en ook in de donkerdere scènes is de aflijning niet altijd wat deze moet zijn. De kleuren zijn fijn maar niet overgesatureerd. Er zijn zowel een Engelse DTS-HD MA 5.1-track als een LPCM 2.0-track aanwezig, en deze statische film wordt door de eerste track nog het best bediend omdat de score va Lynch's huiscomponist Angelo Badalamenti zo oneindig mooi weerklinkt.




EXTRA'S
We krijgen nogal wat bonusmateriaal. Er is een audiocommentaar, niet ingesproken door Lynch zelf (you wish!) maar door filmcriticus Peter Tonguette die zijn licht laat schijnen op deze atypische Lynch, de carrière van Richard Farnsworth en diens meer. In Mark and Bob Tell It Straight (19:59) keren location scouts Mark Har en Bob Medcraft terug naar hun zoektocht naar geschikte locaties voor de film. Straight & Narrow: Inside the Film (11:29) vertelt John Thorne onder meer iets over de relatie tussen David Lynch en Mary Sweeney, met wie Lynch kort getrouwd was, maar ook over de stijl van de film. Far & Wide: Inside the Score (10:34) is dan weer een discussie over de score van Angelo Badalamenti door filmhistoricus Daniel Schweiger. Filmcriticus Ian Mantgani maakte dan weer een visueel essay "Found Highway: The Lynchian Redemption of The Straight Story" (19:05). Om kort samen te vatten: de bonussectie zit meer gevuld met bijdragen van filmcritici dan met bijdragen van mensen die de film zelf hebben gemaakt. Zo kennen we Lynch weer. Op het gevaar af de film té zeer analytisch te benaderen is er ook nog een simpele, complexloze trailer (1:56).

CONCLUSIE
The Straight Story is één van Lynch's meest toegankelijke werken, en is in de eerste plaats een mooi verhaal over broederliefde. De Australische Imprint-versie voldoet.