FILM
In Bellissima doet Luchino Visconti het relaas over de oproep van regisseur Alessandro Blasetti (speelt zichzelf) aan de Romeinse huisvrouwen om met hun dochtertjes tussen 6 en 12 jaar naar een auditie te komen in studio 5. De respons is massaal. Cinecittà (de Hollywood-filmstad van Rome) wordt overspoeld door jong talent uit de achterbuurten van de Italiaanse hoofdstad. Ook Maddalena Cecconi, een jonge, goeduitziende en donkerharige Romeinse, voelt zich aangesproken en neemt haar 7-jarig dochtertje, te klein voor haar leeftijd, lispelend en stotterend, achter de rug van haar echtgenoot Spartaco (Gastone Renzelli) mee naar de auditie. Maddalena heeft zelf ooit een filmcarrière uit het hoofd gezet en wil dat haar dochter het beter krijgt: mijn kind, schoon kind is ook voor haar een gouden regel. Haar echtgenoot Spartaco is tégen, maar tegen de argumenten en de redenering van Maddalena kan geen gras groeien, zij gaat gewoon door om van Maria een kind-sterretje te maken en daarvoor is geen inspanning haar te veel, behalve overspel. Uiteindelijk haalt de kleine Maria de laatste test, de screentest, en Maddalena slaagt erin om een montage-assistente zover te krijgen dat ze vanuit de projectieruimte de beoordeling van de filmpjes mag volgen. Voor Maddalena stort de wereld in.

Bellissima, Visconti's vierde langspeelfilm, is een neorealistische productie in de stijl van Vittorio De Sica’s Fietsendief. Niet toevallig zorgt De Sica's assistent Cesare Zavattini voor het script. In deze op het eerste oog kleine en onbenullige vertelling zet hij de bakens uit voor een portret van de armen van Rome, de massa die vecht om te overleven en die droomt van rijkdom en naambekendheid voor zichzelf of het nageslacht en die telkenmale ontnuchterd en teleurgesteld wordt. Visconti draait de film met alle details: de slechte behuizing, de armoedige kledij, het schaarse voedsel, de slechte echtelijke relaties, de overvolle appartementsgebouwen, de herrie, het constante lawaai en het treurige uitzicht van de buurten. Anna Magnani zet een perfecte rol neer als de immer tetterende Maddalena Cecconi, de moeder-kloek, de opgewonden oermoeder, sensuele oervrouw en overstuurse praatmoer, altijd enthousiast, toegewijd en een liefhebbende moeder. Met close ups van haar gezicht brengt Visconti vreugde, ontgoocheling en verdriet in beeld als in een oude stille film, met grove grimassen en overdreven gestes, humor, kolder in grappige en soms genante scènes, want Visconti wisselt op een mum van tijd de stemming van opgewektheid naar diepe treurnis, zonder overgang. Lachen en huilen schuiven op die manier over en in elkaar en betrekken de toeschouwer zeer dicht bij de emotionele explosies van Maddalena op het witte doek. Want Maria, haar dochtertje, heeft helemaal geen talenten, is een beetje een kabouter en niet vaardig met taal wegens de stotter en de lispel. Alleen Maddalena is niet te stoppen – ook niet als Spartaco haar probeert te kalmeren – en beseft niet dat Maria totaal ongeschikt is voor het acteursvak.

Luchino Visconti klaagt in Bellissima ook kwalijke neveneffecten van het neo-realistische filmgenre aan: de rol van montage-assistente wordt gespeeld door Iris Linda Sini als Mimmetta en is het trieste verhaal van een jonge vrouw die voor de hoofdrol in een neo-realistische film van straat is geplukt, een gigantisch succes kent, nadien nooit meer aan de bak komt en het moet stellen met een administratief baantje bij Cinecittà. Hetzelfde overkwam tal van volkse acteurs en Visconti bekritiseert dan ook openlijk de politiek van de studio’s in deze. Visconti breidt een happy end aan zijn film door Maddalena tijdig op andere gedachten te laten komen. Eigenlijk is Bellissima een film met één acteur, Anna Magnani. Na dat ze eerder het aanbod van Visconti had moeten afslagen om in zijn derde film op te treden, was ze heel gelukkig toen het voor deze film wél lukte. Visconti zou achteraf zeggen dat hij haar nauwelijks had geregisseerd, want dat Magnani haar stiel kent en weet hoe ze met het materiaal moet omgaan. Dat ze dat doet staat buiten kijf: de Italiaanse gaat in Bellissima tot het uiterste en geeft haar gevoelens de vrije loop. De toeschouwer groeit langzaam naar Maddalena toe en het is na afloop moeilijk om los te komen van haar personage en haar onwaarschijnlijke acteerprestatie zo maar van het netvlies te vegen.

BEELD EN GELUID
Visconti’s vierde langspeelfilm is gedraaid in zwart-wit. De kopie zit nog vol zwarte spikkels en af een toe een beschadiging, plus de blokjes rechts bovenaan die de wissel van de filmrollen aangeven en is met andere woorden verre van perfect. Het contrast tussen donker en wit is niet altijd ideaal en soms bleekt de film uit door plots invallend zonlicht. Gelukkig ontbreekt er geen pellicule en is er geen sprake van ongelukkige overgangen als gevolg van scheuren in het origineel. De ondertiteling blijft soms heel kort staan en bevat een aantal taalfouten. Regelmatig bekruipt je als toeschouwer het gevoel dat er te weinig is vertaald: er wordt in deze film ontzettend veel gekletst, geroddeld en geroepen terwijl de ondertiteling vaak niet meer is dan een paar summiere regeltjes. Het geluid van Bellissima is problematisch en bereikt de toeschouwer min of meer als door een dikke mist. Het gaat bijna uitsluitend over klassiek werk van de Italiaanse componist Donizetti, operamuziek met vooral hout en koper waardoor een typische Italiaanse sfeer wordt opgeroepen die de gebroeders Taviani van Visconti hebben geleerd en overgenomen: weemoed, levensmoeheid en sehnsucht.

EXTRA'S
Deze dvd heeft Production Notes waarin aandacht wordt besteed aan de draaiomstandigheden van de film (tekst), de Biografieën van de regisseur en de hoofdrolspeelster en de Duitse Bioscooptrailer (de enige die de tijden heeft overleefd).

CONCLUSIE
Bellissima is een indrukwekkende film over een op het eerste gezicht banaal onderwerp. Hoofdrolspeelster Anna Magnani weet haar rol boven het normale uit te tillen door inleving en expressie en een performance neer te zetten met veel humor en evenveel verdriet, uit het leven gegrepen. Luchino Visconti smeed met haar acteerprestatie een unieke film vol subtiele scènes in een diepmenselijke tragedie. Beeld en geluid stellen niet veel meer voor want Bellissima heeft duidelijk afgezien in de voorbije halve eeuw, maar het doet er eigenlijk weinig toe want Anna Magnani trekt alle aandacht naar zich toe in deze ontroerende tour de force.