MINISERIE
Freud is het verhaal van Sigmund Freud, de Oostenrijkse dokter en psychiater, geboren in Oostenrijk in 1856 in een burgerlijk milieu, die door zijn onderzoek omtrent geesteszieken en de behandeling van hun kwaal baanbrekende en controversiële theorieën de wereld instuurde, op een moment dat dit nog gedeeltelijk het terrein was van duiveluitdrijvers en heksenjagers. Freud volgde een medische opleiding in Wenen en kwam via het plaatselijke ziekenhuis in contact met patiënten met psychische afwijkingen. Het onderwerp boeide hem en via experimenten met het toen nieuwe product cocaïne bewees hij dat de geest kon worden beïnvloed. Na een studie in Parijs bij de toentertijd wereldberoemde – maar eveneens omstreden – neuroloog Jean-Marie Charcot, experimenteert hij naar diens voorbeeld met hypnose in geval van zgn. hysterie en werkt zijn revolutionaire theorieën uit in samenwerking met zijn mentor en collega Josef Breuer.

Freuds ideeëngoed benadert geesteszieken vanuit de seksualiteit en de onderdrukking van gevoelens die hij via psycho-analyse – de rustbank bij de psychiater, zeg maar – probeert los te maken. Soms gebruikt hij daarbij cocaïne, maar wanneer de nevenverschijnselen van het product aan het licht komen (afhankelijkheid, gewenning) relativeert hij de effectiviteit ervan. Ondanks het omstreden karakter van Freuds beweringen wordt hij hoogleraar in Wenen. Zijn oude vriend Josef Breuer en zijn collega Carl Gustav Jung, zullen uiteindelijk met hem breken omdat ze zijn theorieën té weinig wetenschappelijk onderbouwd vinden en té speculatief. Vooral zijn theorie over de vijfvoudige fase van de menselijke ontwikkeling is zeer controversieel. Methoden die hij formuleert na behandelingen - gesprekken - met zijn eigen patiënten stuiten op verzet wegens hun niet veralgemeenbare karakter. Freuds argumentatie over het belang van dromen in de behandeling van geestelijke aandoeningen heeft men inmiddels helemaal verlaten. Wel is het inzicht overgebleven dat invloeden vanuit de sociale context van patiënten belangwekkend zijn bij de behandeling van klachten.

De BBC-miniserie begint bij de jonge Freud (David Suchet), pas afgestudeerd als dokter en nog onbekend in het milieu. Hij maakt een jonge dame het hof, maar stuit op het voorbehoud van haar moeder die een goeie partij voor haar dochters zoekt. De jonge Freud komt daarvoor nog niet in aanmerking, maar enkele jaren later slaagt hij erin om voldoende inkomsten te genereren om een vrouw te onderhouden. In de tussentijd wordt hij zelf geplaagd door psychische problemen, volgens zijn vrienden wegens de seksuele onthouding. Ze raden hem een bezoekje aan de hoeren aan, maar Freud verbijt zijn appetijt. Ondanks de vrij zakelijke context wordt het huwelijk een succes, maar wanneer de zus van zijn vrouw bij hen komt inwonen, groeit er een ménage à trois, zij het dat regisseur Moira Armstrong dat gegeven heel subtiel door deze miniserie weeft.

Moira Armstrong maakt van deze biografie van Sigmund Freud een rustig voortkabbelende film en is niet bang om regelmatig aandacht te besteden aan zijn theorieën en zijn levenslange strijd tegen vooroordelen en tegenstanders. Freud is een intimistisch portret van een harde werker, een man met een visie en een mening, een koppigaard die zich niet uit het lood laat slaan door de kritiek van de buitenwereld en de naijver van zijn collega's. Zijn privé-leven wordt met de nodige kiesheid aangebracht. We zien zijn vrouw (Alison Key), een eerder teruggetrokken en huiselijk type, een goede echtgenote en moeder, en daartegenover haar zusje Minna Bernays (Suzanne Bertish), een vrouw van de wereld, ruimdenkend en intelligent en geïnteresseerd in alles wat de wereld aan nieuwe ideeën te bieden heeft. Zij is Freuds klankbord, zijn gezellin tijdens zijn buitenlandse reizen naar Italië, want zijn vrouw blijft liever in de vertrouwde omgeving van haar huis.

Freud wordt met flashbacks door de psychiater zelf verteld op het moment dat hij naar Engeland is verhuisd (1938), na een overeenkomst met de Nazi’s waarbij hij alles achterlaat en bovendien geld op tafel legt om met zijn familie veilig te kunnen vertrekken. Op dat moment is hij al in een vergevorderd stadium van orale kanker (in de mond) en draagt een metalen verhemelte om te kunnen praten. In de loop van 1939 zal hij overlijden. David Suchet speelt de rol van Freud overtuigend, geloofwaardig, met een mate van voorzichtigheid en een zekere aarzeling waardoor de menselijke kant van zijn personage wordt onderstreept. Alison Key zet een bescheiden echtgenote neer die zich in alle omstandigheden op de achtergrond houdt. De rol van Anna Freud, Freuds dochter, vult ze met bezorgdheid en tederheid om het lot van de zieke oude vader.

BEELD EN GELUID
Deze miniserie is 20 jaar oud en heeft een flinke restauratiebeurt gehad. De kleuren – meestal aan de donkere kant – zijn beheerst en rustig en passen perfect in de binnenhuissfeer van het einde van de 19de en begin 20ste eeuw: de verlichting werkt op gas, de jurken zijn nog net sierlijk, de interieurs volgestouwd met houten lambriseringen, kostbare schilderijen en porselein. Af en toe is er sprake van onscherp beeld, maar meestal valt het goed mee. De buitenopnamen zijn er slechter aan toe. Ze zijn gelukkig niet zo nadrukkelijk aanwezig, maar de scènes die we te zien krijgen lijken overbelicht, met afgewassen kleuren en weinig contrast. Hier is er jammer genoeg sprake van een verlies van kwaliteit. Het geluid is goed, met wat ruis, maar voor de rest volle klanken via alle beschikbare klankkasten – met de nadruk op de voorste - en een sobere muziekscore die niet opvalt, maar gewoon goed bij de sfeer past. De ondertiteling is goed leesbaar, goed vertaald, goed geplaatst.

EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra’s.

CONCLUSIE
Freud is een miniserie over een man die voor een revolutie heeft gezorgd in de manier waarop wij omgaan met geesteszieken en hun kwalen en die de barbaarse behandelingen van vóór zijn tijd definitief naar de archieven verwijst. Als privé-persoon was Sigmund Freud geen Cassanova, geen wereldverbeteraar, maar een rustige wetenschapper, een man met een zending. Wie interesse kan opbrengen voor z'n persoonlijkheid, zal zich aan deze miniserie geen buil vallen.