FILMS
Voor Cinema Scandinavia II mogen twee regisseurs aantreden die ook al op deel I van de partij waren: Lars von Trier behoort zonder meer tot de Europese top en Susanne Bier verdient het om tot die top te behoren. Voorlopig slaagt zij er jammer genoeg niet in om een ruimer publiek te overtuigen. Hopelijk lukt het haar deze keer. Bent Hamer - ondertussen bekend van de halfslachtige Charles Bukowskiverfilming Factotum - trakteert het publiek op een bitterzoete confrontatie tussen twee oudere mannen in een Noord-Zweedse keuken en Kay Pollak levert een zeer toegankelijke en romantische drama over een Zweeds koor met ambities. Opnieuw kiest A-Film voor diversiteit en kwaliteit, waardoor deze box een plaatsje verdient naast z’n voorganger.



Manderlay
Manderlay, het tweede deel van de Amerika-trilogie van de Deense regisseur Lars von Trier, speelt zich af op een katoenplantage in Alabama in 1933. Het hoofdpersonage is Grace, in de eerste film Dogville op een indringende manier gestalte gegeven door de Amerikaanse actrice Nicole Kidman, een geëmancipeerde jonge vrouw die haar eigen weg is gegaan na een dispuut met haar vader, een machtige gangsterbaas die er heel andere ideeën op nahoudt dan zijn eigenzinnige dochter. Maar Kidman had er geen zin meer in na een lange reeks wrijvingen met Von Trier en dus moest de regisseur op zoek naar een vervangster. In Manderlay neemt de jonge Amerikaanse Bryce Dallas Howard - dochter van regisseur Ron Howard - de rol van Grace voor haar rekening en ze doet dat met brio en slaagt erin het figuurtje dat Nicole Kidman tot leven bracht toch nog een stukje verder uit te werken. Meer dan Kidman zet ze de gedrevenheid van Grace in de verf, haar koele wilskracht en onvermoeibaar doorzettingsvermogen.

Grace (Nicole Kidman) arriveerde in Dogville (Colorado) na het zoveelste dispuut met haar vader (James Caan) en probeert er zich voor hem te verbergen. Haar aankomst valt jammer genoeg samen met een opsporingsbericht over een vrouw die erg op haar lijkt. Grace's onduidelijke communicatie wekt bij de inwoners van het kleine Midwest-stadje argwaan en kost haar bijna het leven. Gelukkig is er papa die haar op tijd uit een penibele situatie weet te redden. Als wraak brandt hij het dorp plat. Maar de goede verstandhouding tussen vader en dochter is van korte duur. Op hun tocht naar het zuiden – op zoek naar nieuwe jachtgronden voor hun maffia-praktijken – krijgen Grace en haar vader (Willem Dafoe) opnieuw onenigheid. Ze besluiten definitief uit elkaar te gaan en hun eigendommen (inclusief het maffiapersoneel) te verdelen. Ondertussen raakt Grace (Bryce Dallas Howard) betrokken bij een conflict op de nabijgelegen plantage Manderlay waar de zwarten zeventig jaar na de afschaffing van de slavenhandel nog altijd als lijfeigenen leven. Als noorderlinge is ze geshockeerd door die situatie. Ze bevrijdt meteen de slaven van het blanke juk en als Mam (Lauren Bacall), de eigenares, dezelfde dag nog overlijdt, besluit ze om op de plantage te blijven, iets te doen aan de wantoestanden die er heersen en de negers voor te bereiden op een vrij bestaan.

De volledige bespreking van Manderlay kan U hier lezen.



Kitchen Stories
Folke Nilsson (Tomas Norström), vertegenwoordiger van een Zweedse firma die het menselijke gedrag bestudeert met het oog op allerhande toepassingen in de samenleving, wordt met z'n collega's naar Noorwegen gestuurd om er het gedrag van alleenstaande mannen in de keuken te bestuderen. De Zweedse firma gaat er nl. prat op dat ze de inrichting van een keuken perfect op de behoeften van de gebruiker kan afstemmen en het aantal afgelegde kilometers tot een minimum beperken. In een Noors dorpje hebben zich een aantal vrijwilligers gemeld. Folke komt in de keuken van Isak Bjorvik (Joachim Calmeyer) terecht, een al wat oudere man die zich inmiddels heeft bedacht en de deur potdicht houdt voor zijn Zweedse gast. Na bemiddeling van Folke's directe baas en een drie dagen durende koppigheid vanwege de Noor, blijft de voordeur op een ochtend op een kier staan en kan Folke aan de slag: hij installeert zich met zijn notieboek in een hoge stoel in de hoek van de keuken en legt elke beweging van Isak nauwkeurig vast voor de wetenschappers in Zweden. Vooraf heeft Folke duidelijke instructies gekregen: niet praten met de bewoner en ook alle andere manieren van contact vermijden. Folke is een menselijke webcam anno 1955 die de normale gang van zaken niet mag verstoren of beïnvloeden. Slapen doet ie in een caravannetje van de firma, buiten op het erf van Isak, waar hij ook z'n maaltijden gebruikt en zich ontspant. Kitchen Stories is een persiflage op Amerikaanse en Europese studies uit de jaren '50 over het gedrag van huisvrouwen in de keuken. Het onderwerp was zeer populair tot diep in de jaren '60: in Noorwegen reed ooit een trein van zuid naar noord met aan boord twee moderne keukens, Amerikaanse keukens werden ze bij ons genoemd, keukenmeubels met ingebouwde wasbak en fornuis en witte of marmerachtige formica deurtjes. Ruim 250.000 Noorse huisvrouwen gingen de rijdende tentoonstelling bekijken en net zoals bij de rest van de Europese huisvrouwen stond een dergelijke keuken hoog op de prioriteitenlijst.

De volledige bespreking van Kitchen Stories kan U hier lezen.



As It Is In Heaven
Als kind werd Daniel Daréus (Michael Nyqvist) op school gepest omdat hij viool speelde. Na een uit de hand gelopen confrontatie besluit zijn moeder om met haar muzikaal begaafd zoontje naar de grote stad te verhuizen. Als een nieuwe jonge Mozart begeestert Daniel er z'n publiek. Op de dag van zijn deelname aan het Grote Concours in Salzburg komt z'n moeder om het leven. Een paar jaar later staat Daniel aan de top en is z'n agenda volgeboekt tot in 2008. Je hebt het gemaakt, zegt z'n manager fier, maar de discipline en de opoffering eisen hun tol en tijdens de uitvoering van de Brucknersymfonie krijgt Daniel een hartaanval. Van de ene op de andere dag stapt hij z'n nieuwe leven binnen en koopt het voormalige lagere schoolgebouw in z'n geboortedorp Norrland in het noorden van Zweden. Daar trekt hij zich terug om in alle rust van de natuur te genieten en niets te doen, voorlopig toch. Daniel koopt een fiets, een vreemde aanschaf in de Zweedse winter, maar het biedt de eigenaar van de winkel de mogelijkheid om hem uit te nodigen en een repetitie van het plaatselijke koor bij te wonen. Een amateurgezelschap, prevelt hij nederig, want hij weet wie Daniel Daréus is. Iedereen in het dorp kent de wereldberoemde violist en dirigent en gezien de fietsenwinkelexploitant grootse plannen heeft voor het koor, is advies van een autoriteit als Daniel welkom. Schoorvoetend loopt Daréus het repetitielokaal binnen en maakt er kennis met de koorleden, overwegend vrouwen, die één van hun liedjes voor hem zingen. Het meeste klinkt goed, zegt hij en maakt zich vervolgens uit de voeten. De dag nadien brengt hij een bezoek aan de dominee en solliciteert naar de functie van voorzanger en dirigent bij het koor.

De volledige bespreking van As It Is In Heaven kan U hier lezen.



Brothers
Brothers van de Deense regisseur Susanne Bier begint aan de poort van de gevangenis: Michael (Ulrich Thomsen) haalt er zijn broer Jannik (Nikolaj Lee Kaas) af die er een lange strafperiode heeft opzitten voor een gewapende bankoverval met geweldpleging tegen een vrouwelijke bediende. Tijdens een etentje met de hele familie worden de verhoudingen duidelijk: Michael is de lievelingszoon, de brave huisvader, degene die het heeft gemaakt als majoor bij het leger; Jannik is de losbandige, de onbetrouwbare, degene die soms dronken achter het stuurt zit en zijn vader teleurstelt in alle opzichten, kortom: het zwarte schaap.

Als het Deense leger een troepenmacht naar Afghanistan stuurt in het kader van een VN-vredesmissie, vertrekt majoor Michael Lundberg zonder morren. Zijn vrouw Sarah (Connie Nielsen) en hun twee dochters redden het wel een paar maanden alleen, meent hij. Twee weken later krijgt Sarah het bericht dat haar echtgenoot is omgekomen. De helikopter van zijn commando is tijdens beschietingen door Afghaanse extremisten neergestort. Jannik is zwaar aangeslagen door de dood van zijn broer en zijn vader is er kapot van: het beste ben ik kwijt, zegt hij verwijtend tegen zijn jongste. De situatie zet Jannik met beide voeten op de grond en om het een beetje goed te maken trekt hij zich het lot van Sarah aan: hij hangt de kastjes op in haar nieuwe keuken en probeert een goede oom te zijn voor zijn beide nichtjes. Ondertussen zit Michael opgesloten in een schuur in het door de Taliban gecontroleerde deel van Afghanistan. Hij heeft als enige het ongeluk overleefd. Hij deelt er het lot van Niels Peter (Paw Hendriksen), een radiotechnicus die eerder werd gekidnapt. Niels is er fysiek erg aan toe want hij is mishandeld en gefolterd en hij staat op de rand van een totale ineenstorting. Zit niet voortdurend te janken, zegt Michael, je verspilt vocht. De behandeling is er slecht en het voedsel schaars, drinkwater nog veel schaarser. Ze zullen ons vermoorden, jammert Niels, maar Michael zegt: dan hadden ze dat al lang gedaan. Op een ochtend worden ze hardhandig uit de schuur gesleurd en stelt de bebaarde hoofdman van de opstandelingen Michael voor een dilemma: als hij wil overleven moet hij z'n medegevangene doden. Een paar dagen later wordt het kamp gebombardeerd en Michael bevrijd.

De volledige bespreking van Brothers kan U hier lezen.

BEELD EN GELUID
Zie individuele dvd's.

EXTRA'S
Zie individuele dvd's.

CONCLUSIE
In Cinema Scandinavia II brengt het Amsterdamse A-Film opnieuw een interessant kwartet Noord-Europese films onder de aandacht: naast Lars von Triers Manderlay, het tweede deel uit z'n zgn. USA-cyclus, wordt plaats ingeruimd voor twee minder bekende Scandinavische producties: Kitchen Stories van Bent Hamer, een kleine en fijnzinnige vertelling op een al even kleine locatie en As It Is In Heaven van Kay Pollak, waarmee op een ruimer publiek wordt gemikt. Ook Susanne Bier is weer van de partij met het stevige Brothers, haar tiende langspeelfilm. Cinema Scandinavia II is een interessante verzameling films van zeer diverse pluimage, maar vooral van hoge kwaliteit.