FILM
"Waargebeurd verhaal" is een predicaat dat ik altijd associeer met de siroperige weekeindfilms op VRT, exponenten van Amerikaanse massaproductie, die meestal onder dwang worden aangekocht als onderdeel van een package-deal (als ze een paar blockbusters willen uitzenden, moeten ze er een paar onverkoopbare vehikels bijnemen). Ik heb dan ook een beetje gemengde gevoelens over Apollo 13. Akkoord, een doordeweekse weekeindfilm is niet voorzien van de speciale effecten waar Ron Howard tijdens zijn regie kon over beschikken, noch van het acteertalent van Tom Hanks, Kevin Bacon, Bill Paxton of Gary Sinise. En Apollo 13 heeft, tien jaar na zijn oorspronkelijke release, nog altijd iets al dan niet misplaatst heroïsch. Inmiddels ligt namelijk het ruimteprogramma van de Verenigde Staten compleet op apegapen nadat de tweede Space Shuttle in de lucht is gevlogen - en dan niet op de manier zoals het initieel bedoeld was. Langs de andere kant ontsnapt Apollo 13 niet aan de hoeveelheid pathos die met dit soort films gewoonlijk gepaard gaan.

Tweevoudig oscarwinnaar Tom Hanks (Philadelphia, Forrest Gump, en recent voor de zoveelste keer samenwerkend met Ron Howard in Angels & Demons) kruipt in deze film in de huid van Jim Lovell, de vluchtleider van Apollo 13, de maanlander die in 1970 de derde bemande maanlanding had moeten realizeren. Toevallig heeft Al Shepard, de oorspronkelijk geplande vluchtleider, een oorontsteking, en moet de reserveploeg van Lovell op het laatste nippertje aantreden. Maar ook de reserve-crew heeft al van voor de lancering een probleem: bemanningslid Ken Mattingly (Gary Sinise - Ransom, Mission To Mars, CSI New York) is mogelijk besmet met de mazelen, en dergelijke risico's worden bij de NASA niet genomen voor een belangrijke ruimtevlucht. Hij moet dus worden vervangen, en dit geeft aanleiding tot enkele persoonlijke conflicten tussen Lovell en hemzelf, omdat zijn levensdroom niet in vervulling kan gaan. Lovell wordt dus op zijn reis vergezeld van Jack Swigert (Kevin Bacon - Wild Things, Hollow Man, Mystic River) en Fred Haise (Bill Paxton - Twister, Titanic). Uiteraard wordt er voor het uiteindelijk vertrek scherp gefocust op de heroische familiale huis-tuin-en-keukenperikelen waar de gezinnen, vooral dan dat van Lovell en zijn dochter-met-puberteitsproblemen, mee te kampen hebben, en die het verhaal zouden moeten een extra dimensie geven. Op 11 april 1970 wordt Apollo 13 gelanceerd, en twee dagen later (de 13de!) gaat het goed mis: een technisch defect zorgt voor een drukval in de cabine. De astronauten ondernemen dan maar een reddingspoging door zichzelf in de maancapsule rond de maan te laten slingeren, door de zwaartekracht van deze laatste, en te hopen dat ze in de juiste hoek terug de aardatmosfeer binnendringen om niet te eindigen als gerookte sardienen in blik. Bovendien moet de gebuisde Mattingly van op de aarde assistentie verlenen in verband met de noodreparaties - want hij is de enige van het grondpersoneel die weet hoe de cabine van binnenuit werkt - en wordt toch zo een beetje de held, het 'vierde bemanningslid'.

De gemengde gevoelens die de film bij mij reeds opriep bij de vorige releases van Apollo 13 zijn zeker nog niet helemaal verdwenen, maar de tijd is de film gunstig gezind geweest, en nu ik zoveel jaar naar de dvd de Blu-ray bespreek, ga ik eens tegen mijn principes zondigen en de score inhoudelijk wat opkrikken. Ron Howard haalt weliswaar hetzelfde trucje als Robert Zemeckis in Forrest Gump nog eens uit door vers geschoten footage te vermengen met archiefbeelden van onder meer John F. Kennedy en de toenmalige paus, en door deze beelden te vermengen met kunstmatig "oud" gemaakte videobeelden van onder meer Hanks in zijn rol van Lovell geeft dit de film een bijzonder echt aandoende sfeer. Deze special effects zijn misschien iets subtieler dan het groffe geweld waarmee Howard toont over een bijzonder goede budget-lobbyist te beschikken, en waarmee hij een onophoudelijke stroom hardware op de kijker loslaat die voor de film (opnieuw) werd in elkaar geknutseld. En dan hebben we het nog niet gehad over hoeveel het grapje moet gekost hebben om met de acteurs honderden parabolische vluchten te maken om de scènes in gewichtloze toestand te schieten. De portie (bij)geloof, gepresenteerd in de vorm van een onwaarschijnlijke reeks onfortuinlijke toevallen - gaande van de trouwring die in het afvoerputje valt tot vlucht nummer 13 die om 13u13 gelanceerd werd en op de 13de april een ongeluk krijgt - alsook de iets te voorspelbare mise-en-scène van de familiesituatie van de Lovells zijn er bij momenten te veel aan. Wél slaagt Howard erin om het zout eens extra diep in de wonde te strooien wanneer hij uitweidt over de selectieve aandacht van de media voor dergelijke evenementen. Ondanks de ronkende verklaringen van Lovell dat ruimtereizen nog steeds geen routine zijn en nooit zullen worden, is de media-aandacht voor de derde maanreis zodanig verslapt dat geen enkel netwerk geïnteresseerd is om de belevenissen van de ruimtereizigers te verslaan. Totdat het drama zich voltrekt natuurlijk, en de cameraploegen elkaar voor het huis van mevrouw Lovell staan te verdringen.

BEELD EN GELUID
De vijftiende verjaardag was onmiddellijk een met grote bombarie aangekondigde opknapbeurt waard. Tegenover de Special Edition gaat de beeldkwaliteit er in elk geval al er een flink deel vooruit. Het detail blijft echter sporadisch problematisch: er zijn scènes waarin elk vochtdruppeltje aan de console van de maanlander hangt, en d'r zijn andere scènes waarin de knopjes en schakelaartjes van de bediening maar een amorfe massa lijken. Het claustrofobische zwartniveau in de diepten van de ruimte is in elk geval excellent, en al wat er door de ruimte vliegt, contrasteert er netjes mee zonder te willen overdrijven zoals in Armageddon wel eens het geval was. Daarnaast zijn er nog tal van beelden die Howard precies zo wou laten lijken op beelden uit de jaren 70, conform de inhoud, en bijvoorbeeld de kostuums komen mooi gedetailleerd in beeld, waarbij ik in stilte hoop dat deze débardeurkes nooit meer de mode worden. Verder vallen de realistische huidtinten op, zowel bij de scènes op de grond, wanneer er nog niet aans de hand is, als in de ruimte, waar Bill Paxton's personage ziek wordt en de anderen toch op zijn minst gezegd lichtjes onder de stress staan. Op een paar softere shots na een goede transfer dus. Uit de DTS-HD Master Audio 5.1-track wordt het meest gehaald wat er te halen valt, alhoewel niet elke scène zich daartoe leent. In het beging van de film zitten er nogal veel dialogen, weliswaar perfect afgelijnd, maar de surroundkanalen en de subwoofer hangen er een beetje voor spek en bonen bij. Dat verandert natuurlijk wanneer halverwege de film de tijd van het trainen voorbij is en het trio met veel machtsvertoon de ruimte in wordt geschoten. Wanneer de stuwraketten in actie komen, krijg je misschien ook even de indruk dat je home theatre mee gaat opstijgen. In de derde fase van de film is er veel aandacht voor de sfeerschepping aan boord, waar iedereen het loopt te besterven van de zenuwen, en elk kraakje in het metaal onheilspellend klinkt, alsof het schip alle ogenblikken in stukken kan gaan steuren. Kortom, een zeer goed afgemixte en gevarieerde geluidstrack waarbij verschillende aspecten van meerkanaalsgeluid aan bod komen.

EXTRA'S 
Op een trailer na dezelfde extra's als op de dvd is Universals handelsmerk aan het worden, aangevuld met wat nieuwe interactieve features die de nieuwe mogelijkheden van het medium uitspitten. We krijgen twee commentaartracks, eentje van regisseur Ron Howard, en een van de echte Jim en Marilyn Lovell, die de film af en toe wat kan relativeren en ons duidt waar de film een loopje neemt met de realiteit en waar niet. De eerste van de twee tracks blijft, ondanks de occasionele stiltes die er vallen, de betere van de twee, en verschaft je vooral een hoop backstage-wetenswaardigheden. Dan vinden we nog 3 bijzonder goeie documentaires die beslist een meerwaarde bieden aan deze heruitgave. De eerste documentaire heet Lost moon: The triumph of Apollo 13 en duurt 58 minuten. Inhoudelijk is het een erg goed gestoffeerde making of-documentaire, gefilmd in 1996, en beslist één van de betere in zijn soort. De documentaire wisselt inverviews met de makers en de acteurs af met beelden van, randinformatie over en bijdragen door de betrokkenen bij het ruimtevaartprogramma van 1970. Voor wie dit echter nog niet genoeg is, kunnen we de uitstekende documentaire Conquering space: The moon and beyond van 48 minuten aanraden. Deze documentaire staat eigenlijk los van de film, en laat enkele experts aan het woord over de manier waarop de wapenwedloop tussen het Oostblok en de Westerse alliantie uiteindelijk uitmondde in een spelletje elkaar overbluffen op gebied van ruimtevaart. Centraal staat hierbij de vraag of het ethisch verantwoord is om mensenlevens te riskeren in de poging om de wetenschap te verruimen. Waar dit misschien waar was tegen de achtergrond van de Koude Oorlog - in elke oorlog vallen er tenslotte slachtoffers - en waarbij er regelmatig "ongelukjes" gebeurden zoals het roosteren van de bemanning van Apollo 1, is die vraag iets complexer geworden na de ongelukken met de ruimteveren Challenger en Columbia, die respectievelijk bij opstijgen en landen alle inzittenden mee de dood heeft ingesleurd. De laatste documentaire, Lucky 13: The astronauts' story, overloopt met behulp van een fragment uit het NBC-programma Dateline gedurende een 12-tal minuten de feiten uit april 1970, zoals die in de film gebeuren, maar dan met de echte archiefbeelden. Via U-control heb je dan ook nog eens de keuze om andere historische gebeurtenissen uit 1970 op te roepen, of wat technische uitleg te krijgen over de technologie achter het Apollo-programma.

CONCLUSIE
Apollo 13 verdient ondanks zijn inhoudelijke gebreken, die echter in de loop der tijden minder storend worden, een ereplaats in elke collectie. Deze Blu-ray is met gemak de beste technische versie die u te pakken kan krijgen, zowel in beeld als geluid. De extra's zijn niet talrijk maar ook geen lichtvoetige promo. Door toedoen van de U-Controlfeatures haalt deze disk de topstatus. Net.